Bài đăng
Vũ Cao Đàm
Tôi
có nhiều cơ hội cộng tác với các bạn làm công tác nghiên cứu người nước
ngoài. Đến đâu tôi cũng tận dụng mọi cơ hội để hỏi bạn bè các nước, họ
nghĩ gì về người Việt Nam chúng ta, cả nết xấu và nết tốt, bất kể đó là
câu chuyện quanh bàn cà-phê, những cuộc tán gẫu và những câu chuyện nhàn
đàm sau các buổi làm việc căng thẳng. |
| Nhân vật Thị Nở của làng Vũ Đại xấu ma chê quỷ hờn vậy mà còn đánh thức lương tri của Chí Phèo khiến anh muốn làm người, làm người lương thiện. Vậy, sao người việt ngày nay xấu thế! Thị Nở xưa đẹp thế kia mà - ảnh trên ĐSPL: Nghệ sỹ Đức Lưu với vai diễn để đời, Thị Nở xấu tới "ma chê quỷ hờn" trong phim Làng Vũ Đại ngày ấy trên - . |
Qua các câu chuyện góp nhặt tản mạn, những ý nghĩ đọng lại trong đầu tôi khá ấn tượng, và thường tập trung vào một số nết xấu và nết tốt mà chúng ta vẫn thường nghe và đọc được trên công luận.
Trong tất cả các cuộc trao đổi phi chính thức đó, ấn tượng nhất là ba tháng tôi làm việc ở Úc hồi năm 2011. Tôi muốn ghi nhận vắn tắt vài dòng, gọi là để góp phần cho các nhà nghiên cứu xã hội bàn về chấn hưng dân trí.
Tôi có được một vài dịp ngồi với các chuyên viên nghiên cứu về quản trị doanh nghiệp. Sau một vài lần làm việc đã có quan hệ khá thân tình, tôi hỏi họ, “Các chủ doanh nghiệp Úc có thuê nhân công người nước ngoài không”? Họ trả lời là “Có”. Tôi hỏi “Các ông đã thuê những lao động người nước nào”, thì họ cho biết là “Đã thuê người từ một số quốc gia, trong đó, nhiều nhất là người da đen và người Việt Nam”. Tôi hỏi họ “Người da đen thuộc những nước nào”, thì họ không phân chia tách bạch, mà chỉ nói chung chung, gộp thành một nhóm, là “người da đen”.
Khi tôi hỏi họ nhìn nhận về những nết xấu và nết tốt của những người lao động các nước, thì tôi được nghe họ nói rất nhiều thứ, nhưng chỉ xin ghi lại vài nết xấu khá ấn tượng để chúng ta cùng suy nghĩ về con đường nâng cao dân trí.
Tôi hỏi các bạn Úc những đặc điểm của lao động Việt Nam so với các dân lao động khác mà những người sử dụng lao động Úc đã tiếp xúc. Chẳng hạn, tôi hỏi họ “Các ông thích nhất loại người nào”. Họ trả lời “Thích nhất những người lao động da đen”. Tôi hỏi “Vì sao thích người lao động da đen”. Tôi được nghe trả lời không một phút đắn đo, có hai lý do để họ thích: (1) Làm việc rất có năng suất; và (2) Lao động rất có kỷ luật. Tôi hỏi tiếp “Các ông trả công thế nào?”. Được trả lời “10 Đôla Úc một giờ”
Tôi hỏi họ “Các ông ghét nhất là lao động người nước nào”. Tôi đắn đo, định sử dụng động từ “Không thích” (To dislike), nhưng sau tôi quyết định dùng hẳn động từ từ “Ghét” (To hate) Trả lời cũng không đắn đo: “Việt Nam”. Tôi hỏi “Vì sao”. Cũng được nghe trả lời không chút đắn đo, là có bốn lý do để họ ghét, xếp theo thứ tự về mức độ nghiêm trọng tăng dần như sau:
1) Hay đi làm trễ giờ
2) Hay nói dối
3) Hay vi phạm các cam kết, và
4) Hay ăn cắp vặt.
Tôi hỏi tiếp, với người lao động Việt Nam, ông trả công bao nhiêu. Được nghe trả lời “Tối đa tôi cũng chỉ trả đến 7 Đôla Úc một giờ”
Tôi hỏi thêm: “Người lao động Việt Nam có hay gây gổ không?”. Họ trả lời khá thú vị: Những người lao động thuộc diện thuyền nhân vượt biên từ Miền Bắc sau 1975 thì hay gây gổ. Và nói thêm: “Và tối ngày la cà các sòng đánh bạc tự động, cá cược bóng đá và các quán bia... Kiếm được bao nhiêu tiền, hình như họ ném vào đây hết”. Số người này đã luống tuổi, nhưng vẫn còn giữ máu gây gổ. Những người lao động Việt Nam hiện nay khá trẻ, chủ yếu thuộc diện sinh viên, học sinh du học, kết hợp đi làm thêm, hoặc bỏ học đi làm.
Những nét xấu nói trên, tôi đã được nghe khá nhiều từ các nhà nghiên cứu ở những quốc gia có nhiều người lao động Việt Nam làm việc, đặc biệt là ở Nga, ở Đức, ở Nhật, nhưng chưa ở đâu tôi được nghe tổng kết có hệ thống như trong câu chuyện với một bạn nghiên cứu người Úc vừa nêu trên đây.
*
Hiện nay tôi vẫn có một số giờ lên lớp cho nhiều loại đối tượng người học rất khác nhau: sinh viên chính quy, sinh viên tại chức, cao học, nghiên cứu sinh, học viên các lớp tập huấn theo một số chuyên đề nào đó, tôi nhận ra các nết xấu của người lao động Việt Nam mà tôi nghe được từ các bạn bè nước ngoài là quá chuẩn xác.
Nhiều bài viết còn nói đến tâm lý “tự hào” về những nết xấu đó. Chẳng hạn, một lần tôi đọc trên mạng câu chuyện khoe thành tích ăn cắp đầy hãnh diện trong một vụ việc gì đó[1].
Các nhà chức trách nghĩ gì về việc nâng cao cái dân trí cho người lao động Việt Nam, và làm sao cải thiện được chất cái ta vẫn gọi là “Nguồn nhân lực” cho phát triển đất nước?
V.C.Đ.
Tác giả gửi BVN
Theo Boxitvn
0 Nhận xét