1. Tốt và xấu
Thế giới hôm nay vẫn còn là như một thửa
ruộng, trong đó có cỏ lùng xen lẫn với lúa. Cái tốt xen lẫn với cái xấu. Chúng
ta chỉ cần để ý một chút là có thể nhận ra trong giáo xứ, trong khu xóm, trong
gia đình có những người tốt và những người xấu. Hơn nữa, cùng một con người,
nhưng có lúc hành động tốt và có lúc hành động xấu.
Chọn cái tốt và làm điều tốt cũng như ghét
cái xấu và tiêu diệt cái xấu, đó là bài học luân lý phổ thông nhất cho mọi
người ở mọi nơi và trong mọi lúc. Bài học này nói thì dễ nhưng áp dụng vào thực
hành lại chẳng dễ chút nào. Vì thế, chúng ta cần phải cố gắng liên tục, cố gắng
không ngừng.
Tuy nhiên cái đích mà Chúa Giêsu nhắm tới
không phải chỉ là những kẻ khô khan nguội lạnh mà còn là những người sốt sắng
nóng nảy, bởi vì dụ ngôn trên kêu gọi sự nhẫn nại. Nhẫn nại với lịch sử, với
người chung quanh và với chính bản thân mình. Đừng vội kết án như thể mọi sự đã
xong xuôi, chẳng còn gì để mà nói, để mà trông chờ. Nó đã hư đã hỏng, chỉ còn
việc nhổ lên và vất đi. Các nhãn hiệu tốt và xấu như được gắn chặt nơi mỗi con
người một cách vĩnh viễn.
Nền tảng của sự nhẫn nại chính là tính chất
của giai đoạn chúng ta đang sống. Giai đoạn hiện tại là một giao thời và sự
hiện diện của Giáo Hội là một lời mời gọi chứ chưa phải là một lời kết án. Giai
đoạn hiện tại còn là thời rao giảng Tin Mừng. Các môn đệ của Chúa được sai đi
để đem đến ơn cứu độ. Nhưng đồng thời lòng ham muốn sai trái và tội lỗi vẫn còn
được phép hoạt động. Sẽ tới một thời được gọi là mùa gặt, tức là cuộc phán xét
trong ngày sau hết. Bấy giờ Chúa Giêsu sẽ đứng lên để làm công việc phải làm:
phân định vĩnh viễn người lành kẻ dữ, người tốt kẻ xấu. Người lành thì sáng
chói trong Nước Chúa còn kẻ dữ thì bị ném vào lửa, ở đó sẽ phải khóc lóc và
nghiến răng.
Nhẫn nại đi đôi với lạc quan và hy vọng. Dụ
ngôn còn là một lời mơi gọi chúng ta phải biết nhìn về tương lai. Căn bệnh rồi
sẽ khỏi, chiến tranh rồi sẽ hết, bất công không thể kéo dài một cách vĩnh viễn,
kẻ phạm tội có thể hối cải và kẻ thất vọng sẽ tìm thấy chốn cậy trông.
Nhưng tin vào tương lai cũng là hoạt động
cho niềm tin trở thành sự thật. Nhẫn nại không có nghĩa là khoanh tay ngồi im
chờ đợi trong trạng thái thụ động. Người tín hữu tin ở sự chiến thắng của cái
tốt, tin ở một tương lai tươi đẹp, tin ở công trình cứu chuộc của Thiên Chúa, cũng
phải là người hành động một cách tích cực để huỷ diện cái xấu và làm phát sinh
những cái tốt.
2. Nụ cười.
Theo
yêu cầu, một nhà đạo đức đã kể lại kinh nghiệm đời mình như sau:
-
Giai đoạn đầu tiên, tôi được Thiên Chúa cầm tay, dẫn tới xứ sở của hoạt động và
tôi đã ở lại đó nhiều năm. Tiếp đó, Ngài trở lại đưa tôi đến xứ sở của niềm
đau, tại đây, trái tim tôi được thanh luyện khỏi mọi dính bén với của cải trần
gian. Sau đó, Ngài dẫn tôi đến miền đất của cô đơn, ở đó mọi ti tiện nhỏ bé của
bản thân đều bị thiêu rụi. Và rồi tôi có thể đi vào xứ sở của thinh lặng, trước
mặt tôi, mầu nhiệm của sự sống và sự chết đều được bày tỏ.
Nghe
thế, người ta liền hỏi:
-
Phải chăng ngài đã đạt tới giai đoạn cuối cùng của cuộc tìm kiếm.
Nhà
đạo đức trả lời:
-
Chưa đâu, ngày nọ, Thiên Chúa nói với tôi: Lần này Ta đưa con vào thẳm cung của
đền thánh để con được đi vào cõi lòng Ta.
Thế
là tôi đã đến xứ sở của nụ cười.
Người Tây phương thường bảo: Một vị thánh
buồn là một vị thánh đáng buồn vậy. Niềm vui phải chăng là nét chính yếu trên
khuôn mặt của một vị thánh.
Cựu Ước đã nói: Thiên Chúa là Đấng làm hoan
lạc tuổi xuân con. Sở dĩ như vậy vì Ngài là niềm vui. Đi vào cõi lòng của Ngài
là tìm được nụ cười muôn thuở của Ngài. Nụ cười không chỉ là thể hiện của niềm
vui, mà còn là một thách thức trong những hoàn cảnh bi đát. Đó là nụ cười của Sara giữa cảnh già nua
con sẻ. Thực vậy, khi Thiên Chúa cho biết bà sẽ thụ thai, mặc dù tuổi đã cao,
thì bà đã bật cười.
Thiên Chúa thường
khơi dậy những nụ cười như thế, bởi vì tư tưởng và lối của Ngài là những nghịch
lý đối với con người. Thực vậy, cả cuộc sống cùng với lời rao giảng cái chết và
sự phục sinh của Ngài là một chuỗi những nghịch lý trước mắt thế gian. Đang khi
người đời chạy theo tiền bạc, địa vị và danh vọng thì Ngài lại tuyên bố: Phúc
cho những ai có tinh thần nghèo khó. Đang khi người đời thích gây bạo động và
hận thù, thì Ngài lại truyền dạy: Phúc cho những ai ăn ở thuận hoà. Đang khi
người đời cho rằng cái chết là một bất hạnh tột cùng, thì Ngài lại dạy đó là
khởi đầu của ơn phúc, là cửa ngõ dẫn vào sự sống.
Qua đoạn Tin Mừng
hôm nay, chúng ta cũng thấy được những điều nghịch lý về Nước Trời. Nhỏ bé như
hạt cải nhưng khi mọc lên sẽ trở thành cây to. Ít ỏi như nhúm men nhưng sẽ làm
dậy cả đấu bột. Cả hai hình ảnh này đều nói lên sức mạnh của Nước Trời Chúa
Giêsu muốn thể hiện qua Giáo Hội của Ngài. Khởi đầu từ một nhóm người nhỏ bé,
Giáo Hội dần dần quy tụ mọi dân nước trên thế giới. Xây dựng từ một đám dân
chài dốt nát, Giáo Hội đã trở thành phổ quát. Và trải qua bao nhiêu bách hại,
Giáo Hội ấy vẫn tiếp tục đứng vững.
Là con cái Giáo
Hội, chúng ta được mời gọi đặt tất cả niềm tin tưởng vào Chúa. Tiến bước trong
tình yêu quan phòng của Ngài luôn phù trợ chúng ta, dù trải qua gian nan thử
thách, chúng ta luôn xác tín rằng: Với những ai yêu mến Chúa, thì Ngài sẽ làm
cho mọi sự đều quy về sự thiện hảo. Với niềm tin tưởng ấy, chúng ta quả thực
đang tìm được nụ cười muôn thuở của Thiên Chúa.
3. Thiên Chúa luôn tôn trọng tự do con người
(Suy niệm của Lm. Ignatiô Trần Ngà)
Một số người cứ thắc mắc: tại sao Chúa
không quét sạch những phường tội lỗi và hung ác khỏi mặt đất nầy? Tại sao Thiên
Chúa cứ để họ ung dung sống trong tội ác và tiếp tục gây ra chiến tranh, khủng
bố, áp bức, bất công? Ai làm ác, ai gây rối, Chúa cứ việc quét sạch chúng đi là
thế giới sẽ được hoà bình và mọi người sẽ được sống trong hạnh phúc. Đó chẳng
phải là một giải pháp đơn giản để tái lập hoà bình ổn định cho thế giới đó sao?
Để trả lời cho vấn nạn đó, Chúa Giêsu kể dụ
ngôn sau:
"Nước Trời ví như chuyện người kia
gieo giống tốt trong ruộng mình. Khi mọi người đang ngủ, thì kẻ thù của ông đến
gieo thêm cỏ lùng vào giữa lúa, rồi đi mất. Khi lúa mọc lên và trổ bông, thì cỏ
lùng cũng xuất hiện. Đầy tớ mới đến thưa chủ nhà rằng: "Thưa ông, không
phải ông đã gieo giống tốt trong ruộng ông sao? Thế thì cỏ lùng ở đâu mà ra
vậy?" Ông đáp: "Kẻ thù đã làm đó!" Đầy tớ nói: "Vậy ông có
muốn chúng tôi ra đi gom lại không?" Ông đáp: "Đừng, sợ rằng khi gom
cỏ lùng, các anh làm bật luôn rễ lúa. Cứ để cả hai cùng lớn lên cho tới mùa
gặt. Đến ngày mùa, tôi sẽ bảo thợ gặt: hãy gom cỏ lùng lại, bó thành bó mà đốt
đi, còn lúa, thì hãy thu vào kho lẫm cho tôi."
Qua dụ ngôn trên, Chúa Giêsu tỏ cho chúng
ta biết rằng kẻ nghịch của Thiên Chúa là ma quỷ tìm cách gieo mầm giống xấu vào
lòng dạ con người và từ mầm giống xấu xa ấy, sự dữ lan tràn khắp thế gian.
"Người kia gieo giống tốt trong ruộng mình, nhưng khi mọi người đang ngủ
thì kẻ thù của ông đến gieo thêm cỏ lùng vào giữa lúa."
Cỏ lùng trong ruộng mọc lên lấn lướt lúa
non thế nào thì mầm giống xấu do ma quỷ gieo vào lòng người cũng bùng lên cách
đáng sợ như thế.
Như những người tôi tớ, sau khi thấy cỏ
lùng mọc lên lấn át lúa non, đã nài xin chủ ruộng cho đi nhổ cỏ để bảo vệ lúa,
nhiều người trong chúng ta cũng ước mong Thiên Chúa dùng quyền lực của mình để
quét sạch phường gian ác khỏi thế giới nầy, để nhân loại được sống trong hoà
bình an lạc.
Nhưng làm như thế là 'khủng bố' kẻ gian ác,
là tước đoạt tự do con người. Thiên Chúa nhân lành và cao cả nên Người không hề
'khủng bố' ai và Người cũng không bao giờ tước đoạt tự do mà Người đã thông ban
cho loài người, vì nếu Thiên Chúa tước đoạt tự do con người, thì Người sẽ biến
họ thành robot hoặc thành thú vật là loài không có tự do.
Con vật không có tự do để lựa chọn điều tốt
hay tránh điều xấu, chúng chỉ thực hiện mệnh lệnh của bản năng và hoàn toàn bị
bản năng khống chế.
Nơi con người, dù bản năng cũng mãnh liệt
không khác chi nơi con vật, nhưng con người có thể dùng tự do của mình để khước
từ những mệnh lệnh của bản năng, sống vượt lên bản năng cũng như những lôi cuốn
đê hèn. Con người có thể tuyệt thực bên cạnh mâm cỗ thịnh soạn được dọn ra cho
mình, nhưng thú vật không thể làm được điều đó vì bản năng sinh tồn đòi buộc
chúng phải ăn khi đói.
Con người có thể tuyệt dục dù có thừa cơ
hội để thực hiện bản năng truyền sinh; nhưng nơi con vật, bản năng truyền sinh
hoàn toàn chế ngự chúng.
Khi con người biết dùng tự do của mình để
chế ngự bản năng, làm chủ bản thân và thực hành điều thiện, thì con người trở
nên cao cả và đáng kính. Nhưng khi con người để cho bản năng lấn lướt tự do,
cam thân làm nô lệ cho bản năng hư hèn hoặc dùng tự do để chọn làm điều xấu,
con người đánh mất phẩm giá cao cả của mình.
Nếu con người bị tước đoạt tự do, con người
chẳng hơn gì người máy; người máy chỉ biết làm theo những gì mà nhà chế tạo đã
cài đặt vào bộ nhớ của nó. Nếu con người không có tự do, con người chẳng hơn gì
thú vật; thú vật chỉ biết hành động theo bản năng, theo thú tính mà chẳng có tự
do để chọn làm điều tốt. Vì thế, Thiên Chúa không bao giờ tước đoạt tự do con
người cho dù con người dùng tự do của mình để gây ra điều ác đối với đồng loại
cũng như để phỉ báng Thiên Chúa là Đấng tạo dựng và thông ban tự do cho mình.
Nhưng nói thế không có nghĩa là Thiên Chúa
làm ngơ để mặc loài người đi vào con đường lầm lạc. Thực ra, Người luôn dùng
Tin Mừng và giáo huấn để soi sáng, để cảm hoá, để cảnh tỉnh con người và Người
luôn kiên nhẫn, rất kiên nhẫn chờ đợi họ hồi tâm quay lại đường lành: "Cứ
để cả hai cùng lớn lên cho tới mùa gặt. Đến ngày mùa, tôi sẽ bảo thợ gặt: hãy
gom cỏ lùng lại, bó thành bó mà đốt đi, còn lúa, thì hãy thu vào kho lẫm cho
tôi."
Lạy
Chúa, Chúa đã ban cho chúng con tự do vì chỉ khi có tự do, chúng con mới thật
sự là người, mới xứng đáng là hình ảnh của Chúa.
Chúa
cũng không bao giờ tước đoạt tự do mà Chúa đã thông ban cho chúng con vì không
muốn chúng con sống như người máy hay như thú vật.
Xin
cho chúng con biết sử dụng tự do của mình mà tránh dữ làm lành để nhờ đó, chúng
con làm cho mình trở thành người thật sự tự do, có phẩm chất cao đẹp và thánh
thiện.
4. Tự do của con người – Lm. Giuse Tạ Duy Tuyền
Nét nổi trội nơi con người hơn muôn loài
muôn vật chính là được tạo dựng giống hình ảnh Thiên Chúa. Và dấu hiệu của sự
trổi vượt ấy chính là sự tự do giống như thần linh mà các tạo vật khác không thể
có được. Chính nhờ sự tự do mà con người có khả năng làm chủ mình, đồng thời
cũng phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình. Đây là điểm mạnh và cũng là yếu
điểm của con người. Con người có thể sử dụng tự do để đi theo lề luật Thiên
Chúa hay đi theo những đòi hỏi của tính xác thịt và theo ý riêng của mình.
Quả thực, con người hơn mọi tạo vật khác là
có khả năng biết phân biệt điều thiện điều ác, biết chọn lựa điều nào nên làm
hay không nên làm, và vì thế chỉ có con người mới phải nhận lãnh trách nhiệm về
việc làm của mình. Có một chuyện ngụ ngôn kể rằng:
Một
hôm Satan ra lệnh cho một người kia phải thi hành một trong ba điều nó yêu cầu,
nếu không nó sẽ cướp linh hồn người đó. Ba điều đó là: giết cha, hành hạ người
em, uống rượu. Người đó ngẫm nghĩ: giết cha, đánh đập người em là điều trái với
đạo lý làm người, còn uống rượu thì dễ quá, ai mà không làm được. Thế là anh ta
quyết định đi uống rượu. Lúc đầu anh ta còn làm chủ được, nhưng về sau không
còn làm chủ được mình nữa, anh đã say lúy túy và kết quả đã diễn ra đúng như
qủy mong đợi. Anh ta đã giết cha, hành hạ người em và còn làm nhiều điều tội
lỗi khác.
Câu chuyện trên đây có lẽ không chỉ là
chuyện ngụ ngôn mà là thực tế xảy ra hằng ngày trước mắt chúng ta. Tội ác luôn
tiềm ẩn trong tâm hồn chúng ta. Rơi vào một hoàn cảnh nào đó, nếu không biết tự
chủ bản năng, ai cũng có thể là một tên sát nhân. Thế nhưng câu chuyện này
không chỉ nêu lên mặt trái của con người, nó còn nói lên nét cao qúy trong lòng
con người nữa. Thật thì người đàn ông trong câu chuyện đã không lao vào tội ác
như một phản ứng bình thường. Đạo lý và lẽ phải đã đến với anh ta trước tiên.
Từ thâm sâu lòng mình, con người luôn hướng về điều thiện. Con thú cắn xé mồi
rồi lăn ra ngủ yên, nhưng con người thì không như thế. Thử hỏi có kẻ sát nhân
nào mà không cảm thấy bị cắn rứt trong lương tâm, có hành động xấu nào mà không
dày vò lòng dạ con người? Con người sinh ra vốn hướng về điều thiện, nhưng ma
qủy lại luôn lôi kéo con người vào sự dữ. Thực vậy, con người luôn bị giằng co
giữa thiện và ác, giữa phúc và tội. Tại sao vậy?
Thưa, bởi vì Thiên Chúa đã tạo dựng mọi sự
đều tốt đẹp, thế nhưng, ma quỷ lại gieo những điều xấu vào thế gian. Nó còn
gieo điều gian ác vào trong chính tâm hồn con người. Hạt giống của sự dữ đó
được ấp ủ, được nuông chiều nuôi nấng bởi tâm hồn thiếu cương quyết tránh xa sự
dữ, thiếu tự chủ trước những tư tưởng bất chính nên hạt giống xấu luôn có cơ
hội bùng phát và một khi có cơ hội nó sẽ triển nở làm cho con người ra băng
hoại.
Theo giáo lý Kitô giáo, Thiên Chúa đã dựng
nên chúng ta theo hình ảnh Ngài, vì thế, khát vọng sâu thẳm nhất trong lòng ta
chính là Thiên Chúa. Chọn tuân phục Chúa, chúng ta có được sự tự do đích thực,
được bình an, hạnh phúc. Còn khi chúng ta bất tuân Thiên Chúa, là đánh mất ý
nghĩa đời mình, là đặt cuộc sống mình dưới sự điều khiển của sự ác và sẽ bị
buông mình trong hố sâu của tội lỗi, tựa như cánh diều chỉ có thể tự do bay
bổng khi còn được ràng buộc với sợi dây, con người chỉ có thể được tự do sống
trong hạnh phúc khi tự ràng buộc đời mình theo lề luật của Chúa mà thôi.
Tuy nhiên, vì bản tính con người đã bị
thương tích do tội nguyên tổ trở nên yếu đuối, dễ sa vào những cám dỗ tội lỗi,
như lời thánh Phaolô đã nói: "sự lành tôi muốn làm nhưng tôi lại không
làm, còn sự dữ tôi không muốn làm nhưng tôi lại cứ làm". Đó chính là sự
giới hạn của mình, chúng ta cần phải nhờ ơn Chúa qua việc cầu nguyện, năng lãnh
nhận các bí tích để xin Thiên Chúa gia tăng ơn cần thiết mà biết làm điều lành
tránh điều dữ, và gìn giữ ta trong ơn thánh của Người, mà trong giáo lý chúng
ta gọi là ơn thánh hoá và ơn trợ giúp. Vì vậy, để gìn giữ vẻ đẹp linh hồn mình
luôn là hình ảnh sống động của Thiên Chúa, chúng ta cần thường xuyên cầu
nguyện, siêng năng tham dự thánh lễ và nếu chúng ta lỡ phạm tội chúng ta cần
can đảm đến với bí tích giải tội để được ơn tha thứ và qua đó, Chúa sẽ ban ơn
soi sáng để chúng ta biết sống đúng với phẩm giá làm người của mình hơn.
Xin
Chúa cho mỗi người chúng ta luôn can đảm nói không với sự dữ, luôn kiên trường
tránh xa những mưu chước cám dỗ của Sa-tan và luôn trung thành theo giáo huấn
của Chúa, ngõ hầu chúng ta luôn trở thành con cái của Thiên Chúa, con cái của
tự do không lệ thuộc bởi đam mê tội lỗi. Amen.
5. Như hạt giống tốt
(Suy niệm của Lm. Luigi Gonzaga Đặng Quang
Tiến)
Bài tin mừng Chúa nhật nầy gồm ba dụ ngôn
về Nước Trời: Dụ ngôn lúa và cỏ lùng (13:24-30), dụ ngôn hạt cải (13:31-32); dụ
ngôn men trong bột (13:33); lý do dùng dụ ngôn (13:34-35) và giải thích dụ ngôn
lúa và cỏ lùng (13:36-43). Ba dụ ngôn nầy có nhiều điểm chung: - Tất cả đều hướng
về “ngày thu hoạch”, chứ không phải tình trạng hiện thời; - Phương thức làm là
hạt giống/men được gieo vào trong một môi trường; - Các dụ ngôn nhấn mạnh kết
quả mà hạt giống/men mang lại cho môi trường (cc. 30b.32.33).
Dụ
ngôn lúa và cỏ lùng (13:24-30)
Liên hệ với dụ ngôn trước, dụ ngôn nầy tiếp
tục nói về Nước Trời bằng câu chuyện hạt giống. Khác với dụ ngôn trước, dụ ngôn
nầy không nói về các loại đất trong đó các hạt giống được gieo vào, mà nói về
hạt giống. Dụ ngôn trước nói về đất tốt (13,8.23) giúp cho hạt giống trổ sinh
nhiều bông hạt. Dụ ngôn nầy đề cập đến hạt giống tốt (c. 24), không bị cỏ lùng
làm chết đi, mà sẽ sinh nhiều hạt và được thu vào kho lẫm (c. 30). Điểm khác
biệt nữa trong dụ ngôn nầy là sự can thiệp bởi các yếu tố bên ngoài: một đàng
là kẻ thù gieo cỏ lùng vào ruộng lúa (c. 25); đàng khác là quyết định của chủ
ruộng để cho lúa và cỏ lùng mọc chung với nhau cho đến ngày gặt, bởi ông biết
phẩm tính của hạt giống (c. 30). Có thể phân chia bố cục của đoạn nầy như sau:
- Khởi điểm về hạt giống tốt (c. 24); - Hạt giống lớn lên chung với cỏ lùng
(cc. 25-26); - Lúa tốt được tách ra khỏi cỏ lùng trong mùa gặt (cc. 27-30)
Khởi điểm về hạt giống tốt (c. 24)
Matthêô dùng tĩnh từ kalos, “tốt” trong một
số hình ảnh ẩn dụ như trái tốt (3,10; 7,19), công việc tốt (5,16), cây tốt
(12,33), hạt giống tốt (13,24), hạt ngọc tốt (13,45), cá tốt (13,48). Các hình
ảnh nầy đều nằm trong văn mạch của trình thuật về ngày cánh chung. Đến thời sau
cùng, cây nào sinh trái tốt thì được giữ lại, cây nào không sinh trái hoặc sinh
trái xấu sẽ bị chặt đi và vất vào lửa; cá tốt sẽ được bỏ vào giỏ, còn cá xấu
thì bị quăng ra ngoài. Cũng thế hạt giống tốt sẽ được cất vào kho lẫm, trong
khi cỏ lùng sẽ bị gom góp lại thành bó và bị đốt đi.
Hạt giống lớn lên chung với cỏ lùng (cc. 25-26)
Trong đoạn nầy dưới hình thức trình bày,
Matthêô nói đến sự xuất hiện của cỏ lùng và lớn lên chung của nó với hạt giống
trong cùng một thửa ruộng. “Kẻ thù”, echthros, là người gieo cỏ lùng vào đó,
cũng là ma quỉ, diabolos (c. 39), là kẻ đối nghịch với “ông chủ”, kyrios (c. 28). Kẻ thù gieo cỏ lùng lên trên hạt giống tốt nhằm
phá hoại hạt giống tốt và ngăn cản hạt giống sinh trái.
Câu 25 mô tả các hành động liên tiếp và
hoàn thành của kẻ thù: èlthen, “đã đến”, epespeiren, “đã gieo lên trên” và
apèthen, “đã ra đi”. Các hành động diễn ra rất nhanh trong khung cảnh thoi gian
là “lúc mọi người đang ngủ”, en tò katheudein.
Matthêô thường mô tả một biến cố “sự dữ” diễn ra trong khi một người đang ngủ: Chúa Giêsu đang ngủ trên
thuyền thì giông bão ập đến (8,24), trong khi các môn đệ đang ngủ, Chúa Giêsu
chiến đấu với cám dỗ trong Vườn Cây Dầu, và người tội lỗi đang đến bắt Ngài (x.
26,40-45). Ở đây Matthêô chỉ nhắm mô tả sự kiện là ma qủi lợi dụng lúc người ta
đang ngủ để gieo cỏ lùng vào.
Cỏ lùng được kẻ thù gieo vào giữa hạt giống
tốt và lớn lên cùng hạt giống (c. 26). Trong 10,16 Matthêô nói đến việc chiên
được sai đến giữa đàn sói. Trong cả hai trường hợp Matthêô đều cho thấy là hạt
giống và chiên không bị biến dạng hay hư hỏng bởi việc sống chung nầy. Cỏ lùng
và hạt giống tốt cùng lớn lên và chúng phát triển theo cách của chúng. Ở đây cả
hai được mô tả là lớn lên cùng thời. Trong 13,30, có sự quyết định của gia chủ
nữa, “Hãy để chúng cùng lớn lên”. Hạt giống tốt kết trái, cỏ lùng cũng phơi bày
mình ra. Tỏ hiện, phainò, ở đây là tự phơi bày mình ra cho người khác thấy (x.
9,33; 24,30); khi còn là hạt, khó phân biệt được đâu là cỏ lùng và hạt giống.
Chủ đề chính của dụ ngôn là hạt giống. Chủ
ruộng đã gieo hạt giống, speirò, vào ruộng của mình. Kẻ thù đến và gieo thêm cỏ
lùng “giữa hạt giống”; động từ epi-speirò chỉ việc gieo lên trên. Cách mô tả
nầy cho thấy mục đích xấu của kẻ thù. Tuy nhiên, hạt giống vẫn mọc lên và kết
trái. Matthêo nói đến việc kết trái, karpos, như trong dụ ngôn trước (13,8).
Việc kết trái chứng tỏ là hạt giống tốt, nên mới sinh trái tốt (7,18.20), và
không bị ảnh hưởng bởi việc lớn lên chung với cỏ lùng.
Lúa tốt được tách ra khỏi cỏ lùng trong mùa gặt (cc.
27-30)
Đoạn nầy ở hình thức đối thoại giữa chủ
ruộng và các tôi tớ. Các tôi tớ đặt các câu hỏi, và gia chủ trả lời và ra mệnh
lệnh. Kẻ thù ra đi, các tôi tớ đến với gia chủ trình bày về sự hiện diện của
hạt giống xấu trong ruộng (c. 27). “Người gieo hạt giống tốt” trong câu nhập
đề, bây giờ được xác định chính là gia chủ, oikodespotès. Gia chủ nầy chính là
hình ảnh của Thiên Chúa (20,1; 21,33); bởi đó kyrie cũng hiểu theo nghĩa nầy.
Các tôi tớ đặt vấn đề về nguồn gốc hạt giống xấu giữa ruộng của ông chủ: “Ông
đã chẳng gieo hạt giống tốt hay sao?” Câu trả lời chờ đợi khẳng định “Vâng, tôi
đã gieo hạt giống tốt”. Câu hỏi tiếp theo về nguồn gốc cỏ lùng “Bởi đâu lại có
cỏ lùng?” Trong Matthêô, khi đặt vấn đề về nguồn gốc một sự kiện, thường cho
thấy sự kiện ấy vượt qua trí hiểu của con người, và cả sự bất lực của con người
trong giải quyết vấn đề (13,27; 13,54.56; 15,33; 21,25). Bởi đó, ông chủ không
để cho các tôi tớ làm theo cách suy nghĩ của họ là đi nhổ ngay cỏ lùng ra khỏi
ruộng.
Chỉ gia chủ mới biết nguồn gốc của cỏ lùng,
còn tôi tớ không biết điều nầy, nên họ phải chờ đến ngày gặt (c. 28). Ông gọi
đó là kẻ thù của ông, vì cỏ lùng đã được gieo vào trong ruộng của ông. Chính
ông quyết định thời hạn để cho cỏ lùng lớn lên chung với hạt giống, và khi nào
thì chúng sẽ bị đốt trong lửa. Động từ syllegò, “thu góp” (cc. 28.29.30) được
dùng đến 3 lần trong đoạn ngắn nầy. Các tôi tớ muốn thu góp ngay cỏ lùng
(c.28), nhưng gia chủ lo ngại việc thu góp nầy sẽ ảnh hưởng đến hạt giống tốt
(c. 29). Bởi đó ông để cỏ lùng mọc chung trong ruộng của ông cho đến ngày gặt
(c. 30). “Mùa gặt” và “thời gian” gắn liền với nhau và mang ý nghĩa cánh chung.
Chính “thời gian”, kaipos, xác định tính chất của mùa gặt. Đó là mùa gặt của
thời cánh chung (8,29; 21,34). Chính đợi đến ngày cánh chung, mọi sự mới tỏ lộ
ra và được giải quyết (13,47-50; 22,1-14; 25,31-46). Hạt giống tốt thì sinh
hạt, còn cỏ lùng thì không; như thế ông chủ dùng nguyên tắc “xem quả thì biết
cây” (7,18) để chỉ cho tôi tớ biết cách phân biệt và hành động trong ngày gặt.
Cỏ lùng thì bó lại và đốt đi, còn lúa tốt cất vào trong kho lẫm của gia chủ
(13,30b.40; 3, 12).
Thiên Chúa gieo hạt giống tốt xuống, và
Ngài thu gặt hoa trái. Trên mảnh ruộng của Thiên Chúa ở trần gian, hạt giống
tốt và cỏ lùng sống chung. Hạt giống tốt phải sinh hoa trái tốt, vì chỉ như thế
nó mới được thu hoạch và cất vào kho lẫm của Thiên Chúa.
Dụ
Ngôn Hạt Cải (13,31-32)
Lần nữa Chúa Giêsu nói về dụ ngôn một hạt
giống khác. Đó là hạt cải. Dụ ngôn nầy được thuật lại trong Mc 4,30-32 và Lc
13,18-19. Hạt cải mọc dọc theo vùng Biển Galilêa. Chiều cao loại cây một năm
nầy thay đổi từ 0,6096 m - 1,8288m. Lá mọc từ gốc mà lên. Đến mùa cây trổ sinh
rất nhiều bông nhỏ màu vàng. Hạt cải dùng làm dầu, một thứ hương liệu (ABD
2,812).
Khác với dụ ngôn hạt giống tốt, dụ ngôn nầy
nhấn mạnh đến kết quả cuối cùng của hạt cải, rất tương phản với tình trạng khởi
đầu. Tính cách tương phản nầy được diễn tả bởi hai tính từ mikroteron, “nhỏ
nhất” và meizon, “lớn nhất” (c.32). Sự tương phản nầy nhấn mạnh sự sống lớn
mạnh và năng động của Nước Trời. Hạt cải lớn lên thành “cây”, devdron, nghĩa là
nó có hình dáng và kích thước như một thân cây.
Hình ảnh ẩn dụ “chim trời đến ẩn náu trong
cành của nó” lấy từ Cựu ước. Sách Đaniel 4 và Ezekiel 31 so sánh vua Aicập như
một cây to lớn, “thân nó cao lớn hơn mọi cây cối trong cánh đồng, chồi lộc ra
nhiều, cành lá vươn rộng” (Ezk 31,5), mà các chư hầu như chim trời tìm đến ẩn
náu và làm tổ, “Trên cành cây, mọi giống chim trời đến làm tổ, dưới bóng lá
cành, mọi dã thú nẩy nở sinh sôi, và dưới bóng nó, vô số dân tộc đến cư ngụ” (Ezk 31,6; Đaniel 4,9.18). Bởi đó, hình ảnh nầy được dùng trong dụ
ngôn ám chỉ việc các dân tộc tìm đến Nước Trời vào thời cánh chung, để được cư
ngụ và hưởng sự sống trong đó.
Cây cải của Nước Trời thay thế cây sự sống
trong vườn Eđen,
bởi Nước Trời ban sự sống cho mọi dân tộc và mọi người.
Dụ Ngôn Men Trong Bột (13,33)
Dụ ngôn nầy không
dùng hình ảnh hạt giống nữa, mà một nhúm men, zymè. Giống như dụ ngôn trước, dụ
ngôn nầy nói đến sự nhỏ bé lúc ban đầu và lớn mạnh vào lúc cuối. Tuy nhiên dụ
ngôn nầy còn nhấn mạnh một khía cạnh khác. Đó là sự sống của Nước Trời làm biến
đổi cả môi trường nơi men Nước Trời được bỏ vào.
Kết luận: Nước
Trời là Chúa Giêsu Kitô. Ngài đến trần gian như hạt giống chịu chôn vùi trong
lòng đất. Không để tỏ lộ công khai một dáng vẻ to lớn và huy hoàng nào; trái
lại nhỏ bé và thầm lặng. Tuy nhiên Ngài đã làm dậy lên trần gian và khi đã hoàn
thành sứ mạng, Ngài trở nên nơi ơn cứu độ duy nhất cho mọi người.
6. Nhẫn nại đợi chờ! – Lm Giuse Nguyễn Hữu An
Nước Trời là một mầu nhiệm, Chúa Giêsu đã
mạc khải và thiết lập trong lịch sử nhân loại. Qua những hình ảnh đơn sơ, bình
dị, gần gũi với cuộc sống, Chúa Giêsu đã dùng nhiều dụ ngôn để giảng dạy về
Nước Trời.
Chúa nhật trước với dụ ngôn “người gieo
giống”,Chúa Giêsu cho thấy Nước Trời đã khai mạc. Cũng như người gieo giống đi
gieo hạt trên khắp cánh đồng, Chúa Giêsu cũng gieo hạt giống Lời Chúa. Hạt
giống ấy tăng trưởng trổ sinh hoa trái nơi mỗi người ra sao là tùy thái độ đón
nhận của từng người ấy.
Chúa nhật hôm nay, Chúa Giêsu tiếp tục
giảng dạy về Nước Trời bằng dụ ngôn “lúa và cỏ lùng”. Như vậy, sau khi nói đến
việc khai mạc Nước Trời, Người nói đến sự phát triển của Nước Trời trong lịch
sử trần thế.
Chúa Giêsu đã khởi đầu công trình của Người
với một nhóm nhỏ Mười Hai Tông Đồ. Sự khiêm tốn của “hạt cải bé nhỏ được gieo
vào lòng đất bao la”. Sự khiêm tốn của “một nắm men bị vùi sâu vào ba đấu bột”.
Điều kỳ diệu là “hạt bé hơn mọi thứ hạt giống” lại “trở thành cây cao bóng cả
đến nỗi chim trời có thể đến nương náu nơi ngành nó”. Nắm men ít ỏi kia lại có
khả năng làm dậy lên cả ba đấu bột chôn vùi nó. Cũng như vậy, Nước Trời sẽ vươn
xa vươn rộng cho muôn dân nước đến nương nhờ. Hạt giống Nước Trời đã làm dậy
lên cả thế giới bằng một tinh thần mới của Tin Mừng,biến đổi lịch sử trong tình
thương và hòa bình.
Một vấn nạn luôn được đặt ra: Nếu Nước Trời
đã được Chúa Giêsu thiết lập cách đây hơn 20 thế kỷ và nếu Thiên Chúa là Đấng
nhân hậu giàu lòng xót thương thì tại sao cho đến nay, cuộc sống con người vẫn
đầy dẫy bất công,bạo lực,khổ đau,chiến tranh tương tàn, và xem ra sự dữ có chiều
hướng gia tăng? Đôi khi những người xấu xa tội lỗi gian manh, lại giàu có sung
túc trong đời sống vật chất hơn những người lành? Vấn nạn này vẫn luôn là trăn
trở khôn nguôi người Kitô hữu ở mọi thời đại! Dụ ngôn “lúa và cỏ lùng” giải
thích vấn nạn ấy.
Cánh đồng được gieo toàn hạt giống tốt.
Thiên Chúa đã gieo vào trần thế những con cái Nước Trời. Ban đêm, kẻ thù xuất
hiện. Satan tới gieo cỏ lùng. Thế là có cảnh lẫn lộn trên trần gian. Người lành
kẻ dữ cùng chung nhau một mảnh đất. Đang khi hạt giống được gieo giữa ban ngày
thì Satan lại lợi dụng đêm tối khi mọi người đã mất cảnh giác, để gieo rắc tội
lỗi. Hành động thấp hèn. “Xấu” chưa chắc đã “hèn”, nhưng “hèn” thì chắc chắn là
“xấu”, bởi lẽ nhiều tay “giang hồ”, bặm trợn,
vẫn rất ghét thói “ném đá dấu tay”, trong khi động cơ, phương tiện và mục đích
của những hành động lén lút, luôn là bỉ ổi, xấu xa và hại người.
Thế giới này giống như cánh đồng lúa đầy cỏ
lùng xen vào. Những ông thánh sống lẫn lộn với những thằng quỷ, tốt xen lẫn với
xấu. Tốt như những tổ chức nhân đạo, nhân quyền, hoà bình thế giới: Tổ chức
Giáo dục, Khoa học và Văn hoá của Liên Hiệp Quốc – UNESCO (United Nations
Educational, Scientific and Cultural Organization), Quỹ Cứu trợ Nhi đồng Quốc
tế của Liên Hiệp Quốc – UNICEP (United Nations International Children’s
Emergency Fund), Tổ chức Lương thục và Nông nghiệp của Liên Hiệp Quốc – FAO
(United Nations Food anf Agricultural Organization), OLYMPIC (Thế vận hội),
WORLD CUP (Túc cầu Thế giới) là những tổ chức xây dựng văn hoá, giáo dục tình thương,
bảo vệ sức khoẻ trẻ em, phát triển lương thực thế giới, thăng tiến những tài
năng, chăm lo y tế. Nhưng lại có rất nhiều những tổ chức xấu xen vào như Mafia,
buôn lậu, ma tuý, vũ khí, khủng bố, trộm cướp, du đãng, buôn bán trẻ em, phim
ảnh sách báo đồi truỵ… Đồ thật, hàng tốt bị
xen lẫn hàng xấu, đồ giả. Người lương thiện, chân chính bị lẫn lộn với kẻ tham
ô, móc ngoặc, bất lương. Những thứ cỏ lùng gai góc đó không bao giờ hết, chỉ
đến mùa gặt tận thế, chúng mới bị quét sạch, đốt sạch. Tận thế sẽ thiêu đốt tất
cả những thứ cỏ lùng đó, những kẻ xấu, kẻ dữ đó. Còn lúa thì được gánh về, chở
về kho. Những thánh nhân, những người lương thiện, công chính sẽ sáng chói
trong ngày vinh quang đó, họ được rước vào nước hạnh phúc đời đời.
Thấy cỏ lùng xuất hiện với lúa, các đầy tớ
đến hỏi ông chủ: “Thưa ông, không phải ông đã gieo giống tốt trong ruộng ông
sao? Thế thì cỏ lùng ở đâu ra vậy?” Thấy sự dữ tràn lan trên thế giới, bao
nhiêu người thắc mắc: sự dữ, sự ác bởi đâu ra? Chúng ta nhiều lần thấy gian tà
thắng ngay lành, bất công thắng công chính, kẻ ác thắng kẻ thiện, nên cũng thất
vọng kêu trách: Sao Chúa để kẻ dữ sống lâu, mạnh khoẻ, giàu sang, may mắn, còn
kẻ lành phải khổ cực trăm chiều?
Trước những thắc mắc đó, Chúa đáp: “Kẻ thù
đã làm đó!” Kẻ thù là ai? Thánh kinh cho biết có hai thứ kẻ thù: kẻ thù ở trong
ta và kẻ thù ở ngoài ta.
Kẻ thù ở ngoài ta có những tên khác nhau:
con rắn cám dỗ phỉnh gạt (x. St 3,2.13), con rồng, rắn xưa, quỷ, satan (x. Kh
12,9), con thuồng luồng Leviathan (x. Is 27,1), kẻ thù, kẻ chống đối (x. Mt
13,25; Lc 10,19; 2Cr 6,15). Những kẻ thù này ở ngoài con người, nhưng chúng xâm
nhập vào con người sâu hiểm tới độ đồng hoá với bản tính nhân loại. Nhưng chúng
sẽ bị “Thiên Thần Chúa từ trời xuống, tay cầm chìa khoá vực thẳm và một dây xích
lớn, bắt lấy con rồng, tức là con rắn xưa cũng là ma quỷ satan xích nó… quăng
vào vực thẳm, rồi đóng cửa niêm phong lại” (Kh 20, 2-3).
Nhưng một mình quỷ thôi, chúng sẽ bất lực
như bất lực đối với Thánh Gióp. Chỉ khi có sự tiếp tay của ta như Eva tiếp nó,
nó mới thành kẻ thù trong ta: nó trở nên kẻ nội thù ghê gớm. Nó mọc lên những
cỏ lùng, bụi gai, đá sỏi, quỷ dữ (x. Mt 13,18-22). “Vì tự lòng phát xuất ra
những ý định gian tà, những tội giết người, ngoại tình, tà dâm, trộm cướp,
chứng gian, vu khống” (Mt 15, 19). Khi chủ cho biết kẻ thù làm đó, thì đầy tớ
xin nhổ đi, chủ sợ hại đến lúa, nên ông đáp: “Cứ để cả hai cùng lớn lên cho tới
mùa gặt”. Thái độ của chủ thật khôn ngoan, ông kiên nhẫn chờ đợi đến mùa gặt,
mới nhặt cỏ lùng đốt đi.
Có thể trong tâm tưởng nhiều người lại quy
gán cho Thiên Chúa trách nhiệm về tình trạng khổ đau đó, chẳng khác gì câu hỏi
ngày xưa: “Thưa ông, không phải ông đã gieo giống tốt trong ruộng ông sao? Vậy
cỏ lùng ở đâu mà ra?” Một câu hỏi không lên án, nhưng chứa đựng sự nghi ngờ.
Để trả lời cho vấn nạn đó, Chúa Giêsu đã
lấy lại giáo huấn của sách Sáng Thế: Sự ác không đến từ Thiên Chúa. Ngài chỉ
gieo hạt giống tốt lành vào mảnh đất người đời. Sự ác cũng không chỉ đến từ tâm
trí con người, nhưng nó đã có trước đó. Sự dữ cũng là một mầu nhiệm. Đối với
Chúa Giêsu, con người là nạn nhân của sức mạnh mà Người gọi là ”Kẻ thù”, là
”Quỹ dữ” như cách diễn tả trong dụ ngôn: “Khi mọi
người đang ngũ, thì kẻ thù của ông đến gieo thêm cỏ lùng rồi đi mất”. Ở cội
nguồn tội lỗi của con người, còn có một sức mạnh luôn tìm cách phá hoại công
trình của Thiên Chúa và hành tung của nó rất bí mật. Đó là quỷ dữ lợi dụng đêm
tối để gieo rắc tội lỗi rồi trốn đi.Thánh Phaolô đã nói về sự dữ trong thư
Rôma: Công cuộc tạo dựng của Thiên Chúa tốt lành. Satan đã cám dỗ Adam, Eva,
Nguyên Tổ sa ngã, tội lỗi sinh ra đau khổ và sự chết rồi nó như con bạch tuộc
vươn vòi vào trần thế, con người nô lệ cho tội lỗi và nhận lấy án phạt là sự
chết (x.Rm 1,20 -31;15,12). Ma quỷ luôn có mặt để gieo rắc sự xấu.
Thiên Chúa gieo vào thế giới hạt giống khát
vọng hòa bình. Đẹp biết bao khi mọi dân tộc nắm tay nhau xây dựng một thế giới
huynh đệ tươi thắm tình người. Nhưng thực tế lại đáng buồn thay! Cánh đồng hòa
bình tươi xanh đã bị những cỏ dại của tham vọng, ích kỷ, ác độc làm hoen ố.
Lịch sử thế giới được ghi bằng những trang buồn đau vì không lúc nào mà không
có chiến tranh.
Thế giới này sẽ tươi đẹp biết bao nếu tất
cả trí thông minh, tất cả tài nguyên, tất cả năng lực đều góp phần chung tay
xây dựng! Nhưng thật đáng tiếc, rất nhiều trí thông minh, rất nhiều tài nguyên,
rất nhiều năng lực đã tiêu tốn trong việc hủy hoại, tha hóa, nô lệ hóa con
người. Đó là những hạt cỏ xấu do ma quỷ lén lút gieo vào ruộng lúa tốt. Lúa tốt
và cỏ lùng lẫn lộn trên cùng ruộng lúa. Cái tốt, cái xấu đan xen trong cuộc
sống hàng ngày, nhất là trong tâm hồn mỗi người. Ở đó, hạt mầm sự sống và nọc
độc sự chết, cùng sống chung. Mỗi con người chắc chắn đều có kinh nghiệm bản
thân như Thánh Phaolô đã từng kinh nghiệm “Điều lành tôi muốn làm, tôi lại
không làm, còn điều dữ tôi không muốn làm, nhưng tôi lại cứ làm (Rm 7,19).
Con người có tự do để chọn lựa cái đúng,
cái sai, chọn cái tốt, cái xấu. Nước Trời cũng gồm những con người có tự do,
thì cũng có những người xấu do chọn lựa sai lầm. Cảm nhận được sự thật ấy trong
tâm hồn mình để chúng ta biết khoan dung trong cách nhìn về người khác. Sự
khoan dung không đồng nghĩa với đầu hàng cái ác, nhưng phát xuất từ niềm tin
vững chắc vào sự tất thắng của Nước Trời: “Cứ để cả hai cùng lớn lên cho tới
mùa gặt. Đến ngày mùa, tôi sẽ bảo thợ gặt: hãy gom cỏ lùng lại, bó thành bó mà
đốt đi, còn lúa thì hãy thu vào kho lẫm cho tôi”. Cho dù cỏ lùng có bóp nghẹt
lúa tốt trong một thời gian dài, nhưng mùa gặt đến, cỏ lùng sẽ bị gom lại và
đốt đi, còn lúa tốt được cất vào kho lẫm.
Cỏ lùng chẳng bao giờ thành lúa tốt
được,nhưng người xấu có thể hoán cải để nên người tốt. Thiên Chúa ghét tội lỗi,
nhưng lại yêu mến tội nhân vì Người chờ nơi họ lòng thống hối để được thứ tha
(x.Rm 2,4). Chính vì thế mà Thiên Chúa kiên tâm chờ đợi. Chờ đợi vì Thiên Chúa
tin vào sự hoán cải của con người. Chờ đợi vì Thiên Chúa tôn trọng tự do lựa
chọn của con người. Chờ đợi vì Thiên Chúa nuôi một niềm hy vọng lớn lao.Thiên
Chúa vẫn luôn nhẫn nại đợi chờ cho đến ngày tận thế “ cứ để cả hai mọc lên cho đến
mùa gặt”.
Cỏ lùng và lúa tốt nằm ở trong tim con
người. Mỗi người đong đưa giữa cỏ lùng và lúa tốt, giữa cái thiện và cái ác,
giữa Thiên Thần và Satan.Tự do chọn lựa là quyền mỗi người.Thiên Chúa vẫn chấp
nhận cỏ lùng trong con người. Thiên Chúa nhẫn nại đợi chờ con người thanh luyện
dần dần và hy vọng mọi sự trong họ sẽ thành lúa tốt.
Lạy
Chúa, xin cho con nhẫn nại và can đảm cùng đi với Chúa và với tha nhân trên
những nẻo đường ghập ghềnh cuộc đời, trong thác dốc tâm hồn với tất cả niềm tin
và hy vọng. Amen.
7. Thiện ác song hành – Lm. Giuse Trần Việt Hùng
Mọi sự trong thế gian đều tương đối. Thế
giới thay đổi. Cuộc sống thay đổi. Sự vật đổi thay. Chế độ chính trị thay đổi.
Con người cũng luôn thay đổi. Không có gì tồn tại mãi.
Không có gì tốt hay xấu tuyệt đối ở trần
gian này. Con người sinh ra tính bản thiện, nhưng xác phàm yếu đuối hướng về
đàng xấu. Trong con người có cả thiện lẫn ác. Thiện và ác gắn chặt với bản tính
con người.
Trong xã hội, có người tốt người xấu, nhưng
chẳng có ai tốt hay xấu toàn diện. Thánh Phaolô có kinh nghiệm về sự tốt và
xấu: “Tôi biết rằng sự thiện không ở trong tôi, nghĩa là trong xác thịt tôi.
Thật vậy, muốn sự thiện thì tôi có thể muốn, nhưng làm thì không” (Rm 7,18).
Sự thiện và sự ác như đồng tiền hai mặt. Sự
thiện, sự ác có thể tráo đổi và hỗ tương vì trong thiện, có ác, và trong ác, có
thiện.
Người ta nói trong rủi, có cái may, và
trong cái may, có cái rủi. Thiện ác song hành trong cuộc sống đời tạm này,
nhưng ngày sau hết, sự thiện và sự ác sẽ được tách biệt muôn đời.
Chúa Giêsu dùng dụ ngôn “Cỏ Lùng” để diễn
tả về Nước Trời. Những ai có kinh nghiệm về cấy cầy, gieo vãi và trồng trọt nơi
đồng ruộng sẽ hiểu dụ ngôn cách dễ dàng. Và đây là dụ ngôn dạy bảo về Nước
Trời, nên so sánh với thực tế thì có vài điểm khác biệt.
Trong thửa ruộng trồng lúa, thường thì các
nhà nông sẽ phải ra công diệt trừ cỏ dại trước. Cây lúa và cây cỏ lùng rất
giống nhau. Cỏ lùng phát triển rất nhanh và ăn hại đất mầu. Nhà nông phải nhổ
cỏ và xịt thuốc diệt trừ cỏ dại. Dụ ngôn dạy ý nghĩa ám chỉ về lòng khoan dung
nhẫn nại của người chủ và sự thiện ác trong lòng người và cuộc đời.
Hình ảnh cuộc đời con người thật rõ ràng.
Môi trường sống ảnh hưởng đến toàn diện con người từ cách suy tư, cách xử trí,
cách sống và cách ăn nết ở. Luân lý đạo đức có một, nhưng có nhiều cấp bậc và
nhiều cách áp dụng.
Nói về Nước Trời, mỗi người khi được lãnh
nhận bí tích Rửa Tội là họ được tháp nhập vào Nhiệm Thể của Chúa Kitô. Chúa
Kitô gieo mầm sống tốt: Người đáp rằng: "Kẻ gieo giống tốt, là Con Người”
(Mt 13,37).
Con người sống và phát triển trong môi
trường cụ thể của xã hội. Con người dễ nhiễm mùi tục lụy thế gian qua tất cả
các ngõ ngách của cuộc sống. Môi trường cuộc sống nơi trần gian có rất nhiều
cám dỗ hướng về đàng xấu. Chúa Giêsu giải thích: Ruộng là thế gian. Còn hạt
giống tốt là con cái Nước trời. Cỏ lùng là con cái gian ác (x. Mt 13,38)
Kẻ thù gieo cỏ lùng là ma quỷ (x. Mt
13,39). Kẻ thù đây, chính là những gương mù gương xấu của con người. Chúa gọi
kẻ thù là ma quỷ. Chúng ta phải chóng mặt khi nhìn vào cuộc sống đổi thay về
luân thường đạo lý. Con người thời nay đang muốn thay đổi tận gốc rễ những giá
trị về tinh thần. Các làn sóng chủ trương Duy Nhân Bản ở Âu Châu đang muốn tước
đoạt mọi quyền tự do tôn giáo và cá nhân. Họ chủ trương một cuộc sống duy vật vô
thần. Các phong trào nổi dậy đòi tự do luyến ái, hôn nhân đồng tính, ngừa thai
phá thai, trợ tử, thụ thai trong ống nghiệm và dùng tế bào gốc nơi phôi thai.
Văn hóa sự chết đang lan tràn khắp nơi. Nền luân lý bị xói mòn băng hoại qua
những chủ trương quá cấp tiến. Nhiều người không còn muốn sống theo nền đạo đức
truyền thống và những giá trị nhân bản nữa.
Nhiều nhóm chủ trương đặt cá nhân chủ nghĩa
trên niềm tin tôn giáo, luân lý đạo đức và kỷ cương xã hội. Ảnh hưởng mặt trái
của xã hội cứ thấm dần và réo gọi con người trở về thời hoang sơ. Những đức
tính cao quý ảnh hưởng của Khổng Giáo như Tam cương ngũ thường, Tam tòng tứ
đức, Tu thân tích đức, thấy sao mà xa lạ. Giới trẻ thời nay không còn chú ý
nhiều đến sự rèn luyện về nhân cách và đạo đức như: Công, dung, ngôn, hạnh.
Bóng tối sự dữ cứ đẩy lui con người vào cuộc sống hưởng thụ. Con người bị vòng
quay xã hội cuốn hút theo chiều. Văn minh kỹ thuật góp phần đẩy con người đi xa
hơn vào sự chạy đua không ngừng. Cái xấu, cái tốt khó có thể phân biệt. Hình như
cái tốt nó đi theo với cái tôi thích. Cái tôi thích và tôi muốn, là tôi thực
hiện đúng. Tôi không muốn người khác phải dạy đời hay chỉ dẫn, ngay cả cha mẹ
và thầy cô. Đây là cuộc đời của tôi mà!
Nếu quan sát, chúng ta sẽ nhận ra ngay
những ảnh hưởng của truyền thông rất lớn. Những phương tiện truyền tin hằng
ngay qua sách báo, phim ảnh, truyền hình, báo đài, talk show…hay qua kỹ thuật
cao như cellphone, itunes, iphone, ipod và ipad. Chúng ta đã đầu tư quá nhiều
thời giờ vào những phương tiện và dụng cụ kỹ thuật tân tiến này. Tình người bị
đánh cắp. Ngồi bên nhau đấy, nhưng mỗi người một theo một trò chơi và một ý
thích khác nhau. Nguồn kiến thức nơi các trang mạng thật dồi dào và đa dạng. Có
những kiến thức rất bổ ích mà chúng ta cần học hỏi và trau dồi, nhưng cũng
không tránh khỏi những loại văn hóa đồi trụy và tư tưởng đầu độc. Thánh Phaolô
nhận ra sự song hành của sự thiện và sự ác: Bởi đó tôi khám phá ra luật này:
khi tôi muốn làm sự thiện thì lại thấy sự ác xuất hiện ngay (x. Rm 7,21).
Cái gì sẽ giúp chúng ta nhận định và chọn
lựa cho đúng. Chúng ta có thể dựa vào tiếng nói lương tâm, nhưng nếu lương tâm
chúng ta bị ô nhiễm và trì độn, làm sao chúng ta có thể sáng suốt để quyết
định?
Có muôn vàn loại cỏ lùng từ từ được gieo
vào lòng người mọi nơi và mọi thời. Qua các cửa ngõ giác quan như cảm giác,
thính giác và thị giác, chúng ta nhìn thấy biết bao hình ảnh, sự cố và nghe
được biết bao tin tức, chuyện trong nhà ngoài ngõ và chuyện ba xu. Tất cả những
sản phẩm xô bồ vàng thau lẫn lộn như mẻ cá vừa bắt được, chúng ta để chúng tự
do xâm nhập vào trong đáy tâm hồn của chúng ta. Nhiều khi chúng ta không có giờ
để loại bỏ và chọn lựa cái tốt khỏi cái xấu. Chúng ta đón nhận biết bao nhiêu
những hình ảnh bạo lực, chém giết, chết chóc, trả thù, trộm cướp, hãm hiếp,
gian xảo, khêu gợi lõa lồ, dục tình, hút sách, những lời thô tục, báng bổ, xỉ
vả, gian dối…Điều tốt bon chen với điều xấu. Tội lỗi chen lẫn với nhân đức. Sự
sai trái chung vai sát cánh với sự thật. Chúng cứ tự nhiên đồng hành bên nhau.
Thánh Matthêô ghi chú giải thích: Chủ nhà đáp: 'Không được, kẻo khi nhổ cỏ
lùng, các anh lại nhổ luôn cả lúa chăng (Mt.13,29).
Làm sao chúng ta có thể nhổ bỏ và dứt khoát
với các thói hư tật xấu? Chúng ta sẽ rất dễ dàng bị ô nhiễm bởi môi trường
sống. Vì gần mực thì đen, gần đèn thị rạng. Chúng ta phải biết chọn bạn mà
chơi, chọn bài mà đọc và chọn điều tốt mà làm.
Sự giằng co giữa thiện và ác sẽ không ngừng
nghỉ. Sự phấn đấu để vươn lên luôn là một thúc bách khẩn thiết. Thân xác và ước
muốn của con người cứ bị kéo lôi vào con đường thênh thang rộng rãi. Xác thân
muốn thỏa mãn mọi ước mơ và khao khát cứ nổi dậy đòi được đáp ứng. Thánh Phaolô
đã chia sẻ kinh nghiệm: “Sự thiện tôi muốn thì tôi không làm, nhưng sự ác tôi
không muốn, tôi lại cứ làm” (Rm 7,19).
Như thế, thiện và ác cứ song hành như cánh
đồng lúa chen lẫn cỏ lùng. Chính Chúa Giêsu không muốn cho thợ nhổ cỏ lùng
ngay. Như vậy, thói xấu ở đời cũng cần có, để như lửa thử vàng, gian nan thử
đức. Chúa không cất chúng ta ra khỏi thế gian. Cạm bẫy tội lỗi vẫn có đó, nhưng
Chúa dạy chúng ta hãy cầu nguyện: “Xin đừng để chúng con sa chước cám dỗ nhưng
cứu chúng con cho khỏi sự dữ.” Có nghĩa là chúng ta phải phấn đấu không ngừng
để thắng các chước cám dỗ của ma quỷ. Chúa Giêsu dùng dụ ngôn để chỉ dậy: Hãy
cứ để cả hai mọc lên cho đến mùa gặt. Và đến mùa, ta sẽ dặn thợ gặt: "Các
anh hãy nhổ cỏ lùng trước, rồi bó lại từng bó mà đốt đi, sau mới thu lúa lại
chất vào lẫm cho ta" (Mt 13,30).
Chúng ta cần học hỏi đạo lý và trau dồi
nhân đức để không bị những đám cỏ lùng phát triển um tùm lấn át. Sự thật mà
nói, căn bản giáo lý của chúng ta quả thật là qúa khiêm nhường so với kho tàng
hiểu biết về khoa học, xã hội và cuộc sống. Chúng ta tự vấn xem sự học hỏi về
Kinh Thánh, hiểu biết về Giáo Lý và sự nhuần nhuyễn về giáo huấn của Giáo Hội
được bao nhiêu. Là người công giáo, cơ may mỗi tuần một lần khi tham dự thánh
lễ, chúng ta được nghe lời Chúa, bài giảng và kinh nguyện, đó là số vốn liếng
hạt giống lãnh hội được. Có một số trong chúng ta còn bị thiệt thòi vì khả năng
ngôn ngữ và văn hóa giới hạn, mà phải tham dự các buổi phụng vụ bằng tiếng
ngoại quốc. Suốt tuần, chúng ta chẳng có giờ để học hỏi, nghiên cứu hay tìm
hiểu lẽ đạo, chúng ta sẽ dễ dàng bị cỏ lùng trần thế lấn át và bao trùm.
Mang danh Kitô hữu, mà trong lòng chúng ta
đầy áp cỏ lùng. Đối diện với cuộc sống, chúng ta dựa trên những kiến thức đã bị
tục hóa để phân tích, phán đoán và chọn lựa. Chúng ta nghĩ rằng những chọn lựa
đó là đúng và thích hợp, nhưng sự thật này chỉ là chủ quan. Thánh Phaolô nhắc
nhở: “Vậy thật ra không còn phải là chính tôi làm điều đó, nhưng là tội vẫn ở
trong tôi” (Rm 7,17).
Chúng ta hãy rà soát lại thửa ruộng tâm hồn
của mình. Hạt giống tốt được gieo vào cung lòng, nhưng có hạt đã rơi vào bụi
gai, có hạt rơi bên vệ đường, có hạt rơi trên đá sỏi và có số ít hạt rơi vào
vùng đất tốt đang chờ ngày để sinh hoa kết trái. Trong khi hạt giống cỏ lùng
được gieo vãi tràn lan, được ấp ủ canh chừng, phát triển xanh tươi chen lấn và
làm hạt giống tốt bị ngột ngạt.
Chúng ta không thể nhổ hết cỏ lùng chung
quanh, nhưng chúng ta cần vun xới cho hạt giống tốt lời Chúa để có thể sinh hoa
trái.
Điều quan trọng là hạt giống đức tin của
chúng ta không thể bị vùi tắt, mà phải luôn cháy sáng trong đêm tối. Chúng ta
phải phấn đấu và giữ đức tin cho đến cùng như thánh Phaôlô dạy: “Tôi đã đấu
trong cuộc thi đấu cao đẹp, đã chạy hết chặng đường, đã giữ vững niềm tin” (2
Tm 4,7). Dù có phải bước đi trong đêm tối, chúng ta không lo mắc nạn vì Chúa ở
cùng chúng ta.
Mỗi người hãy chu toàn ơn gọi và chức vụ
của mình để nhắm đến cùng đích. Chúng ta không nên trì hoãn hay bỏ cuộc dọc
đường. Dù hành trình có gian nan, cuộc sống có đau thương và niềm tin có chao
đảo, chúng ta cứ nhắm đích mà hướng tới. Chúa Giêsu hứa ban phần thưởng cho
những ai trung tín tới cùng. Sau cuộc lữ hành chạy đua trong niềm tin, thánh
Phaolô đã tâm sự: “Giờ đây tôi chỉ còn đợi vòng hoa dành cho người công chính;
Chúa là vị Thẩm Phán chí công sẽ trao phần thưởng đó cho tôi trong Ngày ấy, và
không phải chỉ cho tôi, nhưng còn cho tất cả những ai hết tình mong đợi Người
xuất hiện” (2 Tm 4,8).
8. Lòng kiên nhẫn – Lm Đam. Nguyễn Ngọc Long
Xưa nay con người thường hay bị cám dỗ nhìn
phân chia đời sống trong xã hội cách đơn giản ra làm hai ranh giới: trắng và
đen, tốt và xấu... Căn cứ theo đó mà xét định phê phán.
Nhưng trong thực tế đời sống đâu có đơn
giản như thế.
Thực tế đời sống con người không chỉ có hai
lằn ranh như ta nghĩ tưởng trắng và đen, tốt và xấu. Nhưng còn có lằn ranh ở
giữa, ở tầng trên hay ở bên dưới những yêu tố đó nữa. Những lằn ranh này ẩn
hiện khó nhận ra, và lại thường ăn sâu ảnh hưởng trong đời sống nhiều hơn, dù
là đời sống cá nhân một ai, hay đời sống chung cộng đoàn xã hội, tôn giáo.
Đó là những bề không hẳn là tối đen, cũng
không hẳn là sáng tỏ. Chúng như bóng rợp của một tàn cây ngả đổ xuống trên
đường che khuất ánh sáng mặt trời một bên. Thông thường trong đời sống cây càng
cao, càng rậm rạp nhiều cành lá, bóng rợp của nó đổ ngả xuống càng lan rộng,
như ngạn ngữ có câu: Cây cao bóng cả!
Hình ảnh này Chúa Giêsu dùng trong bài
giảng nói về Nước Trời: trên đồng lúa có cả cây lúa cùng cỏ hoang dại cùng mọc
bên nhau, như trong cánh đồng thực tế đời sống có sự tốt và sự xấu cùng nẩy
sinh song hành nơi mỗi người.
Nếu người làm ruộng vườn khi vừa phát hiện
ra cỏ dại hoang mọc lên, mà vội nhổ hay cắt cỏ đi, thì vô tình làm cho cây lúa,
cây giống tốt nằm sát bên cạnh cũng bị bật rễ, bị động, hay bị cắt ngọn theo.
Như thế sự sống tích cực cũng bị chặn đứng thiệt hại.
Cung cách sống kinh nghiệm của người làm
ruộng là kiên nhẫn chờ cho cỏ dại cùng cây lúa mọc lên cứng cáp, lúc đó sẽ dễ
phân biệt hơn và lúc nhổ cỏ dại, cây lúa đã bén rễ sâu ít bị ảnh hưởng giao
động làm lung lay gốc rễ.
Với đời sống con người cũng tương tự như
thế, nơi mỗi người đều có mầm sống sự tốt lành. Sự xấu, sự dữ nẩy sinh trong
đời sống là điều cần phải ngăn chặn xa tránh. Nhưng không vì thế mà phải phá đổ
hoàn toàn bức tượng khi thấy một dấu vết hòn sỏi đá nào lẫn trong bức tượng.
Với đời sống tinh thần con người, ngày hôm
nay có thể là chưa tốt. Nhưng ngày mai có thể sẽ trở nên tốt. Đời sống con
người cần luật lệ, cần kỷ luật, chính những điều này giúp nhắc nhớ con người
trở nên công chính tốt lành.
Cha mẹ nào cũng đều mong muốn con cháu mình
sống nên người tốt. Nhưng rất nhiều khi thực tế đời sống của họ lại có những
giai đoạn, những khúc quanh không như thế. Và đâu có cha mẹ nào, vì thế, mà
chối bỏ con cháu mình đâu. Trái lại họ tỏ tấm lòng bao dung kiên nhẫn chờ đợi
con cái mình sẽ có ngày thay đổi nếp sống trở nên lành mạnh tốt đẹp.
Lòng kiên nhẫn là một nhân đức bác ái. Nhân
đức này thể hiện tấm lòng đạo đức kính trọng Thiên Chúa, Đấng là nguồn đời
sống, cùng là lòng đạo đức tình người với nhau.
Lòng kiên nhẫn cũng là ân đức khôn ngoan
Đức Chúa Thánh Thần ban xuống tâm hồn mỗi tín hữu ngày lãnh nhận Bí Tích Thêm
Sức.
Trong đời sống, dù sự dữ nhiều khi lấn lướt
sự tốt lành ngay chính. Nhưng Thiên Chúa, Đấng tạo dựng, cùng gìn giữ hướng dẫn
đời sống con người luôn kiên nhẫn chờ đợi, ban ơn trợ giúp họ trở về con đường
sống tốt lành, con đường mang lại hoa trái sự sống.
9. Lúa tốt và cỏ lùng – Lm. Nguyễn Ngọc Long
(Bài giảng cho Thiếu Nhi)
Các con thiếu nhi thương mến,
Ai trong các con nhớ Tin mừng Chúa nhật
tuần trước, Chúa Giêsu đã dạy chúng ta qua dụ ngôn gì? Đó là dụ ngôn người gieo
giống. Chính Chúa Giêsu là người gieo giống, hạt giống chính là Lời Chúa và tâm
hồn mỗi chúng ta là những thửa đất. Nếu chúng ta biết chăm chú lắng nghe lời
Chúa và thi hành thì kết quả sẽ sinh gấp trăm hạt.
Các con thương,
Tiếp nối lời giảng dạy bằng các dụ ngôn,
hôm nay Chúa Giêsu dùng dụ ngôn nào để dạy chúng ta? – Câu chuyện tuần này là
dụ ngôn lúa tốt và cỏ lùng; hạt cải và nắm men.
Trong dụ ngôn lúa tốt và cỏ lùng, các con
cho cha biết ai là người gieo giống? - Người đi gieo giống tốt là Thiên Chúa.
Hạt giống là ai? - Hạt giống là người ta,
là con người, là con cái Chúa.
Thửa ruộng là gì? -Thửa ruộng là thế gian,
là nơi sinh sống, làm việc, phục vụ.
Cỏ lùng là ai? - Cỏ lùng là người xấu, kẻ
dữ.
Còn mùa gặt nghĩa là gì? - Mùa gặt là ngày
chết hay ngày tận thế, thợ gặt là các thiên thần, lúa tốt thì được thu vào kho
lẫm, tức là những người tốt lành, công chính, thánh thiện thì được thưởng, còn
cỏ lùng là những người xấu, kẻ dữ thì bị tống vào hỏa ngục.
Các con thấy thái độ của các đầy tớ trong
dụ ngôn như thế nào? - Muốn tiêu diệt kẻ xấu, muốn nhổ hết cỏ lùng ra khỏi lúa
tốt: “Thưa ông, ông có muốn chúng tôi cắt hết cỏ lùng ngay bây giờ không?”. Hơn
một lần, các con cũng có thái độ tương tự như thế khi thấy người khác không
tốt: “Lạy Chúa, xin Chúa hãy phạt nhãn tiền những kẻ xấu…”.
Thái độ ấy không thể chấp nhận được vì
quyền xét xử cuối cùng là của Thiên Chúa chứ không phải của chúng ta. Người
không muốn một ai trong chúng ta phải hư mất. Chúa Giêsu đã nói: “Ta không đến
để kêu gọi người công chính nhưng kêu gọi người tội lỗi”. Thiên Chúa yêu thương
con người, và không quên sót một ai, cho dù họ là những tội nhân. Ngài chờ họ
có lòng sám hối để được người tha thứ.
Nếu Thiên Chúa chậm chạp trong việc chống
lại tội lỗi, là để chúng ta có thời gian mà sám hối ăn năng. Nhưng con người
thường hay phạm lỗi lầm, sa ngã vì quỷ dữ luôn tìm cách gieo cỏ dại vào tâm hồn
mỗi người. Vậy nếu chúng ta yếu đuối lầm lỗi, thì Ngài sẽ ban cho chúng ta sức
mạnh để ta can đảm chổi dậy sau những lần vấp ngã. Chúa ước mong đời sống chúng
ta hãy là những hạt cải, là men làm dậy lên tình yêu con người.
Chúa khoan dung độ lượng với chúng ta, lẽ
nào chúng ta lại thiếu nhân hậu, khoan dung với kẻ tội lỗi? Chúa đã yêu thương
chúng ta, lẽ nào chúng ta không dùng tình yêu của Người mà hoán cải anh chị em
mình?
Các con có nhớ trường hợp người trộm lành
không? - Trong khoảnh khắc cuối cùng của cuộc đời còn lại chính là thời điểm
anh ta đón nhận ơn cứu độ của Chúa; hay là trường hợp của Âugustinô, một thanh
niên ăn chơi trác táng lại trở thành người phục vụ Giáo hội cách tích cực nhất
và đã nên thánh…
Vậy ta phải có thái độ nào trong thời hiện
tại?
- Chúa Giêsu mong muốn các con nỗ lực và
bền bĩ trong việc đạo đức và học tập. Vấn đề không phải là ngồi đó mà than
trách cánh đồng nhiều cỏ lùng quá. Hãy sống Lời Chúa bằng hành động của mình.
Những vất vả trong việc đạo đức và học tập hôm nay sẽ trổ sinh hoa trái tốt
lành cho ngày mai.
- Giúp bạn mình khi thấy họ sai lỗi, tạo cơ
hội cho họ sửa đổi đời sống…
- Luôn ý nhớ rằng mỗi khi các con làm việc
lành, chính lúc các con vượt khó, chuyên chăm học tập là khi các con cùng Chúa
gieo vãi những hạt giống tốt trong thế gian này.
- Sự nhẫn nại của ông chủ ruộng trong Tin
mừng hôm nay là gương mẫu cho chúng ta. Chúa mời gọi chúng ta sống khiêm tốn và
nhân hậu đặc biệt là kiên nhẫn trước mọi người. Chỉ có một đồng ruộng cần thiết
để nhổ ngay cỏ lùng, đó là từ chính lòng của mình, bằng cách từ bỏ tình xấu mỗi
ngày, và không ngừng nỗ lực sống tốt mỗi ngày!
Nguyện
chúc các con luôn là những hạt giống tốt của Chúa và Giáo hội hôm nay và ngày
mai.
10. Suy niệm của Lm Ignatiô Hồ Thông
Phụng Vụ Lời Chúa Chúa Nhật này, đặc biệt
bài đọc I và Tin Mừng, mời gọi chúng ta gẫm suy về việc Thiên Chúa kiên nhẫn
đối với những người tội lỗi.
Chúng ta tiếp tục đọc chương 13 Tin Mừng
Mátthêu: ba dụ ngôn về cỏ lùng, hạt giống và men trong bột gợi lên sự phát
triển của Nước Trời.
1.
Dụ ngôn cỏ lùng:
Dụ ngôn cỏ lùng là dụ ngôn làm các môn đệ
rối trí nhất; đây là dụ ngôn duy nhất mà họ hỏi Đức Giêsu. Quả thật, dụ ngôn
này đặt ra một vấn đề nghiêm trọng: cuộc sống chung của Cái Thiện và Cái Ác, ở
giữa lòng công trình của Thiên Chúa.
Các ngôn sứ định vị kỷ nguyên Mê-si-a và kỷ
nguyên cánh chung vào cùng một viễn cảnh, cả hai được trộn lẫn dưới những từ
ngữ “Ngày của Chúa” hay “Ngày Chung Thẩm”. Thánh Gioan Tẩy Giả được nuôi dưỡng
bởi niềm hy vọng này: Đấng Mê-si-a sẽ là vị Thẩm Phán, Ngài sẽ chọn lựa sàn
lọc: “Tay cầm cái nia, Người sẽ rê sạch lúa trong sân: thóc mẩy thì thu vào kho
lẫm, còn thóc lép thì bỏ vào lửa không hề tắt mà đốt đi” (Mt 3: 12; Lc 9:
52-55). Thế mà Đức Giêsu đã không đến để thu hoạch, Ngài đến để gieo giống.
Chính bằng hình ảnh người gieo giống mà Ngài diễn tả sứ mạng của mình.
Dụ ngôn cỏ lùng cho hiểu rằng ông chủ ruộng
có một kẻ thù bí nhiệm, hắn hành động lén lút ban đêm như một người có quyền
năng giới hạn. Ông chủ không hề xao động; ông bình thản chờ đợi thời vụ; ông
biết rằng ông sẽ có lời phán quyết sau cùng. Cỏ lùng sẽ không ngăn cản được vụ
mùa bội thu: công trình của Thiên Chúa sẽ không bao giờ thất bại cả.
Nếu cây lúa và cỏ lùng trộn lẫn vào nhau
đến mức không thể phân biệt được, đó không phải là dấu chỉ cho thấy rằng cỏ
lùng ở trong lòng quân vô đạo sao? Thật ra, khó mà phân biệt rạch ròi giữa
“người tốt” và “kẻ xấu”. Không ai hoàn toàn xấu, cũng như không ai hoàn toàn
tốt về mọi mặt cả.
Thiên Chúa chờ đợi; Ngài chờ đợi mỗi người
phô bày hết khả năng của mình; có thể có những người thợ của giờ sau cùng…Thời
gian của Thiên Chúa chưa chấm dứt và những kỳ hạn của Ngài là những trì hoãn vì
lòng xót thương.
2.
Dụ ngôn hạt cải:
“Nước Trời cũng giống như chuyện hạt cải
người nọ lấy gieo trong ruộng mình”. Hạt cải là một hạt giống nhỏ bé nhất trong
các loại giống. Xét theo lý, từ hạt giống nhỏ bé ấy sinh ra một cây nhỏ theo
một kích thước chừng mực nào đó. Ấy vậy, Chúa Giêsu miêu tả một sự phát triển
thần kỳ: cây nhỏ trở thành một cây lớn đến nỗi chim trời đến làm tổ trên cành
được. Sự tăng trưởng Nước Trời rồi sẽ cũng như vậy đó.
Lối phóng dụ của Đức Giêsu chứa đựng một ám
chỉ Kinh Thánh rõ ràng. Các ngôn sứ đã biểu tượng quyền năng của các đế quốc
ngoại giáo (Ai-cập, Ba-by-lon) bằng hình ảnh về một cây hương bá, thân cao lớn
hơn mọi cây trong cánh đồng, đâm chồi nẩy lộc, cành lá vươn rộng. Trên cành,
mọi giống chim trời đến làm tổ, dưới bóng mát của nó, mọi dã thú sinh sôi nẩy
nở và vô số dân tộc đến lập cư (Ed 31, 1-13).
Êdêkien gợi ra tương lai của Giêrusalem
theo cùng một cách như vậy. Đức Chúa ngắt một chồi non trên ngọn cây hương bá
đem về trồng trên núi Israel. Chồi non này trở thành một cây hương bá tuyệt
diệu, nơi ẩn náu của đủ loài chim muôn (Ed 17). Bản văn Ê-dê-ki-en này là một
trong những bản văn thiết lập niềm hy vọng về quyền thống trị của dân Chúa
chọn.
Đức Giêsu cũng rất ý tứ khi lấy lại những
hình ảnh tự hào tự phụ này. Một cây cải không thể đánh thức trong tâm trí khán
thính giả của Ngài bất kỳ hậu ý nào về quyền lực trần thế. Một lần nữa, Đức
Giêsu bày tỏ chủ nghĩa phi chính trị của sứ điệp Ngài. Vóc dáng biểu tượng của
cây cải là một sự so sánh thuộc trật tự tinh thần: vóc dáng này nhấn mạnh sự
tương phản giữa khởi đầu bé nhỏ của Nước Trời và sự phát triển phi thường của
nó.
3.
Dụ ngôn men trong bột:
Dụ ngôn men trong bột đưa ra một bài học
tương tự với dụ ngôn hạt cải trên. Không gì nhỏ bé và ẩn kín hơn nắm men, tuy
nhiên nó đã làm dậy lên cả đống bột. Công việc âm thầm, tương tự như sự tăng
trưởng của một cây, nhưng thành quả của nó thì đáng kinh ngạc.
Nước Trời cũng như vậy. Bị vùi sâu trong
đống bột nhân loại, Nước Trời sẽ âm thầm biến đổi đống bột nhân loại này dần
dần cho đến ngày tận thế. Đức Giêsu không là một nhà cách mạng: Ngài không tìm
kiếm một thành quả bất ngờ và ngoạn mục; vương quốc của Ngài khởi đi từ những
bước khởi đầu khiêm tốn và rồi âm thầm phát triển mà không ai hay biết, nhưng
một cách sâu xa trong nhân loại được đổi mới.
Ở nơi đoạn văn này, chúng ta ghi nhận đây
là trường hợp duy nhất trong các sách Tin Mừng ở đó men được nhắm đến một cách
tích cực. Ở những nơi khác, kể cả các thư của thánh Phaolô, men là hình ảnh về
việc dậy men, tức là sự suy đồi hư hỏng, thế nên men bị loại trừ khỏi những
ngày lễ Vượt Qua.
4.
Đức Giêsu giảng dạy đám đông bằng dụ ngôn:
Như trước đây, Chúa Giêsu giảng dạy đám
đông chỉ bằng dụ ngôn: “Tất cả các điều ấy, Đức Giêsu dùng dụ ngôn mà nói với
đám đông; và Ngài không nói gì với họ mà không dùng dụ ngôn”. Thánh Mátthêu
viện dẫn sự kiện này bằng cách trích dẫn Tv 78. Thánh vịnh gia này loan báo
rằng ông sẽ giải mã những điều bí nhiệm của thời quá khứ qua lịch sử Israel.
Cũng vậy, tác giả Tin Mừng muốn nói rằng Chúa Giêsu đã dùng dụ ngôn để vén mở
những điều bí ẩn của Nước Trời.
5.
Đức Giêsu giải thích cho các môn đệ:
Nhưng lối nói dụ ngôn này các môn đệ của
Ngài xem ra không nắm bắt được, vì thế khi trở về nhà, họ xin Chúa Giêsu giải
thích cho họ. Câu hỏi của họ nhắm đến dụ ngôn cỏ lùng trong ruộng, dụ ngôn này
làm họ bối rối: “Xin Thầy giải nghĩa dụ ngôn cỏ lùng trong ruộng cho chúng
con”.
Đức Giêsu giúp cho họ hiểu rằng tất cả lịch
sử nhân loại sẽ diễn tiến cho đến tận thế, theo đó nhân loại sẽ phải chấp nhận
sống chung với những “con cái Ác Thần”, những kẻ tìm cách bóp nghẹt vụ mùa. Sự
chọn lọc phân định người lành kẻ ác sẽ được thực hiện vào mùa gặt.
“Thợ gặt là các thiên thần”. Việc các thiên
thần được gán cho vai trò thợ gặt vào ngày tận thế đến từ các ngôn sứ, nhưng
nhất là các sách khải huyền. Sách Khải Huyền của thánh Gioan lấy lại đề tài này
(Kh 15, 17-19).
6.
Nước của Chúa Cha:
Điều gợi lên sau cùng rất đáng chú ý. Vào
ngày tận thế, “mọi kẻ làm gương mù gương xấu và mọi kẻ làm điều gian ác” sẽ bị
quăng vào lò lửa, trong khi những người công chính “sẽ chói lọi như mặt trời,
trong Nước của Cha họ”.
Triều đại của Chúa Con là thời kỳ cứu độ
nhân loại. Vào ngày tận thế, Chúa Giêsu trao vương quyền lại cho Cha Ngài.
Trong thư thứ nhất gởi cho các tín hữu Cô-rin-tô, thánh Phaolô phác họa cùng
một viễn cảnh hùng vĩ như vậy: “Sau đó mọi sự điều hoàn tất, khi Người đã tiêu
diệt hết mọi quản thần, mọi quyền thần và mọi dũng thần, rồi trao vương quyền
lại cho Thiên Chúa là Cha. Thật vậy, Đức Giêsu phải nắm vương quyền cho đến khi
Thiên Chúa đặt mọi thù địch dưới chân Ngài” (1Cr 15, 24-25).
11. Lúa và cỏ – Jos. Nguyễn Văn Thuần
Bài Tin Mừng kể lại ba dụ ngôn của Chúa
Giêsu: dụ ngôn cỏ lùng, dụ ngôn hạt cải và dụ ngôn nắm men. Cả ba dụ ngôn này
đều có ý nghĩa rất hay và dạy chúng ta những bài học rất hữu ích. Ở đây ta chỉ
tìm hiểu một dụ ngôn cỏ lùng thôi.
Trước hết, chúng ta hãy hình dung lại câu
chuyện cỏ lùng và cây lúa: có một người chủ ruộng kia đi gieo lúa trong ruộng
mình. Chiều đến, ông trở về nhà, mệt nhọc nhưng vui vì đã hoàn tất công việc.
Ông và cả gia đình có thể yên tâm nghỉ ngơi, chờ đợi lúa mọc lên. Nhưng có một
người hàng xóm ma giáo, xấu bụng. Người này đã từ lâu ghen tỵ với ông khi thấy
trang trại của ông càng ngày càng rộng lớn, trù phú. Anh ghen tỵ và không ngừng
tìm mưu kế để hại ông, nên khi thấy ông gieo mạ, anh nảy ra ý định gieo hạt cỏ
lùng vào ruộng của ông để phá hoại. Không lâu sau đó, ý định gian ác kia được
anh đem ra thi hành. Vào một đêm tối, khi mọi người đang ngủ say, anh mò ra
ruộng, vội vàng gieo hạt cỏ lùng vào trong ruộng của ông chủ kia, rồi nhanh
nhẹn tẩu thoát, không ai nhìn thấy.
Kết quả, khi lúa mọc lên thì cỏ lùng cũng
xuất hiện. Tôi tớ của ông chủ đã sớm phát hiện ra điều này và đề nghị với ông
cho họ đi nhổ cỏ lùng, nhưng ông bảo họ hãy chờ đến mùa gặt. Tại sao ông chủ
không cho nhổ cỏ lùng ngay? Chúng ta biết: cỏ lùng là một thứ cỏ dại, giống hệt
như cây lúa. Người nông dân khó mà phân biệt được lúa và cỏ lùng khi chúng còn
non và chưa đâm bông. Nhưng khi lúa đã đâm bông rồi, thì một em bé thiếu kinh
nghiệm, cũng phân biệt được đâu là cây lúa, đâu là cỏ lùng. Cỏ lùng thường mọc
khi lúa đã lớn, nhưng lại giỗ và chín sớm hơn lúa, thành thử đó là cái phiền
cho nhà nông: không biết nhổ lúc nào cho tiện. Nhổ lúc còn non thì e nhổ lầm cả
lúa, vì nó rất giống cây lúa. Không những thế, rễ cỏ lùng thường mọc chằng chịt
quấn bó vào rễ lúa, nên nếu nhổ cỏ cũng có thể kéo luôn cả lúa lên. Mà nếu như
để đến ngày mùa, thì nó ăn hại hoa màu của lúa. Nhưng dù sao thì cũng phải chấp
nhận một giải pháp nào tương đối bớt hại hơn, như ông chủ trong dụ ngôn đã làm,
là chờ tới ngày mùa, gặt cả hai một trật. Như thế, chúng ta thấy cỏ lùng là thứ
cỏ dại có hại cho lúa và là kẻ thù của nhà nông.
Dụ ngôn này có ý nghĩa thế nào? Chính Chúa
Giêsu đã giải thích: người gieo giống tốt là chính Thiên Chúa. Thiên Chúa luôn
luôn tốt lành, vì bản tính Ngài là chân thiện mỹ, mọi vật do Ngài tạo dựng đều
tốt đẹp. Ngài dựng nên mặt trời, mặt trăng để chiếu sáng cho mọi người, Ngài
làm mưa làm nắng trên mọi người, kẻ lành cũng như kẻ dữ. Thiên Chúa gieo giống
tốt vào ruộng. Hạt giống là người ta, là con cái Chúa, là những người tốt lành.
Thửa ruộng là thế gian, là nơi sinh sống, làm việc và phục vụ. Cỏ lùng là người
xấu, kẻ ác, kẻ dữ do ma quỷ cám dỗ, chiếm đoạt. Mùa gặt là ngày tận thế. Thợ
gặt là thiên thần. Khi ấy thiên thần sẽ phân loại người lành người dữ, kẻ tốt
kẻ xấu để Thiên Chúa thưởng phạt: kẻ lành được đưa vào Nước Trời, kẻ dữ bị tống
vào hỏa ngục.
Qua những điều giải thích trên, chúng ta đã
hiểu ý nghĩa của dụ ngôn và có thể suy luận được những bài học Chúa Giêsu muốn
dạy. Thực vậy, chúng ta có thể rút ra được ba bài học: Thứ nhất, nơi trần gian
này, bất cứ ở đâu, bất cứ ở thời đại nào, cũng có lành có dữ, có tốt có xấu, có
phải có trái, có sáng có tối, có đen có trắng, có vàng thau lẫn lộn, có trứng
gà trứng ếch,… Và như vậy, ở trần gian này, luôn luôn có người lành kẻ dữ,
người tốt kẻ xấu sống bên nhau, sống chung với nhau như lúa và cỏ lùng ở trong
một thửa ruộng. Đó là chuyện thường và chúng ta phải công nhận đời là thế.
Chúng ta thường quá lý tưởng mong muốn chỉ có người lành người tốt, chúng ta không
thể nóng tính đòi Chúa hủy diệt ngay những kẻ dữ kẻ xấu. Chuyện này chỉ xảy ra
vào ngày tận thế mà thôi, lúc ấy sẽ được phân định rõ ràng: kẻ lành kẻ dữ sẽ
vĩnh viễn xa nhau: kẻ lành sẽ được trọng thưởng trong Nước Trời, còn kẻ dữ sẽ
bị trừng phạt trong hỏa ngục.
Thứ hai, chúng ta
biết: cỏ lùng là cỏ dại đem lại những hat có chất độc và sự chết, cây lúa đem
lại những hạt lúa hạt thóc bổ dưỡng và nuôi sống con người. Vậy mỗi người hãy
kiểm điểm: chúng ta là cỏ lùng hay là lúa? Chúng ta đang đem lại sự sống hay sự
chết cho nhau? Chúng ta hãy suy nghĩ: sự sống, tài năng, sức khỏe, tiền của
chúng ta đang có, đã được sử dụng thế nào? Sử dụng đúng hay sai? Đem lại ích
lợi cho mình và gia đình, hay là gây hại cho mình và gia đình? Có bao giờ chúng
ta ngồi bóp trán suy nghĩ về những lần chúng ta đã gây khổ đau cho người khác
không?
Thứ ba, chúng ta hãy
nhớ: đời này là đời tạm, đời sau mới là vĩnh viễn. Nhưng cuộc sống đời này lại
có giá trị quyết định cho số phận đời sau của chúng ta, nghĩa là Thiên Chúa sẽ
căn cứ vào những năm tháng chúng ta sống ở trần gian mà thưởng phạt chúng ta.
Vì thế, đòi hỏi chúng ta phải biết lựa chọn giữa tốt và xấu, phải làm lành lánh
dữ, không thể sống lửng lơ con cá vàng, sống nửa nạc nửa mỡ, sống ương ương dở
dở, sống kiểu vàng thau lẫn lộn được, nghĩa là không thể vừa làm lành vừa làm
dữ được. Chúng ta phải cố gắng lập công, để khi ra khỏi đời này, chúng ta được
Thiên Chúa đưa vào Nước Trời.
Hôm nay chúng ta hãy cầu xin Chúa: Lạy Chúa, biết bao lần chúng con đã là cỏ
lùng, gây hại cho mình và thiệt hại cho những người khác. Xin cho chúng con trở
thành những cây lúa đem lại ích lợi cho mọi người. Xin cho những người xấu được
trở nên những người tốt và cho những người tốt được tốt thêm và tốt thật.
12. Cỏ lùng và lúa tốt – Lm Bùi Quang Tuấn
Tuần trước, Dụ ngôn “Người Gieo Giống”
trình bày Thiên Chúa như một nông gia tung gieo Lời Ngài vào các tâm hồn. Có
tâm hồn như đường đi, hạt giống rơi xuống bị người ta giẫm đạp, không ngóc đầu
lên được. Có tâm hồn như sỏi đá, khô khan cứng cỏi, hạt tuy có nẩy mầm nhưng
rồi bị nắng trời thiêu cháy vì thiếu nước. Có tâm hồn như bụi gai um tùm, bóp
nghẹt cây lúa đang lên, nên cũng chẳng sinh được bông trái nào. Nhưng có tâm
hồn như vùng đất phong phú, hạt giống mọc lên tươi tốt, hy vọng mang lại cho nhà
nông một mùa gặt thành công rạng rỡ.
Tuần này, Dụ ngôn “Cỏ Lùng” lại trình bày
Thiên Chúa như người vãi gieo giống tốt vào mảnh đất hứa hẹn, nhưng sau đó
Satan đã lén lút gieo hạt giống xấu là cỏ lùng vào ban đêm. Thành ra trên cùng
một mảnh đất màu mỡ, lúa non và cỏ lùng mọc lên chen nhau, rễ cây này xoắn gốc
cây kia.
Người tôi tớ chân thành không khỏi nhức
nhối lắng lo, muốn xin chủ ruộng giải quyết tức thì tình trạng vàng thau lẫn
lộn. Nhưng chủ nhân e rằng khi nhổ cỏ người ta bứng luôn cả lúa nên quyết định
đợi đến mùa gặt. Lúc đó cây lúa sinh hạt sẽ được bó lại đưa về sân phơi, còn cỏ
lùng hoang dại sẽ bị cắt xuống ném vào lửa thiêu.
Dụ ngôn “Cỏ Lùng” bộc lộ hình ảnh thế giới,
giáo hội, gia đình, con người như những vùng đất mang tính hỗn hợp. Thiện và
ác, tốt và xấu, ân sủng và tội lỗi như “đan cài” với nhau. Không thể có một xã
hội toàn là người tốt hoặc người xấu, cũng chẳng thể có một cộng đoàn toàn là
thánh nhân hay tội nhân. Sự kiên nhẫn đầy tình thương xót của chủ ruộng như một
cơ may cho những biến đổi và hoàn thiện. Thiên Chúa luôn mở ngỏ cho hoán cải và
trổ sinh hoa trái tốt lành.
Dụ ngôn trên thúc đẩy tôi đi vào một hành
trình tự vấn: tôi là một cây lúa xanh tươi đang nảy sinh bông hạt thơm ngát cho
cuộc đời, hay tôi là cụm cỏ lùng đang ăn hại bao chất màu tươi tốt của cuộc
sống?
Chắc hẳn tâm hồn tôi có mang nhiều loại
giống tốt do Chúa gieo vào và cũng không ít giống xấu do Satan và tôi tớ của nó
thảy vô, nhưng loại giống nào đang được chăm sóc và thứ nào đang bị vùi xuống?
Tôi đang nhổ cỏ lùng trong đời mình hay tôi đang gắng công nhổ cỏ và nhổ luôn
cuộc đời người khác?
Tôi đang cộng tác với Thiên Chúa để gieo
giống tốt vào thế giới hôm nay hay tôi đang tiếp tay với ma quỉ để gieo bao
giống xấu vào tâm hồn tha nhân?
Có một chi tiết rất đáng chú ý trong bài Dụ
ngôn: khi mọi người đang ngủ, một kẻ xấu lòng đến rải cỏ lùng vào ruộng rồi đi
mất. Kẻ thù ra tay mà không ai hay biết. Mầm mống sự ác đột nhập thế giới trong
cách thế bất ngờ. Người ta chỉ nhận ra khi nó mọc lên và bắt đầu phá hoại hoa màu.
Như thế Lời Chúa mời gọi một thái độ tỉnh
thức. Nếu quên mất rằng: sống là một cuộc tranh đấu không ngừng cho điều tốt
vươn lên, tôi sẽ bị cái ác đè bẹp. Nếu chủ quan thiếu canh phòng trước những
bóng đêm của cuộc sống, tôi sẽ bị ma quỉ khống chế cuộc đời.
Khi người ta nói: “đâu có sao” trong việc
xem phim ảnh sách báo không nết na để giải trí một chút; khi người ta nghĩ:
“đâu có sao” nếu nghe bạn bè rủ rê hút một chút cocain cho biết mùi đời; khi
người ta tưởng: “đâu có sao” chuyện bỏ đọc kinh đi lễ một hôm. .., đều là những
mầm giống cỏ lùng Satan gieo vào cuộc đời, chờ ngày bùng phát và hủy hoại.
Không phải chỉ có ma quỉ mới gieo cấy cỏ
lùng. Nếu không tỉnh thức, coi chừng chính ta là người tiếp tay tung rắc cỏ
lùng vào đời kẻ khác. Có cha mẹ gieo gian dối, tham lam vào lòng con cái mà
không biết. Chẳng hạn, có người đi chợ về khoe với cả nhà: “Cô bán hàng hôm nay
mất trí hay sao mà thối tiền sai nên dư mấy đồng, mừng quá!” Đáng lẽ nên nói
với nhau: “Ồ, mẹ đã trả lại cho cô bán hàng số tiền dư vì phép công bằng”, hay
“vì sợ cô ấy phải bỏ tiền túi ra để bù vào chỗ mất,” hoặc “e cô ấy sẽ gặp khó
khăn với chủ tiệm,” đàng này người ta lại sung sướng thu cái lợi trước mắt mà
không ngờ đã gieo vào lòng con cái mầm mống ích kỷ, gian tham; sau này lớn lên,
chúng chỉ mong người ta dốt nát, lầm lẫn, mất trí để có lợi.
Thế đấy, hành động, lời nói, thái độ cư xử
của một người có tầm ảnh hưởng như những hạt giống. Nếu là hạt tốt, gia đình,
xã hội được nhờ biết bao. Trái lại, nếu là loại xấu, thương đau tất đang chờ
ngày phát tán.
Trên
một tờ báo nọ có câu chuyện tếu lâm đáng suy nghĩ: Một bé trai được mẹ cho ghé
chơi nhà ông nội trong dịp cuối tuần. Ông thấy cháu mình chơi với bạn rất hăng
say, nhưng hễ mở miệng ra là có những lời không thanh lịch cho lắm. Nội mới gọi
cháu cưng lại trách:
-
“Cháu học kiểu ăn nói du côn của đứa nào vậy? Từ nay trở đi ông cấm không được
chơi với những thứ đó nữa nghe chưa.”
Đứa
cháu vừa thở dài vừa nói:
-
“Nếu thế thì từ nay cháu phải nghỉ chơi với bố cháu hay sao?
Ông
nội:!!! (Thì ra nó học được từ bố nó.)
Hỡi bạn, Thiên Chúa đang cần chúng ta tiếp
tay với Ngài để gieo vào gia đình, cộng đoàn, và lòng người những hạt giống
tốt. Có thể là những hạt rất bé như hạt cải, nhưng hiệu năng vô cùng lớn lao.
Có thể là những hạt đơn sơ âm thầm, nhưng lại như nắm men làm dậy biết bao đấu
bột. Hãy gieo đi những hạt giống yêu thương, chân thật, trung tín, nhẫn nại,
quảng đại, thứ tha... Chắc chắn hoa trái mai ngày sẽ là một mùa hân hoan và
hạnh phúc tràn đầy.
13. Nhổ đi hay sống chung – Lm. Trịnh Ngọc Danh
“Đừng, sợ rằng khi gom cỏ lùng, các anh lại làm bật
luôn rễ lúa”.
Bài Tin Mừng Chúa nhật 16, mùa Thường niên,
năm A, theo Thánh Matthêu (Mt 13,24-43) ghi lại việc Chúa Giêsu dùng Dụ ngôn cỏ
lùng, Dụ ngôn hạt cải và Dụ ngôn men bột để nói về Nước Trời. Trong buổi chia
sẻ này, chúng ta chỉ bàn về Dụ ngôn cỏ lùng.
Các nhân vật trong Dụ ngôn cỏ lùng gồm có:
Người gieo giống và hạt giống tốt, kẻ thù của người gieo giống và cỏ lùng, đầy
tớ của người gieo giống và thợ gặt.
Chúng ta hãy nghe Chúa Giêsu giải nghĩa Dụ
ngôn cỏ lùng như sau: “ Kẻ gieo hạt giống là Con Người. Ruộng là thế gian. Hạt
giống tốt, đó là con cái Nước Trời. Cỏ lùng là con cái Ác Thần. Kẻ thù đã gieo
cỏ lùng là ma quỷ. Mùa gặt là ngày tận thế. Thợ gặt là các thiên thần. Vậy, như
người ta nhặt cỏ lùng rồi lấy lửa đốt đi thế nào, thì đến ngày tận thế cũng sẽ
xảy ra như vậy. Con Người sẽ sai các thiên thần của Người tập trung mọi kẻ làm
gương mù gương xấu và mọi kẻ làm điều gian ác, mà tống ra khỏi Nước của Người,
rồi quăng chúng vào lửa; ở đó, chúng sẽ phải khóc lóc nghiến răng. Bấy giờ
người công chính sẽ chói lọi như mặt trời trong Nước của Cha họ”.
Ý nghĩa của Dụ ngôn cỏ lùng như thế đã rõ.
Biểu tượng của cỏ lùng là điều xấu, điều ác, là mọi kẻ làm gương mù guơng xấu
và mọi kẻ làm điều ác; khác với biểu tượng của hạt giống tốt là điều tốt, điều
thiện, là con cái Nước Trời.
Sau đây, chúng ta thử nhìn đến cách ứng xử
và thái độ của những người đầy tớ và ông chủ gieo giống tốt đối với cỏ lùng ra
sao.
Khi lúa lớn lên và trổ bông thì cỏ lùng
cũng lộ ra. Những người đầy tớ thắc mắc: “ Thưa ông, không phải ông đã gieo
giống tốt trong ruộng ông sao? Thế thì cỏ lùng ở đâu mà ra vậy?” Và họ đã đề
nghị: “ Nếâu ông bằng lòng, chúng tôi xin đi nhổ cỏ”. Và ông chủ thì bảo: “ Đừng, sợ rằng khi gom cỏ lùng, các anh lại
làm bật luôn rễ lúa”.
Cũng như các đấy tớ, có lẽ chúng ta cũng
thắc mắc: Chúa là Đấng quyền năng, thông biết mọi sự, Chúa biết kẻ thù là ma
qủy đã gieo cỏ lùng vào ruộng lúa thế gian, nhưng sao Chúa không ra tay hành
động, không cho đầy tớ nhổ cỏ đi, sao Chúa không diệt cỏ lùng, không diệt kẻ
làm gương mù gương xấu, kẻ làm điều ác; nhưng lại để cho chúng cùng nẩy nở và
sống chung với hạt giống tốt là những điều tốt, điều thiện, là con cái Nước
trời?
NHỔ! Tại sao không?
NHỔ cỏ lùng là một gợi ý hay, một việc làm
tốt và cần thiết; nhưng lại là một việc rất khó. Khó bởi vì một khi rễ lúa và
rễ cỏ lùng đã đan chen vào với nhau rồi, thay vì nhổ cỏ lùng, chúng ta lại làm
bật rễ lúa, làm cho cây lúa héo đi và chết. Nhổ được cỏ lùng nơi chính bản thân
mình đã khó, nói chi đến nhổ cỏ lùng nơi người khác!
Cái xấu, cái tốt, điều thiện điều ác, gương
mù gương xấu do đâu mà có? Chúa thì gieo điều thiện, ma qủy lén lút gieo điều
xấu. Cổ nhân cũng có nói: “ Nhân chi sơ tính bản thiện”. Con người sinh ra vốn
thiện, nhưng môi trường sống, xã hội… đã đẩy đưa con người xã hội của chúng ta
vào những khúc quanh đi ngược lại lương tri, lương tâm của mình. Cỏ lùng và cây
lúa cứ như thế mà sống chung, mà tồn tại. Nếu không có con rắn cám dỗ, nếu bà
Evà không nghe theo những thôi thúc của dục vọng, thì bà đâu bị Chúa đuổi ra
khỏi vườn Địa đàng!
Tốt xấu, thiện ác, bạn thù, ánh sáng bóng
tối, hòa bình chiến tranh… là hai gương mặt của một con người, của xã hội, của
cuộc đời…
Con người luôn phúc tạp. Chúng ta không thể
phân chia hay vạch được một ranh giới rạch ròi giữa tốt và xấu nơi con người.
Trong tâm hồn mỗi người, đều có điều tốt lẫn điều xấu. Biết đường thẳng ngắn
hơn đường cong, thế mà chúng ta vẫn cứ chọn đường quanh co mà đi. Biết ganh
ghét là sinh ra hận thù, thế mà chúng ta vẫn cứ một mực chỉ trích chê bai.
Tất cả chúng ta là một hỗn hợp giữa điều
tốt và điều xấu. Người mà chúng ta coi là tốt, thì lại tiềm ẩn trong lòng những
đố kỵ, gian ngoa, kiêu ngạo…và người mà chúng ta cho là xấu, thì lại chất đầy
lòng vị tha, yêu thương và phục vụ…
Một số người tỏ ra bất mãn trước những
thiếu sót, bất toàn của Giáo hội. Họ không muốn chấp nhận Giáo hội có những
thiếu sót, sai lầm, không muốn chấp nhận sự cộng sinh giữa người người lành và
kẻ dữ.
Trong con người thánh nhân, có con người
thánh thiện và con người tội lỗi…
Như thế biện pháp NHỔ gương mù gương xấu,
nhổ cái gian ác nơi ruộng lúa thế gian thật không phải dễ mà còn nguy hại vì
nhổ lầm.
Không NHỔ nhưng để cho cây lúa và cỏ lùng
SỐNG CHUNG, đó là biện pháp, cách thức người gieo giống muốn áp dụng. Vì Chúa
sợ rằng: “ Khi gom cỏ lùng, anh em lại làm bật luôn rễ lúa”.
Rễ lúa và rễ cỏ lùng đan chen với nhau
trong lòng đất cũng như thiện ác đan chen với nhau trong tâm hồn chúng ta. Nhổ
cỏ lùng vô tình chúng ta làm bật rễ những cái thiện đang tiềm ẩn nơi chúng ta.
Gốc rễ cây lúa tốt, mạnh sẽ lấn át gốc rễ
cỏ lùng. Một khi thiện tâm chúng ta có nội lực mạnh, có gốc rễ sum xuê, sẽ có
thể cải hóa được cái ác nơi cỏ lùng. Tin Mừng và lịch sử Giáo hội đã chứng minh
cho thấy đã có vô số người tội lỗi trở thành những thánh nhân.
Nếu không có cỏ lùng, có lẽ người ta sẽ
quên hoặc không bận tâm gì lắm đến cây lúa! Sống chung với cỏ lùng là cơ hội
cho cây lúa thăng tiến…
14. Nhận diện sự dữ.
Thái độ
ông chủ trong dụ ngôn của đoạn Tin Mừng vừa nghe xem ra không được hợp tình và
hợp lý. Thực vậy, có anh nông dân nào mà lại không chịu khó đi xịt thuốc, hay
đi nhổ, mà cứ để cho cỏ dại mọc xả láng trên đồng ruộng của mình.
Thế
nhưng, nếu chúng ta hiểu rằng ông chủ ấy là chính Thiên Chúa và cỏ dại là những
kẻ tội lỗi, thì chúng ta lại thấy cách cư xử này thật tuyệt vời, vừa hợp tình,
lại vừa hợp lý.
Đúng thế,
Ngài không đồng lõa và dung túng kẻ tội lỗi, nhưng đã đối xử với họ theo lòng
khoan dung và nhân ái. Ngài kiên nhẫn đời chờ kẻ tội lỗn sám hối và hoán cải.
Nếu Thiên
Chúa tiêu diệt sự ác ngay bây giờ, thì chắc chắn không ai trong chúng ta có thể
sống sót, bởi vì như lời Thánh Vịnh đã diễn tả: Từ trong lòng mẹ, tôi đã là tội
nhân, thoạt sinh ra, tôi đã mắc tội rồi.
Và như
chúng ta đã biết: Tình thương thì nhẫn nại, nên Thiên Chúa luôn chờ đợi thiện
chí hoán cải của từng người, đồng thời Ngài còn ban ơn nâng đỡ họ trên mọi bước
đường đời, để rồi cuối cùng, ngày thầm phán mới tới, ngày xét xử tuyệt đối công
mình và không ai có thể trách cứ Ngài là đã không dủ lòng thương xót.
Nếu như
Thiên Chúa không dung túng và đồng lõa với sự ác, thì chúng ta cũng không được
phép thở dài và chán ngán, thất vọng và buông xuôi, nhưng phải cố gắng trở
thành người cộng tác vào việc xây dựng Nước Trời.
Thực vậy,
ông chủ đã xác quyết:
- Kẻ thù
của ta đã làm như vậy.
Vì thế,
bước khởi đầu của chúng ta cũng phải là nhận diện sự ác. Tiêu chuẩn để nhận
diện sự ác không phải là bản thân chúng ta với những sở thích riêng tư, nhưng
phải là Tin Mừng, với những đòi hỏi của Chúa.
Dưới ánh
sáng của Tin Mừng, liệu chúng ta có nhận ra đâu là những dấu chỉ của sự ác đang
hoành hành trong tâm hồn mỗi người chúng ta, cũng như trong thế giới hôm nay
hay không?
Sau khi
xem xong cuốn phim “Dưới ánh mặt trời của Satan”, trong một cuộc phỏng vấn, cha
Bourgeois đã đưa ra những dấu chỉ của sự ác hôm nay, đó là sự khinh rẻ con
người và cướp đi quyền sống của họ; thái độ tôn thờ ngẫu tượng như tiền bạc,
quyền lực, lạc thú; sống trong ảo tưởng vì cho rằng khoa học có thể giải quyết
được mọi sự; đánh mất niềm hy vọng, không còn nhìn tới tương lai và sau cùng là
đánh mất chính mình, không còn biết rõ con người mình là như thế nào nữa.
Như vậy,
sự ác có thể ẩn hiện dưới nhiều khuôn mặt, đôi khi lại là những khuôn mặt thật
dễ thương, đầy quyến rũ và rất hấp dẫn.
Thế
nhưng, sự dữ không phải chỉ hiện diện trên bình diện thế giới và cộng đồng nhân
loại, mà còn hiện diện ngày trong chính cõi lòng chúng ta. Bởi vì cõi lòng
chúng ta là như một thửa ruộng trong đó cỏ lùng xen lẫn với lúa tốt.
Vấn đề là
làm thế nào để hạt giống Nước Trời đã được Thiên Chúa gieo vãi vào cõi lòng
chúng ta được nảy mầm, lớn lên, đâm bông và kết trái. Chính vì thế, chúng ta
phải cố gắng kiện toàn bản thân và thể hiện những giá trị của Tin Mừng trong
chính cuộc sống chúng ta, bởi vì sự góp phần vào công cuộc kiến tạo Nước Trời
phải được khởi đi từ chính bản thân mỗi người chúng ta.
15. Tất cả là hồng ân – ĐTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt.
Dụ ngôn
cỏ lùng là một trong những dụ ngôn hiếm hoi được chính Chúa giải thích rõ ràng.
Giải thích của Chúa giúp ta có những hiểu biết hữu ích cho đời sống đạo.
Dụ ngôn
nhắc nhớ ta về sư hiện diện của ma quỷ. Ma qui hiện hữu. Chúng luôn có mặt để
gieo rắc sự xấu. Chúa đã chuần bị những thửa ruộng tốt. Những thửa ruộng đó là
thế giới, là Giáo hội, là tâm hồn mỗi người. Chúa đã gieo những hạt giống tốt.
Hạt giống đó là Lời Chúa, là ơn Chúa, là những thiện chí, những ý hướng cao đẹp
trong tâm hồn con người. Nhưng ma quỷ lén gieo vào những hạt cỏ xấu.
Chúa gieo
vào thế giới hạt giống khát vọng hoà bình. Đẹp biết bao nếu mọi dân tộc nắm tay
nhau xây dựng một thế giới huynh đệ tươi thắm tình người. Nhưng buồn thay, cánh
đồng hoà bình tươi xanh đã bị những ngọn cỏ tham vọng, ích kỷ, ác độc làm hoen
ố. Lịch sự thế giới được ghi bằng những trang buồn vì không ngày nào không có
chiến tranh.
Thế giới
sẽ đẹp biết bao nếu tất cả trí thông minh, tất cả tài nguyên, tất cả năng lực
đều góp phần xây dựng. Nhưng buồn thay, rất nhiều trí thông minh, rất nhiều tài
nguyên, rất nhiều năng lực đã tiêu tốn trong việc huỷ hoại, tha hoá, nô lệ hoá
con người.
Ngay
trong bản thân mỗi người, không thiếu những sáng kiến, những hoạt động ban đầu
xem ra tốt đẹp, nhưng dần dà vị vẩn đục vì những biến tướng nặng mùi trần tục
như khoe khoang, tìm hư danh, tìm lợi lộc.
Đó là
những hạt cỏ xấu ma quỷ lén lút gieo vào ruộng lúa tốt.
Tuy
nhiên, dụ ngôn cho thấy sự kiên nhẫn và lòng bao dung của Chúa. Chúa đợi cho
đến ngày tận thế mới thu lúa cùng với cỏ lùng. Chúa kiên nhẫn đợi chờ vì hi
vọng những người tội lỗi ăn năn sám hối. Chúa bao dung tha thứ không nỡ phạt
người tội lỗi tức khắc. Chúa yêu thương, tin tưởng người xấu sẽ có ngày nên
tốt. Nếu phạt ngay nhưng người tội lỗi thì ta đâu còn cơ may được chiêm ngưỡng
ông thánh trộm lành. Nếu Chúa thẳng tay thì ta đâu có thánh nữ Madalêna, Tông
đồ của các Tông đồ, thánh Augustinô, Tiến sĩ lừng danh, thánh Phaolô, vị Tông
đồ dân ngoại. Nếu Chúa chấp tội thì bản thân ta sẽ là người bị phạt đầu tiên,
vì trong ta cũng đầy những tội lỗi, những sự xấu. Trong tâm hồn ta cỏ lùng vẫn
mọc xen với lúa tốt.
Sau cùng,
dụ ngôn cho ta hiểu tất cả là hồng ân của Chúa. Có sự lành để ta hiểu biết và
yêu mến sự tốt lành của Thiên Chúa. Có sự dữ để ta gớm ghét tránh xa và càng
thêm gắn bó với sự lành. Có sự lành để ta được hưởng niềm an ủi ngọt ngào của
Chúa. Có sự dữ để ta phấn đấu vượt qua, chứng minh lòng trung tín của ta với
Chúa. Có thuận lợi tiến bước trên đường thánh thiện. Có khó khăn để ta rèn
luyện thêm đức.
Mọi sự
đều nên tốt cho kẻ lành. Thật vậy, việc cấm đạo là sự dữ. Nhưng nhờ đó mà Giáo
hội có được những chứng nhân anh hùng. Đau khổ và bệnh tật là những khiếm
khuyết trong cuộc sống, nhưng lại giúp con người được thông phần đau khổ với
Chúa. Thánh Nữ Têrêsa đã nhìn thấy tất cả là hồng ân của Chúa. Sự lành cũng như
sự dữ. Hạnh phúc cũng như đau khổ. Thành công cũng như thất bại. Tất cả đều góp
phần rèn luyện, vun đắp và thăng tiến người lành.
GỢI Ý CHIA SẺ
1) Khi
gặp những người xấu trong xứ đạo, trong hội đoàn, bạn có muốn khai trừ người đó
ngay tức khắc không?
2) Trong
con người bạn có những khuyết điểm, những bệnh tật, bạn có phấn đấu khắc phục
những khuyết điểm, vượt qua bệnh tật để thăng tiến bản thân không?
3) Chúa
đã khoan dung, kiên nhẫn đợi chờ bạn ăn năn hối cải. Bạn có biết kiên nhẫn với
người khác?
16. Đừng nhổ cỏ lùng.
(Trích
trong ‘Manna’)
Suy Niệm
Cỏ lùng ở
đâu mà ra vậy? Cỏ lùng trong ruộng khiến các đầy tớ ngỡ ngàng.
Thửa
ruộng vốn chỉ được gieo giống tốt. Vậy mà khi lúa mọc lên và trổ bông. cỏ lùng
lại xuất đầu lộ diện.
Bởi đâu
mà có cỏ lùng, có người xấu? Bởi đâu mà ở nơi ta tưởng là trong ngần lại bất ngờ
có dấu hiệu của sự vẩn đục?
Có tác
động xấu xa nào của Thần Dữ đẩy đưa? Có sự ưng thuận chiều theo nào của con
người?
Ông có
muốn chúng tôi nhổ đi không? Chúa có muốn chúng tôi tiêu diệt mọi kẻ xấu không?
Ngài có muốn chúng tôi xây dựng một Giáo Hội toàn bích, một xã hội chỉ gồm toàn
những người tốt không?
Lắm khi
chúng ta nóng nảy như Gioan và Giacôbê, đòi đốt cả làng người Samari, vì họ
không tiếp Chúa.
Đừng, sợ
rằng khi nhổ cỏ lùng, lại làm hư rễ lúa. Cứ để cả hai cùng lớn lên cho tới mùa
gặt.
Như thế
Thiên Chúa để cho cỏ mọc chung với lúa. Ngài chấp nhận tình trạng vàng thau lẫn
lộn. Ngài nhẫn nại với tội nhân, với cỏ lùng.
Cỏ lùng
chẳng bao giờ thành lúa được. Nhưng người xấu có thể hoán cải nên người tốt.
Chính vì thế Thiên Chúa cứ kiên tâm chờ đợi.
Chờ đợi
vì tin vào sự hoán cải của con người. Chờ đợi vì tôn trọng tự do lựa chọn của
họ. Chờ đợi vì nuôi một niềm hy vọng lớn lao.
Sự thánh
thiện của Thiên Chúa ở nơi sự chờ đợi. Ngài còn chờ đợi cho đến ngày tận thế.
Trong thế
giới và Giáo Hội không có hai hạng người: hạng cỏ lùng và hạng lúa tốt.
Cỏ lùng
và lúa tốt nằm ở nơi tim mỗi người.
Mỗi người
đong đưa giữa cỏ lùng và lúa tốt, giữa cái thiện và cái ác, giữa thiên thần và
Satan.
Ngay
trong những hành vi tốt đẹp nhất của tôi, tôi vẫn thấy có chút vị kỷ, chiếm
đoạt.
Thiên
Chúa vẫn chấp nhận cỏ lùng ở trong tôi. Ngài chờ tôi được thanh luyện dần dần,
để rồi mọi sự trong tôi thành lúa tốt.
Kitô hữu
không dung túng sự dữ, họ dám hy sinh để xây dựng một thế giới yêu thương.
Nhưng họ không dùng bạo lực để chống lại ác nhân. Họ nhẫn nại biến đổi trái tim
kẻ thù, vì họ tin vào sức mạnh của tình yêu, tin vào Đức Giêsu, Đấng đã bị sự
dữ nuốt chửng nhưng cuối cùng là Đấng toàn thắng.
Gợi Ý Chia Sẻ
Có khi
nào bạn bị "sốc" trước một gương xấu xảy ra trong Giáo Hội hay giáo
xứ của bạn không? Bạn đã làm gì để vượt qua cú sốc đó?
Bạn có
thấy mình ít nhẫn nại trước cỏ lùng của người khác, nhưng lại không thấy cỏ
lùng nơi mình? Có khi nào bạn đòi khai trừ người khác vì họ lầm lỗi không?
Cầu Nguyện
Lạy Chúa Giêsu, xin biến đổi con, xin biến
đổi con từ từ qua cầu nguyện.
Mỗi lần con thấy Chúa, xin biến đổi ánh mắt
con.
Mỗi lần con rước Chúa, xin biến đổi môi miệng
con.
Mỗi lần con nghe lời Chúa, xin biến đổi tai
con.
Xin làm cho khuôn mặt con ngời sáng hơn sau
mỗi lần gặp Chúa.
Ước chi mọi người thấy nét tươi tắn của Chúa
trong nụ cười của con, thấy sự dịu dàng của Chúa trong lời nói của con.
Thế giới hôm nay không cần những Kitô hữu có
bộ mặt chán nản và thất vọng.
Xin cho con biết nhẫn nại và can đảm cùng đi
với Chúa và với tha nhân trên những nẻo đường gập ghềnh. Amen.
17. Thế chỗ Chúa Giêsu trên thập giá.
(Trích
trong ‘Niềm Vui Chia Sẻ’)
Truyện kể rằng có thầy ẩn tu nọ tên là
Cébastien thường đến cầu nguyện tại một nhà nguyện vắng vẻ trên núi. Trong nhà
nguyện này dân chúng tôn kính một tượng thánh giá với tước hiệu là “Tượng Chúa
ban ơn”.
Thấy dân chúng có lòng tin thường tới cầu xin
ơn lành, thầy Cébastien cũng thêm lòng tin cậy. Một hôm, nhân lúc vắng người,
thầy đến quỳ gối trước tượng thánh giá và đơn thành khẩn nguyện:
- “Lạy Chúa, con ước ao được chia sẻ đau khổ
với Chúa, xin cho con được thế chỗ Chúa trên thập giá”.
Rồi thầy quỳ yên lặng, mắt đăm đăm nhìn lên
thánh giá mong được đáp lời. Một lúc sau thầy nghe như từ trên thánh giá có
tiếng phán bảo:
- “Được, Ta bằng lòng để con thế chỗ Tqa trên
thập giá, nhưng với một điều kiện duy nhất là bất cứ điều gì xảy ra, tai con
nghe gì, mắt con thấy gì, con đều phải giữ im lặng không được nói năng gì hết”.
Thầy Cébastien đã hứa, và được Chúa Giêsu cho
lên thế chỗ Ngài trên thập giá. Ngày qua ngày, dân chúng vẫn đến quỳ trước
tượng thánh giá cầu nguyện. Nhưng không ai hay biết về việc thế chỗ đổi ngôi
giữa Chúa Giêsu và thầy Cébastien.
Một hôm có người đến quỳ cầu nguyện. Xong,
ông đứng dậy ra về bỏ quên lại dưới ghế cái túi đầy những đồng tiền vàng. Thấy
vậy, thầy vẫn yên lặng. Một lúc sau có người nghèo đói vào nhà nguyện. Ông ta
vui mừng trố mắt nhìn túi tiền tưởng là của Chúa ban cho, rồi xách túi tiền ra
đi. Kế đó có chàng thanh niên vào quỳ gối khẩn nguyện xin ơn che chở vì phải
xuống tàu đi xa. Chàng thanh niên vừa ra khỏi nhà nguyện thì gặp người phú hộ
trở lại tìm túi tiền. Không thấy đâu, ông nghĩ là chàng thanh niên đã lấy trộm,
nên điệu chàng đến trình cảnh sát. Không cầm lòng được nữa, từ trên thập giá,
thầy Cébastien hô lớn tiếng:
- “Đứng lại!”;
Mọi người ngạc nhiên dừng lại, và thầy phân
trần sự việc. Sau đó người phú hộ ra đi tìm người nghèo đói để lấy lại túi tiền
và chàng thanh niên cũng vội vã ra đi cho kịp chuyến tàu. Khi không còn ai
trong nhà nguyện, Chúa Giêsu lên tiếng phán bảo thầy Cébastien:
- Con hãy xuống ngay khỏi thập giá! Con không
xứng đáng thế chỗ cho Ta, vì con đã không biết giữ im lặng như lời con hứa.
Thầy Cébastien vội vã phân trần:
- Nhưng lạy Chúa, làm sao con có thể chịu
đựng được cảnh bất công đó?
Thưa anh
chị em, nhiều khi chúng ta cũng nóng vội không chịu đựng nổi trước hiện tượng
người tốt kẻ xấu chung sống lẫn lộn, cỏ dại và lúa tốt mọc chen nhau trong cánh
đồng thế giới. Chúng ta đặt câu hỏi: “Chúa có muốn chúng con nhổ cỏ vứt đi không?
Chúa có muốn chúng con tiêu diệt hay trục xuất những người gian ác, tội lỗi ra
khỏi cộng đoàn không?”. Chúa trả lời: “Cứ để đấy, đợi đến mùa gặt sẽ hay ”. Dụ
ngôn cỏ dại trong ruộng lúa đã đánh trúng vào điểm thắc mắc của người Do Thái
và các môn đệ Chúa Giêsu: Làm sao trong Nước Trời, Nước của Thiên Chúa lại có
thể lẫn lộn lúa tốt với cỏ dại được? Làm sao chính Chúa Giêsu rao giảng Nước
Trời đang đến rồi mà chẳng thấy hiện tượng tiên báo là những người gian ác, tội
lỗi phải bị tiêu diệt. Ngôn sứ Isaia cũng mơ ước và loan báo một “Dân Chúa chỉ
gồm những người công chính” (Is 60,31). Và ngay cả Gioan Tẩy Giả, những ngày
chuẩn bị cho Chúa Giêsu xuất hiện cũng rao giảng: “Ngài đang cầm sẵn chiếc nia
trong tay, để rê sạch lúa trong sân: lúa tốt Ngài thu vào kho lẫm, còn lúa lép,
trấu rác, Ngài sẽ đốt bằng lửa không bao giờ tắt” (Mt 3,12).
Vậy mà
Ngài, Đấng Thiên Sai Cứu Thế lại làm trật lất hết trọi; Chả có tiêu diệt người
tội lỗi, lại còn lo cứu gỡ họ. Cứu gỡ cả những thứ phụ nữ ngoại tình bị bắt tại
trận, cả thứ mà người ta cho là trời phạt nhãn tiền, đến độ mang án tật nguyền
từ lòng mẹ: đui mù, què quặt, cùi hủi, mọi người đều ghê tởm xa tránh… Thay vì
đáng lẽ chỉ cho phép một ít người có chức vị cao cấp nhất mới được hầu tiệc với
mình, thì Ngài lại đi lân la nhậu nhẹt với những người tội lỗi và bất lương.
Đối với kẻ thù, đáng lẽ ra phải không đội trời chung và tiêu diệt tận gốc rễ
mới phải, mới khôn và mới đúng đạo, đàng này Ngài lại còn đòi phải cầu nguyện
cho nó, thậm chí phải yêu thương nó.
Hôm nay,
với dụ ngôn cỏ lùng trong ruộng lúa, Chúa Giêsu đã giải đáp những thắc mắc sâu
sắc đó và đã mặc khải tâm tình của Thiên Chúa: ngoại trừ Đấng thấu suốt tâm can
con người, không ai được quyền tự phong chức vụ quan toà để xét xử hay xếp hạng
anh em ai là lúa tốt, ai là cỏ lùng. Bao lâu còn đang sống, còn đang lựa chọn
và hành động, con người vẫn chưa đạt tới mức độ cố định đã hết hẳn tật xấu hay
dứt khoát trở thành gian ác. Nóng vội kết án anh em là hành động trái ngược với
tấm lòng và chương trình cứu độ của Thiên Chúa: đòi nhổ cỏ lùng giữa mùa lúa
đâm bông là đòi dạy không Thiên Chúa và phá hoại cả đồng lúa và mùa gặt của
Ngài.
Tiếp theo
là hai dụ ngôn hạt cải và men trong bột, hai dụ ngôn song sinh cùng mang một ý
nghĩa: Hạt cải trong dụ ngôn này là thứ cải cay, dùng làm gia vị (moutarde):
Tương hạt cải vừa thơm vừa nồng, là một gia vị quen thuộc ở nhiều nơi trên thế
giới. Trong thực tế, cây cải này chỉ phát triển thật giới hạn, nhưng Chúa Giêsu
lại diễn giải như một thứ cây có khả năng phát triển kỳ diệu đến độ trở thành
cây lớn cho chim trời về xây tổ, để nói về chiều kích tương lai kỳ diệu của
Nước Trời.
Dụ ngôn
men trong bột cũng bao hàm một ý nghĩa tương tự. Một chút men, không đáng kể so
với số lượng bột trộn chung, đủ cho cả trăm người ăn no. Số lượng men thật
khiêm tốn, tác dụng thật thầm lặng, nhưng hiệu quả lại vô cùng kỳ diệu, mãnh
liệt.
Cả hai dụ
ngôn vẫn là một đường lối, một chủ trương: nhỏ bé ở bước thầm lặng, nhưng tiềm
ẩn một mầm sống mãnh liệt, vượt xa mọi ước lượng và chiến thắng mọi sức cản thù
địch. Yếu tố quan trọng vẫn là thời gian và tình thương của Thiên Chúa. Thiên
Chúa kiên trì chờ đợi đến mùa gặt lúa mới nhổ cỏ lùng. Đó là vì tình thương của
Thiên Chúa kiên trì chờ đợi con người tội lỗi trở về. Thời gian Ngài kiên trì
chờ đợi là để tích cực tạo điều kiện tối ưu cho cây lúa nuôi hạt, cho hạt cải
thành cây, cho mầm sống nhân lên gấp bội, và cho men biến bột thành men, cho
bột dậy lên làm nên bánh nuôi con người.
Nói
chung, cả ba dụ ngôn hôm nay là một lời mời gọi chúng ta phải biết nhìn về tương
lai, biết tin vào tương lai; kiên nhẫn chờ đợi gắn liền với tin tưởng vào tương
lai. Căn bệnh rồi sẽ khỏi, chiến tranh có thể chấm dứt. Bất công và kỳ thị sẽ
không thể kéo dài vĩnh viễn. Bất công sẽ có thể nhổ đi được, kẻ phạm tội có thể
hối cải, người thất vọng sẽ tìm lại được hy vọng.
Nhưng,
thưa anh chị em,
Tin vào
tương lai cũng là hoạt động cho niềm tin trở thành hiện thực. Nhẫn nại kiên trì
không có nghĩa là khoanh tay ngồi im chờ đợi trong thái độ thụ động. Người Kitô
hữu tin ở sự thắng thế của cái tốt, tin ở một tương lai tốt đẹp, tin ở công
trình cứu chuộc của Thiên Chúa, cũng phải là người hoạt động một cách tích cực
trong công cuộc xây dựng một xã hội trong đó cái xấu mất dần khả năng gieo rắc
nọc độc của nó. Nước Trời đang trổ bông hạt nơi những nỗ lực của nhân loại
không ngừng giành lấy từng tấc đất chống lại cỏ lùng. Và bổn phận của chúng ta
là liên đới với mọi người anh em để cùng nhau chen vai thích cánh nỗ lực làm
tăng trưởng cây lúa, hạt cải và tấm men của Nước Trời.
18. Tội lỗi nào được tha thứ – R. Veritas.
Có tội ác nào tày trời đến độ không thể tha
thứ được không? Tap chí Times đã nêu ra câu hỏi trên đây khi trích dẫn câu trả
lời của một vị luật sư người Capuchia.
Cách đây ba năm, một Mục sư đã rửa tội cho
một giáo viên ở một vùng sình lầy thuộc tỉnh Battanapan, ở mạn TÂy Campuchia.
Mới đây người giáo viên này tiết lộ mình đã từng làm giám đốc cơ quan mật vụ
của Khờ-me đỏ. Sau 20 năm lẩn trốn, nay ông thú nhận là ông đã trực tiếp nhúng
tay vào vụ thảm sát ít nhất là 12.000 người Khờ-me.
Người Mục sư mà cha mẹ và với gần 2.000.000
đồng bào ruột thịt bị người Khờ-me đỏ sát tế trong giai đoạn từ năm 1975 –
1979, đã nhận định về cuộc trở lại của người giáo viên này như sau:
Thật là kỳ diệu, Kitô giáo có thể thay đổi
cuộc sống con người. Nếu Chúa Giêsu đã thay đổi người giáo viên này, thì Người
cũng có thể thay đổi tất cả mọi người.
Ông Duo tức người giáo viên này, một hôm đã
đến nghe vị Mục sư thuyết giảng, sau đó ông đã xin chịu phép rửa, ông nói rằng,
trong suốt thời thơ ấu và ngay cả khi lớn lên ông không bao giờ được yêu
thương. Giờ đây tin nhận Chúa Kitô, ông cảm thấy tâm hồn được tràn ngập yêu
thương.
Mục sư ghi nhận rằng, cuộc thay đổi nội tâm
đã ảnh hưởng đến toàn diện con người của ông. Trước kia ông lầm lỳ ít nói, nay
ông vui vẻ và cởi mở với tất cả mọi người. Trước kia quần áo ông xốc xếch, thì
nay ông ăn mặc chỉnh tề. Sau khi đón nhận phép rửa và tiết lộ tông tích của
mình, ông Duo đã bị chính quyền Campuchia bắt giữ hồi tháng 5.1998, hiện nay
ông đang bị giam tại một nhà từ gần trung tâm Tollen, tức là nơi trước đây ông
đã từng tham vấn, hành hạ và sát hại hàng trăm ngàn người đồng bào ruột thịt
của mình.
Nhận định về tay đồ tể khát máu Khờ-me, người
luật sư Lobin đã nói như sau: một câu chuyện mang lại niềm hy vọng cho nhân dân
Campuchia, họ đã trải qua quá nhiều năm trong tăm tối. Khi đón nhận Chúa Giêsu,
họ đã được mang lại ánh sáng trong cuộc sống của họ. Thật vậy, đã đến lúc người
Campuchia cần phải từ bỏ thù hận để sống yêu thương.
Anh chị
em thân mến,
Chứng từ
sống động trên đây đưa chúng ta vào cốt lõi của đạo chúng ta là yêu thương và
tha thứ mà hôm nay qua bài dụ ngôn cỏ lùng Giáo Hội muốn nhắc lại cho chúng ta.
Dụ ngôn là một câu trả lời của Chúa Giêsu và thắc mắc mà các môn đệ thường nêu
lên, là tại sao Thiên Chúa không trừng phạt nhãn tiền những kẻ làm điều gian
ác?
Với hình
ảnh của ruộng lúa tốt và cỏ lùng, Chúa Giêsu mạc khải lòng nhân từ và sự tha
thứ vô biên của Thiên Chúa, đối với Thiên Chúa không có tội ác nào, dù cho có
tày trời đến đâu mà không thể tha thứ được. Như một người cha ngày ngày ra đứng
trước cửa trông ngóng người con hoang đàng trở về, thì Thiên Chúa cũng có một
thái độ chờ đợi kiên nhẫn như thế đối với tất cả mọi tội nhân, dù cho con người
có đốn mạt xấu xa đến đâu thì Chúa vẫn luôn dành cho một cơ may mới để trở về
với Ngài. Nơi tâm hồn con người dù có tăm tối đến đâu, Thiên Chúa vẫn nhận ra
được ánh sáng mà chính ngài đã đặt để trong trái tim con người. Chính vì tin
tưởng nơi khảnăng có thể cải thiện của con người mà Thiên Chúa không ngừng tha
thứ cho con người và kiên nhẫn chờ đợi con người trở về.
“Thức
khuya mới thấy đêm dài, sống lâu mới thấy dạ người có nhân”. Dụ ngôn về cỏ lùng
được Giáo Hội cho chúng ta lắng nghe hôm nay, mời gọi các Kitô hữu mặc lấy tâm
tình khoan dung nhân hậu và cảm thông của Chúa Giêsu. Chúa Giêsu không khoan
nhượng, không dung tha cho bất cứ tội ác nào, Ngài gay gắt lên án thói giả hình
và thái độ mù quáng của con người, nhưng Ngài lại tỏ ra cảm thông và tha thứ
cho những người yếu đuối tội lỗi, Ngài không những cảm thông với những người
tội lỗi, mà còn tha thứ cho chính những kẻ hành hạ Ngài.
Tòa nhà
giáo huấn của Chúa Giêsu sẽ sụp đổ nếu từ trên thập giá Ngài không tha thứ cho
những lý hình của Ngài. Cuộc sống của Ngài cũng sẽ vô giá trị nếu khi bị treo
trên thập giá Chúa Giêsu vẫn còn mang theo hận thù trong lòng Ngài.
Tha thứ
là vẻ đẹp cao quý nhất trong tâm hồn con người. Nhân cách của con người sẽ bị
đánh mất nếu nó không thể làm được hành động tha thứ. Người tín hữu Kitô chúng
ta cũng sẽ mất căn tính của mình nếu chúng ta chỉ sống theo đố kỵ, hận thù. Tha
thứ là vẻ đẹp cao quý nhất trong tâm hồn con người, do đó cũng chính là điều
khó thực hiện nhất, vì thế mà chúng ta không ngừng cầu xin Chúa cho chúng ta
luôn được sống ơn tha thứ, đó là điều chúng ta cầu xin trong Thánh Lễ mỗi ngày.
Kinh Lạy
Cha nhắc nhớ chúng ta rằng, chúng ta chỉ có thể cảm nhận được ơn tha thứ của
Chúa nếu chúng ta cũng tha thứ cho người anh em chúng ta mà thôi.
Nguyện xin Chúa giúp chúng ta luôn được lớn
lên trong niềm xác tín ấy. Amen.
19. Cỏ dại.
Qua đoạn
Tin Mừng vừa nghe, chúng ta cùng nhau giữ lại một ý tưởng chính của Chúa Giêsu.
Thực vậy, Ngài nói về ơn cứu độ vĩnh cửu. Đứng trước ơn
trọng đại ấy, chúng ta phải có một lập trường dứt khoát và
phải có một chọn lựa rõ rệt: Đi với Chúa hay đi với ma quỷ, chúng ta không thể
nào đi nước đôi, bắt cá hai tay, lửng lơ và trung lập.
Tuy
nhiên, trong khi chờ đợi được đón nhận vào hạnh phúc nước trời, chúng ta phải
sống với người khác, chia sẻ những băn khoăn lo lắng với họ. Và ngay cả đối với
những kẻ đã chạy theo ma quỷ, chúng ta vẫn phải tỏ ra một thái độ nhân từ và
khoan dung.
Đây không
phải là một điều dễ dàng thực hiện, vì chúng ta thường hay nóng giận và tức
tối. Chúng ta cũng giống như hai tông đồ Giacôbê và Gioan, được Chúa sai đi vào
một làng xứ Samaria, nhưng dân làng này đã không tiếp nhận các ông.
Trước
thái độ thờ ơ và lạnh nhạt ấy, các ông đã bực bội và thưa lên cùng Chúa:
- Xin cho
lửa trời đổ xuống và thiêu huỷ họ.
Nhưng
Chúa Giêsu đã không chiều theo sự bốc đồng của các ông và Ngài đã trách cứ:
- Các con
không biết động cơ nào đã thúc đẩy các con hay sao? Con Người đến không phải huỷ diệt mà để cứu thoát.
Chúng ta
cũng vậy, đừng phê bình chỉ trích và gay gắt kết án những người anh em không
cùng một đường lối với chúng ta.
Khi nhìn
thấy sự dữ và tội ác tràn lan khắp nơi, chúng ta thường hay nghĩ rằng:
- Chúa
ngủ hay Ngài nhắm mắt làm ngơ cho những sự kiện đáng tiếc ấy xảy ra.
Trên thế
giới, những hạt giống tốt thì hiếm hoi, và cỏ dại thì mọc đầy trong cánh đồng
của Chúa. Tại sao Chúa lại để cho như thế?
Còn phần
chúng ta, chúng ta là hạng người như thế nào: lúa tốt hay cỏ dại.
Nếu là
lúa tốt thì liệu chúng ta có thực sự trong sạch và yêu thương hay không. Chúng
ta có thực sự là bạn hữu nghĩa thiết của Chúa hay không? Chúng ta có những sai
lỗi và yếu đuối nào không? Liệu có thể chắc chắn được rằng chúng ta sẽ không sa
ngã hay không?
Nếu chúng
ta tỏ ra nghiêm khắc với kẻ tội lỗi, chúng ta sẽ trở nên những người biệt phái
đã bị Chúa Giêsu kết án về sự giả hình của họ. Nếu không ý thức về những sai
lỗi của mình, chúng ta dễ dàng đi tới chỗ phản bội Chúa mà không hay biết. Càng
là những người con ngoan của Chúa, chúng ta càng phải cư xử độ lượng với người
khác.
Tuy
nhiên, trong thực tế, đang khi chúng ta mong muốn kẻ tội lỗi bị trừng trị thì
Chúa lại không muốn như vậy, bởi vì như Kinh Thánh đã nói:
- Ta
không muốn cho kẻ có tội phải chết, nhưng muốn nó ăn năn và được sống.
Ngài đã
chết trên thập giá để cứu độ tội nhân. Ngài theo đuổi kẻ tội lỗi bằng tình
thương và ân sủng. Niềm vui của Ngài là dẫn đưa những con chiên lầm lạc trở về
với đàn của Ngài.
Hẳn chúng
ta sẽ ngạc nhiên khi nghe Ngài phán:
- Cả
thiên đàng sẽ vui mừng vì một kẻ tội lỗi hoán cải hơn là chín mươi chí người
công chính không cần sám hối ăn năn.
Và Ngài
đã kết luận bằng một hình ảnh cảm động, hình ảnh người cha đón tiếp cậu con
hoang đàng trở về. Chúng ta đừng thất vọng và mất lòng cậy trông như Giuđa.
Nhưng với một chút thiện chí và dưới tác động của ơn Chúa, rất có thể chúng ta
cũng sẽ trở thành như người trộm lành trên thập giá, đã lấy trộm cả Nước Trời
cho mình vào giây phút sau hết của cuộc đời.
Trên
thiên đàng có những vị thánh đã bắt đầu từ một điểm tăm tối, không đáng ca tụng
là mấy. Tuy nhiên với một điều kiện đó là các ngài đã biết trỗi
dậy và trở về cùng Chúa, đã làm lại cuộc đời và trung thành với Chúa mãi
mãi.
20. Lúa và cỏ.
Ở Scotland, nghề canh nông đã được hiện đại hoá với kỹ thuật máy móc tối tân, nhưng còn một công việc cần
phải được làm cẩn thận bởi bàn tay con người. Vài ngày trước khi mùa thu hoạch
lúa mạch, bạn sẽ thấy một số đông dân chúng đi bộ băng qua cánh đồng lúa để nhổ
những cây lúa dại. Lúa mạch là nguồn nông sản chính yếu cung cấp lương thực cho
người dân Scotland. Một món ăn thông dụng được ưa thích khắp nơi trong nước làm
từ lúa mạch là món cháo đặc, ở Mỹ gọi là oat meal, một món ăn điểm tâm vừa dễ
nấu, vừa bổ dưỡng lành mạnh, không gây gia tăng chất béo, cholesterol, trong
động mạch. Do đó mùa gặt lúa mạch là một sinh hoạt rất quan trọng.
Điều rất đơn giản mà những người nông dân
phải làm là nhổ những cây lúa mạch dại ra khỏi ruộng lúa trước khi thu hoạch.
Nếu để những cây lúa dại này trong lúc gặt, những hạt giống của nó sẽ rớt xuống
và mọc lên tràn ngập cánh đồng trong mùa sắp tới. Sự khác biệt giữa lúa dại và
lúa mạch thật rất tinh tế. Chỉ sau một hai ngày làm việc, bạn sẽ biết phân biệt
rõ ràng. Điều lạ lùng là cây lúa dại thường lớn hơn và khoẻ
mạnh hơn lúa thật làm bạn nghĩ rằng phải giữ chúng lại. Tuy nhiên, nếu quan sát
kỹ lưỡng sẽ thấy rằng nhánh và hạt lúa dại dài hơn, nhưng lại lép. Điều này giúp
ta hiểu tại sao những người nông dân phải chờ đợi cho đến khi mùa thu hoạch đến
mới nhổ những cây lúa dại đi, vì chỉ khi đó bạn mới phân biệt được rõ ràng.
Bài Phúc
âm hôm nay, Chúa Giêsu đã dùng những hình ảnh của nghề nông để diễn tả về thế
giới, Giáo Hội, Nước Trời hay Vương quốc Thiên Chúa, qua dụ ngôn cỏ lùng, dụ
ngôn hạt cải, và dụ ngôn men trong bột. Mỗi dụ ngôn nói lên một khía cạnh khác
nhau, đọc lên ai cũng hiểu dễ dàng.
Những
người phụ trách các show hài hước kể chuyện vui thường có thói quen bắt đầu vào
câu chuyện như sau: “Kính thưa quý vị, tôi có vài tin vui và vài tin buồn xin
gửi đến quý vị”. Có một cuộc đối thoại tưởng tượng xảy ra
như sau: “Một ông kia gặp người bạn và nói: “Tôi đã trúng số mấy chục ngàn đô
la”. Người bạn trả lời: “Tốt quá”. “Không, khi đến Thuỵ Sĩ
chơi trượt tuyết tôi đã xài hết rồi, và còn bị gãy chân nữa chứ”. “Xấu
quá”. “Không, trong thời gian nằm bệnh viện, tôi gặp và yêu một cô y tá rất
xinh đẹp, rồi tôi đã cưới cô ta”. “Tốt quá”. “Không, nhưng chẳng may cô ấy lại không
thích ở Mỹ, và đòi chúng tôi phải ở lại Âu Châu”. “Xấu quá”. “Không, chúng tôi
mua nhà ở Paris và kiếm được một việc làm cho hãng xuất khẩu”. “Tốt quá”.
“Không, hãng bị phá sản, và chúng tôi bị mất nhà”. “Xấu quá”. “Không, trong
hoàn cảnh túng quẫn, tôi đã xem lại mục đích, giá trị của đời mình và thấy rằng
tôi đang sống lầm lạc”. “Tốt quá”. “Không, vợ tôi đã không chấp nhận quan điểm
của tôi, và chúng tôi dần dần xa cách nhau”. “Xấu quá”. “Không, trong lúc hôn
nhân bị khủng hoảng, chúng tôi đến với người cố vấn hôn nhân giúp chúng tôi
nhận ra sức mạnh của tình yêu Thiên Chúa”. “Tốt quá”. “Không, vì chúng tôi quá
tập trung vào Thiên Chúa nên đã mất hầu hết bạn bè ở Paris và gây ra đụng chạm
với cha mẹ vợ”. “Xấu quá”. Cứ thế mà tiếp tục. Lúc tốt, lúc
xấu. Đời là thế! Tốt và xấu đi đôi với nhau: “Vì Người làm cho mặt trời mọc lên
soi sáng kẻ xấu cũng như người tốt, và cho mưa xuống trên người công chính cũng
như kẻ bất chính”.
Chúng ta
thường nói “Nhân vô thập toàn”. Không có ai hoàn hảo cả. Không có ai là một vị
thánh cho đến khi lên thiên đàng. Mỗi người chúng ta đều mang đủ thất tình: hỉ
(vui), nộ (giận), ai (buồn), cụ (sợ), ái (yêu), ố (ghét), dục (muốn). Với bấy
nhiêu thứ tình cảm xô bồ trong con người thì khó lòng mà hoàn hảo được. Tâm hồn
và tính tình của mỗi người là một sự pha trộn giữa lúa mì và cỏ lùng. Theo cha
Tommy Lane, trên cửa một nhà thờ ở phía tây của Ireland, đã viết câu sau đây:
“Giáo Hội không phải là một câu lạc bộ dành cho những vị thánh nhưng còn là một
bệnh viện dành cho những người tội lỗi”. Câu nói này rất phù hợp với lời giảng
dạy của Chúa Giêsu trong dụ ngôn cỏ lùng. Giáo Hội là một sự pha trộn giữa lúa
mạch và cỏ lùng, giữa những người thánh thiện và tội lỗi. Hãy kiên nhẫn với
những tội nhân. Đừng vội phán đoán người khác. Hãy để Thiên Chúa phán đoán. Lời
Chúa cảnh giác chúng ta: “Đừng xét đoán, để khỏi bị xét đoán... Hỡi kẻ đạo đức
giả! Lấy cái xà ra khỏi mắt anh trước đã, rồi anh sẽ thấy rõ, để lấy cái rác ra
khỏi mắt người anh em”.
21. Cỏ và lúa.
Bài Tin
Mừng thuật lại ba dụ ngôn của Chúa Giêsu: cỏ lùng, hạt cải và men. Nghe Chúa
nói ba dụ ngôn, nhưng các môn đệ lại chỉ xin Chúa giải thích một dụ ngôn cỏ
lùng, và Chúa đã giải thích: người đi gieo giống tốt là Thiên Chúa, hạt giống
là người ta, là con người, là con cái Chúa, thửa ruộng là thế gian, là nơi sinh
sống, làm việc, phục vụ, cỏ lùng là người xấu, người dữ, mùa gặt là ngày chết
hay ngày tận thế, thợ gặt là các thiên thần, lúa tốt thì được thu vào kho lẫm,
tức là những người tốt lành, công chính, thánh thiện, thì được thưởng, còn cỏ
lùng là những người xấu, người dữ thì bị tống vào hoả ngục.
Nghe hay
đọc dụ ngôn này cùng với sự giải thích của Chúa, chúng ta thấy dễ hiểu và hợp
tình hợp lý. Thế gian này có người tốt người xấu, người lành người dữ sống bên
nhau, sống cùng nhau là chuyện bình thường. Chẳng có nơi nào toàn là những
người tốt và cũng chẳng có nơi nào toàn là những người xấu. Nhưng có một điều
khác biệt: cỏ lùng, vì bản chất của nó là cỏ dại, cỏ xấu, cho nên vạn đại nó
cũng không thể nào biến thành lúa tốt được. Cũng thế, cây lúa thì lúc nào nó
cũng là cây lúa, chỉ có điều là nó cho nhiều hay ít hạt lúa, chứ không bao giờ
biến thành cỏ lùng được.
Đối với
con người thì không như vậy: bản tính con người được Chúa tạo dựng là tốt lành:
“Nhân chi sơ tính bản thiện”: khi sinh ra, con người vốn tốt lành, nhưng với
thời gian lớn khôn, con người vẫn tốt hay trở thành xấu, nghĩa là con người tốt
hay xấu là do thêm vào hay mất đi. Có người trước kia là lúa tốt, bây giờ là cỏ
lùng, ngược lại, có người trước kia là cỏ lùng, bây giờ là lúa tốt. Dĩ nhiên
cũng có những người luôn luôn là lúa tốt và những người lúc nào cũng là cỏ
lùng, hoặc có những người khi thì là lúa tốt khi thì là cỏ lùng hoặc ngược lại.
Điều quan trọng là tới khi chết, người ta đang ở trong tình trạng nào: cỏ lùng
hay lúa tốt? Đó là trách nhiệm của mỗi người.
Chính vì
yếu tố trách nhiệm này, vì khả năng biến đổi tốt thành xấu và xấu thành tốt nên
chúng ta phải cố gắng làm giảm bớt đến mức tối đa, tức là mức thấp nhất những
gì là xấu xa, tội lỗi, tức là cỏ lùng, và gia tăng đến mức tối đa, tức là mức
cao nhất, nhiều nhất những gì là tốt lành, thánh thiện, tức là lúa tốt. Hơn
nữa, trong đời sống hằng ngày, ngoài việc cố gắng bớt cỏ lùng, thêm lúa tốt,
tức là bớt tư tưởng, lời nói, việc làm xấu và gia tăng những việc phúc đức, mỗi
người còn phải cố gắng làm sao để được nhắm mắt xuôi tay, kết thúc cuộc đời
trong tình trạng đang kể là lúa tốt.
Ở đời
này, thường chúng ta ít thấy công lý thắng gian tà, nhưng ở đời sau, thì tất cả
mọi nợ nần đều phải trang trải, mọi bất công sẽ được san phẳng: lúa tốt, tức là
người tốt, sẽ được nâng niu thu góp vào kho lẫm, tức là được thưởng công xứng
đáng. Còn cỏ lùng, tức là người xấu, sẽ bị ném vào lửa để thiêu huỷ. Câu chuyện cỏ lùng giữa lúa tốt quả quyết với chúng ta về
sự báo oán công minh ở đời sau: người tốt sẽ được thưởng, người xấu sẽ bị phạt
muôn đời. Như vậy, tốt hay xấu, được thưởng hay bị phạt là do chính mỗi người
chúng ta. Vì thế khi kết thúc dụ ngôn Chúa nói: “Ai có tai thì nghe:, nghĩa là
Chúa muốn nhắc chúng ta rằng: chúng ta là đầu óc, có trí khôn, chúng ta biết
phân biệt phải quấy, chân giả, đúng sai, tốt xấu thì đừng có sống đóng kịch hay
sống bất chính, chúng ta phải biết sống đúng là con Chúa, chúng ta phải sử dụng
đầu óc, trí khôn để sống theo luật Chúa. Chúng ta sống làm sao Chúa sẽ căn cứ
vào đó để thưởng hay phạt chúng ta.
Tóm lại,
trong cánh đồng mầu mỡ là con người yếu đuối của chúng ta, lúa tốt và cỏ lùng,
tức là nhân đức và tội lỗi, đức tính và tật xấu... luôn luôn chèn ép nhau,
giành giật nhau. Vì thế, chúng ta phải luôn tỉnh thức và chiến đấu để loại trừ
cỏ lùng, tội lỗi và tật xấu, đồng thời bảo vệ lúa tốt, nhân đức và công phúc
của chúng ta. Có như thế đến mùa gặt, tức là khi chúng ta nhắm mắt xuôi tay,
chúng ta sẽ được Chúa nhân từ âu yếm nói với chúng ta: “Hỡi đầy tớ tốt lành và
trung tín, hãy vào hưởng sự vui mừng với Chúa ngươi”. Xin Chúa cho chúng ta
biết sống theo lời Chúa để chúng ta đều được nghe những lời đầy thân thương
trên đây của Chúa.
22. Xin Thầy giải nghĩa thí dụ.
Một em bé lúc 13 tuổi bị mọi người xua đuổi,
vì em mắc bệnh phong cùi nên mất quyền sinh sống với cộng đoàn. Một nhà truyền
giáo bật chợt đi ngang qua nhìn thấy vậy, ông cảm thấy thật đau lòng nên vội
vàng xuống xe bênh vực cho em. Không những nhà truyền giáo này chỉ bênh vực cho
em bé bất hạnh. Mà còn đem em về trung tâm của mình để săn sóc.
Vừa khóc vừa cảm động, em hỏi nhà truyền
giáo:
- Lại sao ông tốt với tôi như vậy?
Em bé gọi nhà truyền giáo bằng ông, vì đây là
một linh mục Công giáo đang công tác mục vụ cho bệnh nhân ở làng bên cạnh.
- Lại sao ông tốt và lo lắng cho tôi như vậy?
Nhà truyền giáo trả lời:
- Bởi vì Thiên Chúa là Cha đã dựng nên tôi và
dựng nên con.
Tất cả chúng ta được Thiên Chúa dựng nên
giống hình ảnh của Ngài, và được Ngài yêu thương cách trọn vẹn, Ngài cũng muốn
chúng ta yêu thương liên đới với nhau. Vì chính Ngài đã sai Con Một mình xuống
trần gian là Đức Kitô để giúp cho mỗi người chúng ta sống xứng đáng với phẩm vị
của mình là con cái Thiên Chúa. Vì thế, vâng lời Ngài dạy, cha săn sóc cho con. Và từ đó em bé 13 tuổi bị bệnh
phong cùi này không những không quên được những cử chỉ của nhà truyền giáo, mà
còn xin được làm đồ đệ của Chúa Giêsu và dùng những năm tháng còn lại của đời
em để săn sóc cho các người phong cùi khác nặng hơn em lại trung tâm người phong
cùi của nhà truyền giáo.
"Vâng
lời Ngài, cha xin săn sóc cho con. Vâng lời Chúa dạy, tôi phục vụ anh chị
em". Đó là điều Thiên Chúa Cha qua hình ảnh người gieo giống trong Phúc âm
hôm nay mong đợi nơi những đồ đệ của Chúa Giêsu Kitô, những kẻ đã lãnh hạt
giống ân sủng và Lời Chúa trong cuộc đời của mình.
Câu
chuyện về nhà truyền giáo vô danh và em bé phong cùi kia là một trong muôn vàn
thí dụ cụ thể và cũng là một trong muôn vàn những sự kiện cụ thể để chứng minh
rằng, qua bao thế hệ lời Chúa vẫn còn trổ sinh những chứng nhân của tình yêu,
những hoa trái tốt đẹp trong lịch sử nhân loại cũng như trong lịch sử của mỗi
người. Phải chăng Lời Chúa không trổ sinh bông trái là do chính con người là kẻ
làm ngơ, thù ghét, muốn bóp chết hạt giống Lời Chúa trong tâm hồn của mình hay
trong tâm hồn của anh chị em, chứ không phải Thiên Chúa ngưng không gieo giống,
không ban xuống những ơn lành của Ngài, không phân phát Lời Ngài cho con người.
Thật thế,
Thiên Chúa vẫn luôn tiếp tục thực hiện những công việc của Ngài để đổ tràn ân
phúc và Lời Ngài xuống trên con người, nhưng chính con người từ chối không chấp
nhận Ngài. Môi trường chúng ta sinh sống có thể còn nhiều thách thức, nhiều cám
dỗ và nhiều trở ngại khác không cho Lời Chúa trổ sinh hoa trái được. Nhưng nếu
trong những môi trường như vậy mà đồ đệ của Chúa cương quyết dấn thân sống Lời
Ngài dạy, biến đổi cuộc sống của mình trước để trở nên thửa ruộng tốt cho Lời
Chúa trổ sinh hoa trái, thì chắc chắn môi trường chúng ta sống sẽ được biến đổi
cách tốt đẹp.
Với sức
mạnh của ân sủng Lời Chúa, người Kitô hữu có thể biến cánh đồng xã hội thành
đồng ruộng tốt tươi đầy bông lúa chín vàng mang lại cơm ăn áo mặc và hạnh phúc
ấm no cho con người, cho anh chị em xung quanh. Nhưng nếu Lời chúa không được
ăn rễ sâu vào trong tâm hồn của người Kitô hữu, có thể chính lúc đó họ đã làm
cho những cánh đồng xã hội thành những đám ruộng hoang, cỏ lác mọc um tùm, bạo
lực hận thù khắp nơi gây hoang mang và bất hạnh cho anh chị em.
Chúng ta
là những người Kitô hữu đã lãnh nhận hạt giống Lời Chúa, cho nên mỗi người Kitô
hữu chúng ta phải có trách nhiệm làm cho Lời Chúa được trổ sinh hoa trái. Bởi
vậy, xin đừng ngồi than, đừng trách xã hội lịch sử con người của mình, nhưng
hãy biết lợi dụng mọi biến cố, mọi ân sủng của Lời Chúa để làm cho Lời Chúa trổ
sinh hoa trái tốt đẹp, biến đổi cuộc sống của mình, biến đổi cuộc sống của anh
chị em và làm chứng cho tình thương của Chúa. Xin Chúa gìn giữ chúng ta trong
tình thương và đức tin mà giờ đây chúng ta cùng nhau tuyên xưng qua kinh Tin
Kính.
23. Không muộn.
Mục sư Martin Luther King, người đấu tranh
giành tự do cho nô lệ da đen tại Hoa Kỳ bằng phương pháp bất bạo động đã kể lại
câu chuyện như sau:
Chúng tôi đã có dịp viếng thăm bang Kerela ở
cực Nam Ấn Độ. Một buổi chiều cuối tuần, chúng tôi đến bãi biển Cap-Comorin,
thường được gọi là “nơi tận cùng của thế giới”, vì đây là mũi đất cuối cùng của
lục địa Ấn Độ tiếp giáp Ấn Độ Dương.
Trước mắt chúng tôi là đại dương mênh mông,
với các đợt sóng nhấp nhô. Nơi đây được gọi là điểm hẹn của ba biển cả: Ấn Độ
Dương, biển Ả Rập và vịnh Bengal. Ngồi trên tảng đá nhô ra trên mặt nước, chúng
tôi cảm thấy mình bị cuốn hút vào biển cả mênh mông. Trong khi các đợt sóng dồn dập vào mỏm đá, tạo nên một bản nhạc nhịp nhàng, thì về
phía tây, chúng tôi nhìn thấy mặt trời đỏ chói đang dần dần đi vào biển cả. Khi
mặt trời gần khuất, vợ tôi đánh động tôi và nói: “Xem kìa, Martin, thật là
tuyệt vời, phải không?” Tôi đưa mắt nhìn chung quanh và kìa mặt trăng đang từ
từ lên khỏi lòng biển trong khi mặt trời chậm chạp đi xuống biển sâu. Khi mặt
trời lặn, bóng tối bao trùm mặt đất, nhưng từ phía đông, mặt trăng mọc lên, rực
rỡ, chói sáng.
Khi ánh sáng mặt trời tắt dần và dìm chúng ta
vào trong bóng tối dày đặc, có thể ví như thời điểm của cái ác và sự dữ lộng
hành, biến chúng ta thành nạn nhân của thế lực đen tối. Nhưng hãy nhìn về phía
đông, chúng ta sẽ thấy một ánh sáng rực rỡ huy hoàng ngay trong đêm tối. Và đêm
đen lại sáng tỏ như ban ngày. Đó là lúc điều thiện và cái tốt đang vươn lên mạnh mẽ. Nếu đã có ánh sáng ban ngày hướng dẫn chúng ta lúc
thuận buồm xuôi gió, thì cũng có ánh sáng ban đêm dẫn đưa chúng ta khi bão tố
phong ba. Cả hai phải cùng tồn tại để đồng hành với chúng ta đến với nguồn sáng
vĩnh cửu là Thiên Chúa.
Đức
Giêsu, trong bài Tin mừng hôm nay đã khẳng định lập trường của Thiên Chúa qua
dụ ngôn cỏ lùng và lúa tốt. Đầy tớ muốn nhổ cỏ lùng đi, nhưng ông chủ lại bảo:
“Cứ để cả hai cùng lớn lên cho tới mùa gặt”. Kể từ khi nguyên tổ nuốt lấy trái
cấm thì sự dữ và cái ác như con bạch tuộc vươn vòi đến mọi mặt của cuộc sống
con người. Nó dai dẳng, ngoan cố, lì lợm, không dễ dàng buông tha nếu chúng ta
không chống cự lại một cách mãnh liệt, dứt khoát. Chẳng thế mà Kinh thánh đã
dùng biểu tượng con rắn để mô tả hành động xảo trá của sự dữ luôn gieo rắc bất hoà trong bản hoà tấu nhịp nhàng của đời
sống con người.
Trong dụ
ngôn cỏ lùng, Đức Giêsu khẳng định về sự xuất hiện của cỏ lùng là do kẻ thù đã
gieo chúng vào ruộng lúa.
Cho dù kẻ
thù đó là Satan hay bởi chính sự lạm dụng tự do của con người, thì cỏ lùng luôn
mang đến tai hoạ và chết chóc.
Cho dù cỏ
lùng có bóp nghẹt lúa tốt trong một thời gian, nhưng mùa gặt đến, nó sẽ bị gom
lại và đốt đi. Còn lúa tốt lại được cất vào kho lẫm.
Cho dù cứ
để cỏ lùng và lúa tốt cùng lớn lên cho đến mùa gặt, nhưng không phải là để dung
túng cho cái ác và để sự dữ lộng hành.
Thiên
Chúa có chương trình hành động của Người: Trong hành trình của mỗi con người,
vẫn có cỏ lùng mọc chung với lúa tốt, vẫn có cái ác sống chung với cái thiện,
vẫn có bóng tối chen lẫn cùng ánh sáng. Đó là cuộc chiến đấu trường kỳ giữa sự
lành và sự dữ. Trong lòng người tín hữu rễ cỏ lùng và lúa tốt vẫn đan xen lẫn
nhau. Thánh Phaolô đã diễn tả chân lý ấy khi viết: “Điều tôi muốn, thì tôi
không làm, nhưng điều tôi ghét thì tôi cứ làm”. Người tín hữu hay bị cám dỗ ở
trong tình trạng chưa là tội nhân mà cũng chưa muốn tìm về thánh thiện.
Khi chiến
đấu chống lại sự dữ, chúng ta không chiến đấu đơn độc, có Chúa cùng chiến đấu
với chúng ta, như một người Cha đầy yêu thương. Nhưng người không can thiệp để
tiêu diệt sự dữ một cách vũ bão, vì Người đã ban cho chúng ta sự tự do, và bởi
chúng ta là những con người có trách nhiệm. Sự dữ nào cũng có phần cộng tác của
con người, tội lỗi nào cũng mang dấu tay của những kẻ đồng loã.
Evà đã chẳng phạm tội nếu bà đừng đưa tay ra hái trái cấm. Để cứu lấy con người
luôn luôn sa ngã, Thiên Chúa đã phải nhẫn nại, chờ đợi sự hoán cải tuy rất chậm
chạp của họ.
Thiên
Chúa yêu thương con người, và không hề quên sót một ai, cho dù họ là những tội
nhân:
Nếu Thiên
Chúa tỏ ra chậm chạp trong việc chống lại tội lỗi, là để chúng ta có thời gian
mà sám hối canh tân.
Nếu chúng
ta yếu đuối lầm lỗi, thì Người sẽ ban cho chúng ta sức mạnh để can đảm trỗi dậy
sau những lần vấp ngã.
Nếu phải
bước đi trong bóng đêm tăm tối vì mất niềm hy vọng, thì Người sẽ là ánh sáng
dẫn đường để chúng ta đến với niềm tin.
Thiên
Chúa khinh ghét tội lỗi nhưng lại yêu mến tội nhân, vì Nười chờ đợi nơi họ lòng
thống hối để được Người thứ tha. Thiên Chúa khoan dung, độ lượng không phải để
dung túng cho các tội nhân, nhưng là để cho họ thời gian thức tỉnh mà quay trở
về.
Chúa đã
bao dung nhẫn nại với chúng ta. Lẽ nào chúng ta lại thiếu nhân hậu khoan dung
với kẻ tội lỗi? Chúa đã yêu thương chúng ta, lẽ nào chúng ta không dùng tình
yêu của Người mà hoán cải anh em? Lòng tương xót Chúa muốn kéo chúng ta vào quê
hương vĩnh cửu. Nhưng không phải là một cuộc hành trình đơn độc. Trái lại, phải
là một ngày hội thắm đẫm tình yêu, đầy ắp tiếng cười.
24. Hiểu biết và kiên nhẫn – Lm FX. Vũ Phan Long
1.- Ngữ cảnh
Câu dẫn
nhập ngắn (c. 24a) liên kết dụ ngôn Cỏ lùng (13,24b-30) với hai dụ ngôn tiếp
theo (cc. 31a.33a). Chủ đề “gieo giống” cũng là chủ đề của dụ ngôn trước; các
từ móc là “gieo” (speirô), “giống” (sperma) và “ruộng” (agros).
Hai dụ
ngôn ngắn, Hạt cải và Men (cc. 31-33), đưa chúng ta tới với diễn từ về các dụ
ngôn Đức Giêsu giảng cho công chúng. Dụ ngôn Hạt cải, với một câu mở tương tự
13,24, được liên kết với dụ ngôn trước bằng những từ móc “con người”
(anthrôpos), “gieo” (speirô), “ruộng” (agros) và “giống” (sperma). Dụ ngôn Men
có nhiều điểm khác biệt hơn. Hai dụ ngôn này có bố cục song song trong phần thứ
nhất, còn kết luận thì khác nhau.
Các câu
34-35 đưa tới một kết luận cho bài Diễn từ công cộng. Tác giả Mt đưa độc giả
trở lại với cc. 2-3 và cc. 10.13. Câu 35b tương ứng với Tv 78,2 LXX, vì có số
phức en parabolais (“Mở miệng ra, tôi sẽ kể các dụ ngôn); còn c. 35c không
tương ứng với một bản văn Kinh Thánh nào cả và cũng không thuộc ngôn ngữ Mt.
Với c.
36a, chúng ta được đưa trở lại với Mt 13,1-2: thể văn đóng khung. Câu hỏi của
các môn đệ kèm theo câu trả lời của Đức Giêsu được đối lại ở c. 51, với câu hỏi
của Đức Giêsu và câu trả lời của các môn đệ.
2.- Bố cục
Nếu xác
định cấu trúc theo kiểu quen thuộc của Mt, chúng ta có thể cho rằng đoạn văn
đọc hôm nay có ba phần A, B và C, với một câu mở và một câu kết như sau:
Mở
(13,24a)
A. Các dụ
ngôn:
(1) Dụ ngôn 1: “Cỏ lùng”
(13,24b-30):
a) Trình bày sự việc (cc. 24b-26),
b) Mẩu đối thoại giữa chủ nhà và
các đầy tớ (cc. 27-30);
(2) Dụ ngôn 2: “Hạt cải”
(13,31-32),
(3) Dụ ngôn 3: “Men” (13,33);
B. Lý do
nói bằng Dụ ngôn (13,34-35);
C. Dụ
ngôn Cỏ lùng được giải thích (13,36-42; c. 36 là câu dẫn nhập):
a) Giải thích bài dụ ngôn từng từ một (cc.
37-39),
b) “Bài khải huyền nhỏ” (cc.
40-43);
Kết
(13,43).
3.- Vài điểm chú giải
- Cỏ lùng (zizania,
25): Đây là
một loại cỏ ăn bám, độc hại. Khắp vùng Trung Đông đầy loại cỏ này. Nó bị coi là
một dạng thoái hóa, biến chất, của lúa mì. Trong thân nó, có một thứ nấm thường
tiết ra một chất độc.
- Hạt cải (31): Tiếng Hy Lạp là kokkos sinapeôs.
Cây sinapi (ta tạm dịch là “cây cải”) là một loại cây rau thông dụng bên
Paléttina, có thể cao tới ba hoặc bốn thước, dạng mộc với các cành tỏa rộng. Lá
của nó có thể làm rau. Hạt của nó không phải là nhỏ nhất trong các loại hạt
(đường kính khoảng 1mm), nhưng nhỏ nhất trong các loại hạt được người ta gieo
trồng, được dùng làm mù-tạc, thuốc và thức ăn cho chim. Tục ngữ Do Thái dùng
hạt này mà chỉ những gì nhỏ nhất. Sách Mishna coi cây cải đen (brassica nigra)
là loại cây trồng ngoài cánh đồng. Nhưng tại Paléttina và nhiều nơi khác, người
ta trồng trong vườn nhà.
- Nó trở thành cây
to (32):
Trong Cựu Ước, cây cho đàn chim trú ngụ là một hình ảnh quen thuộc để diễn tả
một vương quốc hùng mạnh đảm bảo che chở các thần dân (x. Ed 17,23; 31,6; Đn
4,9; 11,18). Trong nền văn chương khải huyền, kinh sư hoặc targum, “chim” tượng
trưng các dân ngoại đang kéo đến thật đông. Ở đây, Mt nêu bật đặc tính cánh
chung của dụ ngôn khi phóng đại kích thước của cây rau thành “một cây to”.
- chim trời tới làm
tổ trên cành (32): Chi tiết này không phải là không thể xảy ra, bởi vì chim chóc thích ăn
hạt cải.
- vùi vào (33): dịch sát là “giấu trong”
(enekrypsen). Động từ này đi với văn cảnh (x. cc. 35.44)
- ba thúng bột (33): “Thúng” là từ được chọn để dịch
từ saton Hy Lạp. Saton là một đơn vị đo lường ngũ cốc và bột, tương đương với
13-15 lít. Đây là một lượng bột lớn, khi đã dậy men thì có thể làm ra bánh cho
khoảng 150 người ăn. Mt nhấn mạnh đến tính hữu hiệu của men.
- công bố (35): Động từ “công bố”,
ereugomai, hiếm khi được dùng. Nghĩa chữ là “mạc khải”, nhưng cũng có thể là
“gây ồn ào”, “thốt ra”, “diễn tả”.
- các gương mù gương
xấu (40):
Trong Kinh Thánh, skandala nhắm đến những sự vật chứ không nhắm đến những con
người (x. Mt 18,6-7). Đây là những điều làm cho người khác “vấp”, nghĩa là
không đi vững vàng trong đường lối Thiên Chúa.
4.- Ý nghĩa của bản văn
Nhìn vào
cuộc sống, ta thấy Thiên Chúa ở trong tình trạng ẩn mình, Ngài không can thiệp
cách rõ ràng hiển nhiên. Người ta có thể sống không cần và còn chống lại Ngài
mà dường như chẳng phải chịu hậu quả gì. Ngài biến mất hoàn toàn đàng sau các
thế lực và các quyền hành đang thống trị sân khấu thế giới và đang can thiệp
vào trong đời sống chúng ta cách quyết liệt. Tất cả tình trạng này vẫn là một
chướng kỳ khiến con người khó mà coi trọng Thiên Chúa và tin cậy nơi Ngài. Điều
này cũng đúng cho bản thân và công trình của Đức Giêsu, đúng cho cả cộng đoàn
các tín hữu là Hội Thánh. Do bản tính, chúng ta hướng về sự to lớn, sức mạnh,
sự hào nhoáng, sự hiển nhiên, sự cao cả, chứ chúng ta không nghiêng về sự chờ
đợi, sự kiên trì nhẫn nại. Các giáo huấn của Đức Giêsu hôm nay giúp chúng ta
suy nghĩ lại cách suy tưởng và xử sự của chúng ta.
Đức Giêsu
đến không như một nhà chiến thắng oai hùng, có sức thuyết phục và thống trị mọi
người. Con đường Người theo và công trình của Người gây nhiều mệt nhọc. Cái
chết của Người trong tình trạng bất lực và bị bỏ rơi dường như cung cấp một dấu
chỉ rõ ràng cho thấy Người không đáng giá gì và ta không thể tin cậy nơi Người.
Đức Giêsu
biết hoàn cảnh khó chịu này, nhưng Người không thay đổi cách xử sự: Người là và
vẫn là Ngôi Lời Thiên Chúa đã làm người (x. Ga 1,14), Người đã đi vào trong
tình trạng lệ thuộc, yếu đuối và mỏng dòn của cuộc sống con người. Người vẫn là
Người Tôi Tớ của Thiên Chúa, không gây ồn ào, không tỏ ra hào nhoáng (x. Mt
12,15-21).
* Dụ ngôn 1: “Cỏ
lùng” (24-30)
Tuy
nhiên, Đức Giêsu cũng muốn giúp chúng ta hiểu đúng đắn hoàn cảnh này và ngăn
cản chúng ta rút ra những kết luận vội vã. Chúng ta không được chỉ nhìn vào
ngày hôm nay, và khép mình lại trong khoảnh khắc hiện tại. Dụ ngôn Cỏ lùng có
mục đích ấy.
Dụ ngôn
Cỏ lùng là một tấn kịch có hai cảnh. Cảnh thứ nhất diễn ra hai nhân vật và hành
động đối lập: Trên cùng một mảnh đất, ông chủ và kẻ thù đã gieo hai loại giống
khác nhau, lúa tốt và cỏ lùng là loại cỏ ăn hại. Cảnh thứ hai mở ra với sự can
thiệp của các đầy tớ: Họ hỏi một câu hỏi thừa là chẳng lẽ ông chủ lại không
gieo giống tốt, mà như vậy thì do đâu có cỏ lùng. Câu hỏi không cần thiết, nhất
là bởi vì họ không hỏi vì sao có quá nhiều cỏ lùng như thế. Có ai lại ngạc
nhiên khi thấy trong một thửa ruộng xuất hiện thứ cỏ không thể tránh được?
Câu trả
lời của ông chủ thật đáng ngạc nhiên. Ông biết rõ ràng là kẻ thù đã làm điều
đó. Tuy nhiên, có kẻ thù nào lại có ý tưởng đó và lại có đủ hạt giống cỏ lùng
mà gieo ngay trong đêm như thế! Nếu họ lén lút gặt lúa chín hoặc đốt cánh đồng,
thì còn dễ hiểu hơn. Đàng khác, gợi ý của các đầy tớ là nhổ cỏ lùng cũng dễ
hiểu, vì người ta vẫn làm như thế. Vậy mà ông chủ lại không đồng ý, ông bảo:
“Cứ để cả hai cùng lớn lên cho tới mùa gặt” (c. 30). Như thế, bài dụ ngôn không
muốn mô tả cách làm ruộng thông thường.
Mọi
chuyện trở nên rõ ràng khi đến cuối. Các thợ gặt, chứ không phải là các đầy tớ
đã đến hỏi, trước tiên sẽ thu gom cỏ lùng, bó thành bó mà đốt đi. Thông thường
người ta làm cách khác: cỏ lùng chưa được nhổ đi sẽ bị thợ gặt quẳng trên đất,
sau đó được thu gom lại cho gà ăn hoặc để đốt đi.
* Dụ ngôn 2: “Hạt
cải” (31-32)
Bằng dụ
ngôn tiếp theo, Đức Giêsu mời độc giả quan tâm đến sự tương phản giữa hạt cải
lúc đầu và cây to ở hồi kết thúc. Hạt cải là một thứ bé nhỏ và không đáng ai để
ý, nhưng sẽ không cứ ở trong tình trạng nhỏ bé mãi; nó sẽ phát triển nhiều và
mọi người phải nhìn nhận nó. Một chi tiết lạ: người nọ gieo “(chỉ) một” hạt cải
trong ruộng/cánh đồng. Hẳn chúng ta nhớ lại bài dụ ngôn trước (13,24), nhưng ở
đây rõ ràng không phải là vấn đề gieo và gặt, mà là vấn đề đặc tính của cây cải
mà Đức Giêsu muốn vận dụng để giới thiệu Nước Trời.
Chuyện
xảy ra cho Nước Trời cũng như vậy: khởi đầu trong tình trạng bé nhỏ, khiêm tốn;
nhưng kết cuộc sẽ là một kết quả đầy sức thuyết phục. Dụ ngôn này là một lời
“loan báo” đầy sức an ủi và khích lệ cho những ai chưa thấy các nỗi niềm chờ
mong thiên sai được thể hiện nơi công trình của Đức Kitô.
* Dụ ngôn 3: “Men”
(33)
Dụ ngôn
về men lấy lại bài học của dụ ngôn trên. Hình ảnh “men” lấy từ nhà bếp. Bà nội
trợ có thể mua men hoặc tự làm lấy. Đây là sự tương phản giữa phần khởi đầu nhỏ
bé và khối lượng bột to lớn ở cuối. Khởi đầu với một chút men, không mấy ai để
ý; nhưng trong đó đã chứa đựng tất cả sức bung mở trong tương lai. Như men đã
được “giấu ẩn” trong bột, Nước Thiên Chúa lúc khởi đầu là một thực tại không ai
thấy; chỉ sang giai đoạn thứ hai, ta mới thấy được sức mạnh của chút men ấy. Sự
nhỏ nhoi khiêm tốn của chút men khiến làm ta không ngờ tới tác động của nó trên
khối bột; đó cũng sẽ là tác động của Nước Thiên Chúa trong lòng nhân loại. Cũng
như tình trạng nhỏ bé là một điều kiện quan trọng để hạt cải phát triển (c.
31), tình trạng giấu ẩn, hòa trộn với bột là điều kiện thiết yếu để cho men có
thể tác động.
Động tác
“vùi” (“giấu”) men vào trong bột hẳn muốn gợi ý đến tình trạng ẩn giấu của chân
lý. Tình trạng ẩn giấu của sự thật trong các dụ ngôn (c. 35) và tình trạng ẩn
giấu của kho báu trong ruộng (c. 44) tương ứng với men bị “vùi/giấu”. Hội Thánh
có nhiệm vụ vén mở cho thấy chân lý giấu ẩn bằng lời nói và việc làm (10,26-27;
x. 5,13-16). Khi làm như thế, Hội Thánh làm cho thế giới “dậy men”.
* Tại sao nói bằng
Dụ ngôn? (34-35)
Tác giả
Mt cắt ngang diễn từ các dụ ngôn bằng cách đưa vào một “bản tóm tắt” hoạt động
rao giảng của Đức Giêsu. “Người không nói gì với họ mà không dùng dụ ngôn” (c.
34). Câu văn này được TM Mc dùng để kết thúc “phân đoạn” các dụ ngôn (x. Mc
4,33-34); được đưa vào trong văn cảnh Mt, ta không hiểu rõ lý do bao nhiêu. Rất
có thể tác giả Mt đưa câu ấy vào đây để ngưng một chút trong diễn từ dài về các
dụ ngôn và để đào sâu những nguyên do thần học đã đưa Đức Giêsu đến chỗ chuộng
ngôn ngữ dụ ngôn hơn là ngôn ngữ thông thường (x. c. 11). Sau đó, câu 35 với
hai vế song song (c. 35b và 35c) giúp hiểu rằng mục đích của Đức Giêsu là trình
bày những gì dược giấu kín. Cũng như ở 13,14-15, ở đây lại xuất hiện mối bận
tâm biện giáo của Mt, đó là xác nhận thể văn dụ ngôn bằng một chứng từ Kinh
Thánh. Lần này ngài trích Tv 78,2, trong đó mầu nhiệm tạo dựng được kể dưới
dạng các câu bí hiểm. Tác giả Mt coi mọi bản văn Kinh Thánh Cựu Ước có một giá
trị ngôn sứ. Rõ ràng Kinh Thánh đã tiên báo là Đấng Mêsia sẽ nói bằng dụ ngôn!
Tuy nhiên, dân chúng lại không hiểu những gì Người đã nói. Chỉ các môn đệ mới
hiểu, nên bây giờ Người rút về nhà với các ông. Thật ra, dụ ngôn Men là dụ ngôn
cuối cùng Đức Giêsu công bố từ trên thuyền cho dân chúng, rồi sau đó Người về
nhà và tiếp tục bài giảng với các môn đệ (c. 36).
Vậy dân
chúng ở lại bên ngoài. Họ đã làm điều gì xấu khiến Đức Giêsu phải quay lưng lại
với họ như thế? Dựa theo ngữ cảnh của Mt 13, thì chúng ta phải nói: họ không
làm gì xấu cả. Đây là cách tác giả báo trước những điều sẽ xảy ra trong cuộc
sống tương lai của Đức Giêsu. Dân chúng sẽ đưa Đức Giêsu đến thập giá, có nghĩa
là họ sẽ liên tục loại trừ các sứ giả cho đến khi loại được cả vị Sứ Giả tối
cao.
* Dụ ngôn Cỏ lùng
được giải thích (36-43)
Đức Giêsu
bỏ đám đông đang nghe Người tại điểm này và cùng với các môn đệ về nhà, nơi
xuất phát (x. 13,1). Nay Người giảng dạy cho các môn đệ. Đời môn đệ là như vậy:
suốt đời, họ phải học với “vị thầy duy nhất” là Đức Giêsu (x. 23,8). Tác giả
gọi bài này là “dụ ngôn các Cỏ lùng trong ruộng” (hê parabolê tôn zizaniôn tou
agrou) vì bài học nhắm vào điểm này.
Đức Giêsu
đã giải nghĩa từng hình ảnh một. Danh mục ở cc. 37-39 chuẩn bị cho phần áp dụng
ở cc. 40-43. Kẻ gieo hạt giống tốt là Con Người. Đến c. 41, ta thấy Con Người
chính là vị Thẩm phán trần gian. Người nắm trong tay không những công việc gieo
giống, mà cả việc thu hoạch và như thế là toàn thể lịch sử thế giới. Trong TM
Mt, Con Người là Chúa tể xét xử, Người tháp tùng Hội Thánh suốt hành trình
xuyên qua tình trạng cô đơn, đau khổ, để đi đến sự sống lại. Ruộng là thế gian
(chứ không phải là Hội Thánh; Hội Thánh luôn hiện hữu chỉ trong sứ mạng truyền
giáo cho thế gian). Hạt giống tốt là con cái Nước Trời (x. 8,12). Chúng ta
không biết chính xác “con cái Nước Trời” là ai, nhưng toàn thể TM I cho thấy
làm thế nào, thay vì dân Israel, “Dân ngoại” (ethnê) mang hoa trái (x. 21,43)
sẽ trở thành “con cái Nước Trời”. Các cỏ lùng là “con cái Ác Thần”. Kẻ thù là
ma quỷ, nó vẫn đang hoạt động, như ở 13,19, trong lúc này. Mùa gặt là ngày tận
thế. Thợ gặt là các thiên thần của cuộc phán xét.
Sau những
giải thích chuẩn bị, bây giờ tác giả Mt diễn tả mối quan tâm của ngài; ngài
nhấn mạnh trên khía cạnh tiêu cực. Cũng như chủ nhà sẽ thu gom cỏ lùng lại vào
lúc gặt và “lấy lửa đốt đi” (x. 3,12), chuyện cũng sẽ xảy ra như thế cho các
con cái Ác Thần vào lúc tận thế. Ở đây, trên mặt đất này, các sự việc “trộn
lẫn” với nhau: bên cạnh những người tốt, có những kẻ xấu. Sự gần kề này là một
chướng kỳ. Các môn đệ trong nhà phải để ý đừng thuộc về “những kẻ làm gương mù
gương xấu” (skandala) và “những kẻ làm điều gian ác” (anomia), đang có cả ở bên
trong lẫn bên ngoài Hội Thánh.
Thiên
Chúa lại không phải can thiệp, ngăn cản những kẻ xấu hành động và chặn đứng tất
cả những lối xử sự bất công của họ sao? Đây lại không phải là nhiệm vụ của Đấng
Mêsia: tách biệt người lành kẻ dữ và thiết lập những tương quan vĩnh viễn trong
sáng sao (x. 3,12)? Chúng ta nhớ đến phản ứng của Giacôbê và Gioan khi cả nhóm
không được một làng Samari tiếp đón: “Thầy có muốn chúng con khiến lửa từ trời
xuống thiêu huỷ chúng nó không?” (Lc 9,54). Đức Giêsu dùng dụ ngôn để dạy cho
loài người chúng ta biết chấp nhận hoàn cảnh pha trộn này. Người không có nhiệm
vụ chia cắt rõ ràng và vĩnh viễn người lành với người dữ. Người quy tụ các môn
đệ quanh Người và dạy cho họ biết con đường của Người; như Người, cả họ nữa, họ
cũng phải rảo qua con đường ấy trong thế giới này.
Nếu trong
cuộc sống trần thế này, vẫn còn tình trạng gần kề, chưa tách biệt, điều đó
không có nghĩa là hoàn cảnh này sẽ kéo dài mãi, là làm tốt làm xấu thì cũng như
nhau! Đức Giêsu cho biết, số phận của người lành kẻ dữ sau này sẽ hoàn toàn
khác nhau. Những người tốt, vì đã ra sức thi hành ý muốn của Thiên Chúa, sẽ
được đón vào trong Nước Trời và thuộc về gia đình Thiên Chúa, sẽ được Ngài nhìn
nhận là con cái (x. 5,9). Họ sẽ được sống trong ánh sáng và niềm vui chan hòa;
chính họ cũng sẽ chói chan hạnh phúc. Những kẻ khác, vì đã không quan tâm đến
thánh ý Thiên Chúa, đã đi theo tính ích kỷ và còn muốn lôi kéo người thân cận
theo, sẽ bị loại khỏi cộng đoàn này.
+ Kết luận
Xuyên qua
hình ảnh cỏ lùng, Đức Giêsu nói lên sự kiên nhẫn của Thiên Chúa đối với loài
người: về phương diện thực vật, cỏ lùng không thể biến thành lúa tốt, nhưng
trên bình diện thiêng liêng, kẻ xấu có thể trở thành người tốt, nếu họ được
người khác nêu gương sáng, tác động để họ biết vận dụng những ơn lành Thiên
Chúa vẫn ban cho họ.
Xuyên qua
hình ảnh hạt cải và nắm men, Đức Giêsu cho thấy rằng một tình trạng khởi đầu
không nổi rõ không có nghĩa là kết thúc cũng như thế. Chỉ đến cuối, khi cây cải
đã lớn lên và bột đã dậy men, người ta mới biết có cái gì ẩn giấu trong hạt cải
và men. Cũng thế, Nước Trời (Thiên Chúa) trên mặt đất đang hiện diện, không
viên mãn và xán lạn, nhưng trong sức mạnh dồi dào, và sẽ tỏ rõ ra vào lúc kết
thúc. Vậy, ai ước ao thuộc về Đức Kitô, cần phải có một tầm nhìn rộng rãi và
kiên nhẫn.
Như vậy,
Nước Thiên Chúa đã khởi sự với công việc loan báo Tin Mừng, nhưng tình trạng
hiện nay còn rất khiêm tốn (chưa đủ thuyết phục) và không rõ ràng (người tốt kẻ
xấu đang lớn lên với nhau). Chỉ sau khi đã trải qua một hành trình dài, trong
tình trạng tranh tối tranh sáng, Nước Thiên Chúa mới tỏ hiện rõ ràng là một
cuộc quy tụ toàn thể vũ trụ vào sống trong bình an của Thiên Chúa.
5.- Gợi ý suy niệm
1. Phương pháp làm
việc của con người và Thiên Chúa thật khác nhau. Tiêu chuẩn các đầy tớ nêu ra diễn
tả một khát vọng vẫn dày vò các người của Thiên Chúa, như Giêrêmia, Gióp, những
người nghèo của Đức Chúa. Gioan Tẩy Giả cũng đã chia sẻ mối bận tâm ấy khi giới
thiệu Đấng Mêsia đến sẽ làm việc quyết liệt: như rìu đã đặt sẵn nơi gốc cây (x.
Mt 3,10), như nia đã sẵn sàng để rê lúa (x. Mt 3,11; Lc 3,17); một phép rửa
trong lửa đang chờ đợi mọi người (x. Mt 3,11; Lc 3,16). Người ta cũng tạo lập
những nhóm “những người hoàn hảo” tách khỏi những người khác: đó là những người
Pharisêu, “những người tách biệt”, và những người Exêni ở Qumrân, “các con cái
ánh sáng”, “những người công chính”. Đây chính là những đầy tớ của ông chủ
trong dụ ngôn. Tuy nhiên, vì có hiểu biết và kiên nhẫn vô biên, Thiên Chúa đã
và vẫn xử sự cách khác.
2. Thiên Chúa không
muốn triệt tiêu sự dữ, nghĩa là những kẻ dữ, nhưng muốn họ sống còn và sống
chung với những người tốt. Hẳn là Ngài hiểu tính hợp lý trong đề nghị của các đầy tớ, nhưng Ngài
đã phải xử sự ngược đời, là vì cỏ lùng sống đan quyện với lúa tốt, nên nếu nhổ
cỏ lùng, thì khó tránh được chuyện nhổ cả lúa tốt. Với lại, nếu cỏ lùng không
thể thành lúa tốt (về thực vật học), kẻ xấu lại có thể trở thành người tốt
(trong đời sống thiêng liêng). Sự hiểu biết và kiên nhẫn của Thiên Chúa là nhằm
cứu độ mọi người. Đàng khác, sự xấu và sự thiện đan quyện với nhau tinh vi đến
nỗi không dễ gì mà phân tách ra. Thật ra không phải là với những cuộc tiêu diệt
mà người ta xây dựng được Nước Thiên Chúa, nhưng là với sự kiên nhẫn và tin
tưởng.
3. Những gì mà loài
người thấy như là một chướng kỳ thật ra lại là một điều bí nhiệm nằm trong
chương trình Thiên Chúa: sự bé bỏng và yếu đuối không gây phương hại mà đúng hơn lại tạo điều
kiện cho thành công tương lai. Nếu Nước Thiên Chúa trở thành một định chế tự
thỏa mãn về mình và hết là một hạt cải, thì Nước ấy thiếu mất điều kiện tăng
trưởng. Chỉ khi biết mình yếu đuối, con người cậy dựa vào Thiên Chúa, con người
mới nên mạnh mẽ (x. 2 Cr 12,9). Các tín hữu cần phải bỏ các điểm tựa và các
duyên cớ trần tục, trở thành nghèo khó, khiêm nhường, yếu đuối, để Họi Thánh có
được những đặc tính như Đấng Sáng Lập thần linh muốn cho có.
4. Dụ ngôn Men trong
bột khiến chúng ta nhớ đến một phương pháp mục vụ mà các sứ giả Tin Mừng đều
nhớ: họ được đề nghị sống âm thầm, khiêm tốn, nhỏ bé, để có thể chuyển sức mạnh
Tin Mừng vào trong lòng thế giới và biến đổi thế giới từ bên trong. Một tư tưởng khác đến từ thư 1
Pr 1,1: “Tôi là Phêrô, Tông Đồ của Đức Giêsu Kitô, kính gửi những người được
Thiên Chúa kén chọn, những khách lữ hành đang sống tản mác trong các xứ”. Các
Kitô hữu sống tản mác, sống tình trạng diaspora. Trong tiếng Hy Lạp, diaspora
là hành động gieo hạt: Vậy các Kitô hữu là hạt giống Thiên Chúa gieo vào trong
thế giới, để cuối cùng toàn thế giới trở thành một cánh đồng của Thiên Chúa,
mang những hoa quả tốt lành.
25. Nhờ lúa tốt ngăn chặn cỏ lùng - Linh Mục Inhaxiô Trần Ngà
Xin giúp chúng con biết tận diệt cỏ xấu đang lớn mạnh trong lòng mình để cho lúa tốt được kết hạt, đơm hoa.
Theo một góc nhìn, trần gian như một thửa ruộng lớn, trong đó có cả lúa tốt xen lẫn cỏ lùng.
Khi
đến trần gian, Chúa Giê-su hoạt động như một người nông dân cần cù gieo
hạt. Ngài liên tục gieo vào cánh đồng trần gian những hạt giống thuận
hoà, yêu thương, phục vụ… nhằm xây dựng thế giới nầy thành một đại gia
đình hoà bình, yêu thương và hạnh phúc. Trong lúc đó, Sa-tan và đội quân
của y cũng hăng hái tung vào thế gian vô vàn hạt “cỏ lùng” độc hại,
nhằm biến thế giới nầy thành chốn đau thương, chia rẽ, hận thù và huỷ
diệt.
Theo một góc nhìn khác, thế giới loài người giống như một chiến trường rộng lớn, là nơi giao tranh giữa thiện và ác, giữa ánh sáng và bóng tối.
Theo một góc nhìn khác, thế giới loài người giống như một chiến trường rộng lớn, là nơi giao tranh giữa thiện và ác, giữa ánh sáng và bóng tối.
Sa-tan
và bè lũ của y tìm mọi cách để xoá bỏ điều thiện, dập tắt ánh sáng,
hòng tôn cái ác lên ngôi và làm cho bóng tối lầm lạc vây phủ tâm hồn mọi
người. Một khi con người bị đặt dưới quyền thống trị của điều ác thì
nhân loại sẽ điêu tàn; một khi lòng trí con người bị bóng tối lầm lạc
bao phủ, họ sẽ sa vào hố sâu của tội lỗi và khổ đau.
Những
tên đồ tể khét tiếng như Hitler ở Đức trong thời kỳ thế chiến thứ hai
hay như Polpot trong thập niên 90 của thế kỷ 20 vừa qua, vì đã để cho sự
ác thống trị tâm hồn và để cho bóng tối lầm lạc che mờ lương tri nên đã
gây nên những cuộc thảm sát kinh hoàng cướp mất hàng triệu sinh linh.
Hitler đã giết chết gần sáu triệu người Do-thái trong các lò hơi ngạt, còn Polpot đã giết hại gần hai triệu đồng bào của mình ngay trên quê hương.
Đối lại, Thiên Chúa và đoàn con cái của Ngài cố công vun đắp điều thiện và xua trừ điều ác; cố công biểu dương ánh sáng và tìm cách đẩy lùi bóng tối… để cứu thoát con người khỏi những thảm hoạ do điều ác và bóng tối gây ra.
Nguy cơ cỏ lùng bùng phát
Xã hội hôm nay có nhiều dấu hiệu cho thấy nếp sống đạo đức đang suy thoái trầm trọng: nạn ly dị gia tăng, nạn sống thử trước hôn nhân lan tràn, hôn nhân đồng tính đang được hợp pháp hoá tại một số quốc gia phát triển, nạn phá thai xảy ra đến mức đáng báo động, nạn buôn người xuyên quốc gia và mãi dâm đang là vấn đề nhức nhối, các án mạng thường xuyên xảy ra với mức độ tàn nhẫn tăng dần, tham ô đục khoét của công trở thành quốc nạn, nhiều người sẵn sàng bán rẻ lương tâm, danh dự, nhân phẩm của mình chỉ vì tham tiền và vô vàn tệ nạn khác đang lan tràn khắp nơi…
Đối lại, Thiên Chúa và đoàn con cái của Ngài cố công vun đắp điều thiện và xua trừ điều ác; cố công biểu dương ánh sáng và tìm cách đẩy lùi bóng tối… để cứu thoát con người khỏi những thảm hoạ do điều ác và bóng tối gây ra.
Nguy cơ cỏ lùng bùng phát
Xã hội hôm nay có nhiều dấu hiệu cho thấy nếp sống đạo đức đang suy thoái trầm trọng: nạn ly dị gia tăng, nạn sống thử trước hôn nhân lan tràn, hôn nhân đồng tính đang được hợp pháp hoá tại một số quốc gia phát triển, nạn phá thai xảy ra đến mức đáng báo động, nạn buôn người xuyên quốc gia và mãi dâm đang là vấn đề nhức nhối, các án mạng thường xuyên xảy ra với mức độ tàn nhẫn tăng dần, tham ô đục khoét của công trở thành quốc nạn, nhiều người sẵn sàng bán rẻ lương tâm, danh dự, nhân phẩm của mình chỉ vì tham tiền và vô vàn tệ nạn khác đang lan tràn khắp nơi…
Những
thứ “cỏ lùng” đáng sợ nầy đang bùng phát ngày càng mạnh mẽ, lại được hỗ
trợ và tuyên truyền rộng rãi bởi các phương tiện truyền hình, báo chí,
phim ảnh, mạng internet cũng như không gian kỹ thuật số.
Sức lan toả như vũ bão của những thứ “cỏ lùng” nầy được ví như những trận cháy rừng bùng phát dữ dội không tài nào dập tắt được.
Nhờ lúa tốt ngăn chặn cỏ xấu
Đứng trước nguy cơ đáng sợ nầy, người môn đệ Chúa phải làm gì?
Nhờ lúa tốt ngăn chặn cỏ xấu
Đứng trước nguy cơ đáng sợ nầy, người môn đệ Chúa phải làm gì?
Tất
nhiên, không ai trong chúng ta có thể nhổ sạch “cỏ lùng” vì đó là giải
pháp bất khả thi. Tuy nhiên chúng ta có thể chặn bớt sức lan toả nhanh
chóng của “cỏ lùng” bằng cách nhanh tay cấy thêm nhiều “lúa tốt” vào
trong cánh đồng trần gian. Khi lúa lên sum suê, cỏ lùng sẽ bị chặn lại.
Là
môn đệ Chúa Giê-su, chúng ta hãy tiếp tay với Chúa để gieo vãi thêm
nhiều hạt giống yêu thương huynh đệ, phục vụ khắp thôn làng khu xóm của
mình.
Nếu
chúng ta thờ ơ, thụ động, không cần cù chăm sóc lúa cho mau tốt, thì
lúa sẽ còi cọc, sâu bệnh gia tăng và chắc chắn sẽ dần dần lụi tàn và vì
thế, cỏ lùng có cơ hội thắng thế.
Lạy Chúa Giê-su,
Lạy Chúa Giê-su,
Chúa
là Người gieo hạt giống hoà bình yêu thương và Chúa kêu mời chúng con
tiếp nối sứ mạng cao quý đó để hạt giống Tin Mừng được gieo vãi khắp
nơi.
Chúa
là Đấng đem ánh sáng chân lý đến để xoá tan bóng tối lầm lạc vây phủ
thế gian và Chúa kêu mời chúng con tiếp tay với Chúa làm cho ánh sáng ấy
bừng lên khắp thế giới.
Xin giúp chúng con cố gắng thắp lên một ngọn đèn, chứ không ngồi yên mà nguyền rủa bóng tối.
Xin
giúp chúng con ra tay trồng cấy, vun xới cho lúa tốt tươi, chứ đừng
nhắm mắt làm ngơ trước bao nhiêu cỏ lùng đang lớn mạnh quanh mình.
Tuy
nhiên, trước hết, xin giúp chúng con biết tận diệt cỏ xấu đang lớn mạnh
trong lòng mình để cho lúa tốt được kết hạt, đơm hoa. Amen.
26. Cứ để cả hai mọc lên- Lm Giuse Nguyễn Hữu An
26. Cứ để cả hai mọc lên- Lm Giuse Nguyễn Hữu An
Thiên Chúa vẫn chấp nhận cỏ lùng trong con người. Thiên Chúa nhẫn nại đợi chờ con người thanh luyện dần dần và hy vọng mọi sự trong họ sẽ thành lúa tốt.
Nước Trời là một mầu nhiệm, Chúa Giêsu đã mạc khải và thiết lập trong lịch sử nhân loại. Qua những hình ảnh đơn sơ, bình dị, gần gũi với cuộc sống, Chúa Giêsu đã dùng nhiều dụ ngôn để giảng dạy về Nước Trời.
Chúa nhật trước với dụ ngôn “người gieo giống”,Chúa Giêsu cho thấy Nước Trời đã khai mạc. Cũng như người gieo giống đi gieo hạt trên khắp cánh đồng, Chúa Giêsu cũng gieo hạt giống Lời Chúa. Hạt giống ấy tăng trưởng trổ sinh hoa trái nơi mỗi người ra sao là tùy thái độ đón nhận của từng người ấy.
Chúa nhật hôm nay, Chúa Giêsu tiếp tục giảng dạy về Nước Trời bằng dụ ngôn “lúa và cỏ lùng”. Như vậy, sau khi nói đến việc khai mạc Nước Trời, Người nói đến sự phát triển của Nước Trời trong lịch sử trần thế.
Chúa Giêsu đã khởi đầu công trình của Người với một nhóm nhỏ Mười Hai Tông Đồ. Sự khiêm tốn của “hạt cải bé nhỏ được gieo vào lòng đất bao la”. Sự khiêm tốn của “một nắm men bị vùi sâu vào ba đấu bột”. Điều kỳ diệu là “hạt bé hơn mọi thứ hạt giống” lại “trở thành cây cao bóng cả đến nỗi chim trời có thể đến nương náu nơi ngành nó”. Nắm men ít ỏi kia lại có khả năng làm dậy lên cả ba đấu bột chôn vùi nó. Cũng như vậy, Nước Trời sẽ vươn xa vươn rộng cho muôn dân nước đến nương nhờ. Hạt giống Nước Trời đã làm dậy lên cả thế giới bằng một tinh thần mới của Tin Mừng,biến đổi lịch sử trong tình thương và hòa bình.
Một vấn nạn luôn được đặt ra: Nếu Nước Trời đã được Chúa Giêsu thiết lập cách đây hơn 20 thế kỷ và nếu Thiên Chúa là Đấng nhân hậu giàu lòng xót thương thì tại sao cho đến nay cuộc sống con người vẫn đầy dẫy bất công,bạo lực,khổ đau,chiến tranh tương tàn, và xem ra sự dữ có chiều hướng gia tăng ? Đôi khi những người xấu xa tội lỗi gian manh lại giàu có sung túc trong đời sống vật chất hơn những người lành ? Vấn nạn này vẫn luôn là trăn trở khôn nguôi người Kitô hữu ở mọi thời đại ! Dụ ngôn “lúa và cỏ lùng” giải thích vấn nạn ấy.
Cánh đồng được gieo toàn hạt giống tốt.Thiên Chúa đã gieo vào trần thế những con cái Nước Trời. Ban đêm kẻ thù xuất hiện. Satan tới gieo cỏ lùng. Thế là có cảnh lẫn lộn trên trần gian. Người lành kẻ dữ cùng chung nhau một mảnh đất. Đang khi hạt giống được gieo giữa ban ngày thì Satan lại lợi dụng đêm tối khi mọi người đã mất cảnh giác để gieo rắc tội lỗi. Hành động thấp hèn. “Xấu” chưa chắc đã “hèn”, nhưng “hèn” thì chắc chắn là “xấu”, bởi lẽ nhiều tay “giang hồ”, bặm trợn, vẫn rất ghét thói “ném đá dấu tay”, trong khi động cơ, phương tiện và mục đích của những hành động lén lút, luôn là bỉ ổi, xấu xa và hại người.
Thế giới này giống như cánh đồng lúa đầy cỏ lùng xen vào. Những ông thánh sống lẫn lộn với những thằng quỷ, tốt xen lẫn với xấu. Tốt như những tổ chức nhân đạo, nhân quyền, hoà bình thế giới: UNESCO, UNICEP, FAO, OLYMPIC, WORLD CUP là những tổ chức xây dựng văn hoá, giáo dục tình thương bảo vệ sức khoẻ trẻ em, phát triển lương thực thế giới, thăng tiến những tài năng, chăm lo y tế. Nhưng lại có rất nhiều những tổ chức xấu xen vào như Mafia, buôn lậu, ma tuý, vũ khí, khủng bố, trộm cướp, du đãng, buôn bán trẻ em, phim ảnh sách báo đồi truỵ… Đồ thật, hàng tốt bị xen lẫn hàng xấu, đồ giả. Người lương thiện, chân chính bị lẫn lộn với kẻ tham ô, móc ngoặc, bất lương. Những thứ cỏ lùng gai góc đó không bao giờ hết, chỉ đến mùa gặt tận thế chúng mới bị quét sạch, đốt sạch. Tận thế sẽ thiêu đốt tất cả những thứ cỏ lùng đó, những kẻ xấu, kẻ dữ đó. Còn lúa thì được gánh về, chở về kho. Những thánh nhân, những người lương thiện, công chính sẽ sáng chói trong ngày vinh quang đó, họ được rước vào nước hạnh phúc đời đời.
Thấy cỏ lùng xuất hiện với lúa, các đầy tớ đến hỏi ông chủ : “Thưa ông, không phải ông đã gieo giống tốt trong ruộng ông sao ? Thế thì cỏ lùng ở đâu ra vậy ?”.Thấy sự dữ tràn lan trên thế giới, bao nhiêu người thắc mắc: sự dữ, sự ác bởi đâu ra ? Chúng ta nhiều lần thấy gian tà thắng ngay lành, bất công thắng công chính. Kẻ ác thắng kẻ thiện, cũng thất vọng kêu trách : Sao Chúa để kẻ dữ sống lâu, mạnh khoẻ, giàu sang, may mắn, còn kẻ lành phải khổ cực trăm chiều?
Trước những thắc mắc đó, Chúa đáp : “Kẻ thù đã làm đó!” Kẻ thù là ai ? Thánh kinh cho biết có hai thứ kẻ thù : kẻ thù ở trong ta và kẻ thù ở ngoài ta. Kẻ thù ở ngoài ta có những tên khác nhau : con rắn cám dỗ phỉnh gạt (St 3,2.13), con rồng, rắn xưa, quỷ, satan (Kh 12,9), con thuồng luồng Leviathan (Is 27,1), kẻ thù, kẻ chống đối (Mt 13,25; Lc 10,19; 2Cr 6,15). Những kẻ thù này ở ngoài con người, nhưng chúng xâm nhập vào con người sâu hiểm tới độ đồng hoá với bản tính nhân loại. Nhưng chúng sẽ bị “Thiên Thần Chúa từ trời xuống, tay cầm chìa khoá vực thẳm và một dây xích lớn, bắt lấy con rồng, tức là con rắn xưa cũng là ma quỷ satan xích nó… quăng vào vực thẳm, rồi đóng cửa niêm phong lại” (Kh 20, 2-3). Nhưng một mình quỷ thôi, chúng sẽ bất lực như bất lực đối với Thánh Gióp. Chỉ khi có sự tiếp tay của ta như Eva tiếp nó, nó mới thành kẻ thù trong ta : nó trở nên kẻ nội thù ghê gớm. Nó mọc lên những cỏ lùng, bụi gai, đá sỏi, quỷ dữ (Mt 13,18-22). “Vì tự lòng phát xuất ra những ý định gian tà, những tội giết người, ngoại tình, tà dâm, trộm cướp, chứng gian, vu khống” (Mt 15, 19). Khi chủ cho biết kẻ thù làm đó, thì đầy tớ xin nhổ đi, chủ sợ hại đến lúa, nên ông đáp : “Cứ để cả hai cùng lớn lên cho tới mùa gặt”. Thái độ của chủ thật khôn ngoan, ông kiên nhẫn chờ đợi đến mùa gặt, mới nhặt cỏ lùng đốt đi.
Có thể trong tâm tưởng nhiều người lại quy gán cho Thiên Chúa trách nhiệm về tình trạng khổ đau đó chẳng khác gì câu hỏi ngày xưa: “Thưa ông, không phải ông đã gieo giống tốt trong ruộng ông sao? Vậy cỏ lùng ở đâu mà ra?” Một câu hỏi không lên án nhưng chứa đựng sự nghi ngờ.
Để trả lời cho vấn nạn đó, Chúa Giêsu đã lấy lại giáo huấn của sách Sáng Thế : Sự ác không đến từ Thiên Chúa. Ngài chỉ gieo hạt giống tốt lành vào mảnh đất người đời. Sự ác cũng không chỉ đến từ tâm trí con người nhưng nó đã có trước đó.Sự dữ cũng là một mầu nhiệm. Đối với Chúa Giêsu, con người là nạn nhân của sức mạnh mà Người gọi là ”Kẻ thù”, là ”Quỷ dữ” như cách diễn tả trong dụ ngôn : “Khi mọi người đang ngũ, thì kẻ thù của ông đến gieo thêm cỏ lùng rồi đi mất”. Ở cội nguồn tội lỗi của con người,còn có một sức mạnh luôn tìm cách phá hoại công trình của Thiên Chúa và hành tung của nó rất bí mật. Đó là quỷ dữ lợi dụng đêm tối để gieo rắc tội lỗi rồi trốn đi.Thánh Phaolô đã nói về sự dữ trong thư Rôma : Công cuộc tạo dựng của Thiên Chúa tốt lành.Satan đã cám dỗ Adam, Eva, Nguyên Tổ sa ngã,tội lỗi sinh ra đau khổ và sự chết rồi nó như con bạch tuộc vươn vòi vào trần thế, con người nô lệ cho tội lỗi và nhận lấy án phạt là sự chết (x.Rm 1,20 -31 ;15,12).Ma quỷ luôn có mặt để gieo rắc sự xấu.
Thiên Chúa gieo vào thế giới hạt giống khát vọng hòa bình. Đẹp biết bao khi mọi dân tộc nắm tay nhau xây dựng một thế giới huynh đệ tươi thắm tình người. Nhưng thực tế lại đáng buồn thay ! Cánh đồng hòa bình tươi xanh đã bị những cỏ dại của tham vọng, ích kỷ, ác độc làm hoen ố. Lịch sử thế giới được ghi bằng những trang buồn đau vì không lúc nào mà không có chiến tranh.
Thế giới này sẽ tươi đẹp biết bao nếu tất cả trí thông minh, tất cả tài nguyên, tất cả năng lực đều góp phần chung tay xây dựng! Nhưng thật đáng tiếc,rất nhiều trí thông minh, rất nhiều tài nguyên, rất nhiều năng lực đã tiêu tốn trong việc hủy hoại, tha hóa, nô lệ hóa con người. Đó là những hạt cỏ xấu ma quỷ lén lút gieo vào ruộng lúa tốt. Lúa tốt và cỏ lùng lẫn lộn trên cùng ruộng lúa. Cái tốt, cái xấu đan xen trong cuộc sống hàng ngày,nhất là trong tâm hồn mỗi người. Ở đó, hạt mầm sự sống và nọc độc sự chết cùng sống chung. Mỗi con người chắc chắn đều có kinh nghiệm bản thân như Thánh Phaolô đã từng kinh nghiệm “Điều lành tôi muốn làm tôi lại không làm, còn điều dữ tôi không muốn làm nhưng tôi lại cứ làm ( Rm 7,19). Con người có tự do để chọn lựa cái đúng cái sai, chọn cái tốt cái xấu. Nước Trời cũng gồm những con người có tự do, thì cũng có những người xấu do chọn lựa sai lầm. Cảm nhận được sự thật ấy trong tâm hồn mình để chúng ta biết khoan dung trong cách nhìn về người khác. Sự khoan dung không đồng nghĩa với đầu hàng cái ác nhưng phát xuất từ niềm tin vững chắc vào sự tất thắng của Nước Trời: “Cứ để cả hai cùng lớn lên cho tới mùa gặt. Đến ngày mùa, tôi sẽ bảo thợ gặt: hãy gom cỏ lùng lại, bó thành bó mà đốt đi, còn lúa thì hãy thu vào kho lẫm cho tôi”. Cho dù cỏ lùng có bóp nghẹt lúa tốt trong một thời gian dài, nhưng mùa gặt đến, cỏ lùng sẽ bị gom lại và đốt đi, còn lúa tốt được cất vào kho lẫm.
Cỏ lùng chẳng bao giờ thành lúa tốt được,nhưng người xấu có thể hoán cải để nên người tốt.Thiên Chúa ghét tội lỗi nhưng lại yêu mến tội nhân vì Người chờ nơi họ lòng thống hối để được thứ tha (x.Rm 2,4). Chính vì thế mà Thiên Chúa kiên tâm chờ đợi. Chờ đợi vì Thiên Chúa tin vào sự hoán cải của con người. Chờ đợi vì Thiên Chúa tôn trọng tự do lựa chọn của con người. Chờ đợi vì Thiên Chúa nuôi một niềm hy vọng lớn lao.Thiên Chúa vẫn luôn nhẫn nại đợi chờ cho đến ngày tận thế “ cứ để cả hai mọc lên cho đến mùa gặt”.
Cỏ lùng và lúa tốt nằm ở trong tim con người. Mỗi người đong đưa giữa cỏ lùng và lúa tốt, giữa cái thiện và cái ác, giữa Thiên Thần và Satan.Tự do chọn lựa là quyền mỗi người.Thiên Chúa vẫn chấp nhận cỏ lùng trong con người. Thiên Chúa nhẫn nại đợi chờ con người thanh luyện dần dần và hy vọng mọi sự trong họ sẽ thành lúa tốt.
Lạy Chúa, xin cho con nhẫn nại và can đảm cùng đi với Chúa và với tha nhân trên những nẻo đường ghập ghềnh cuộc đời, trong thác dốc tâm hồn với tất cả niềm tin và hy vọng. Amen.
27. Ứng xử thế nào với kẻ xấu -LM ĐAN VINH - HHTM
Nếu người ta có thể biến một điều xấu thành tốt, thì Thiên Chúa quyền năng nhân hậu cũng có thể rút từ sự dữ ra sự lành.
I. HỌC LỜI CHÚA
1. TIN MỪNG: Mt 13,24-43.
(24) Đức Giê-su trình bày cho dân chúng nghe một dụ ngôn khác: “Nước Trời ví như chuyện người kia gieo giống tốt trong ruộng mình”. (25) Khi mọi người đang ngủ, thì kẻ thù của ông đến gieo thêm cỏ lùng vào giữa lúa, rồi đi mất. (26) Khi lúa mọc lên và trổ bông, thì cỏ lùng cũng xuất hiện. (27) Đầy tớ mới đến thưa chủ nhà rằng: “Thưa ông, không phải ông đã gieo giống tốt trong ruộng ông sao ? Thế thì cỏ lùng ở đâu mà ra vậy ? (28) Ông đáp: “Kẻ thù đã làm đó !” Đầy tớ nói: “Vậy ông có muốn chúng tôi ra đi gom lại không ?” (29) Ông đáp: “Đừng, sợ rằng khi gom cỏ lùng, các anh làm bật luôn rễ lúa. (30) Cứ để cả hai cùng lớn lên cho tới mùa gặt. Đến ngày mùa, tôi sẽ bảo thợ gặt: Hãy gom cỏ lùng lại, bó thành bó mà đốt đi, còn lúa, thì hãy thu vào kho lẫm cho tôi”. (31) Đức Giê-su còn trình bày cho họ nghe một dụ ngôn khác. Người nói: “Nước Trời cũng giống như chuyện hạt cải người nọ lấy gieo trong ruộng mình. (32) Tuy nó là loại nhỏ nhất trong tất cả các hạt giống. Nhưng khi lớn lên, thì lại là thứ lớn nhất: Nó trở thành cây, đến nỗi chim trời tới làm tổ trên cành được”. (33) Người còn kể cho họ một dụ ngôn khác: “Nước Trời cũng giống như chuyện nắm men bà kia lấy vùi vào ba đấu bột, cho đến khi tất cả bột dậy men”. (34) Tất cả các điều ấy, Đức Giê-su dùng dụ ngôn nói với đám đông, và Người không nói gì với họ mà không dùng dụ ngôn, (35) hầu ứng nghiệm lời sấm của ngôn sứ: “Mở miệng ra, tôi sẽ kể dụ ngôn, công bố những điều được giữ kín từ tạo thiên lập địa”. (36) bấy giờ Đức Giê-su bỏ đám đông mà về nhà. Các môn đệ lại gần Người và thưa rằng: “Xin Thầy giải nghĩa dụ ngôn cỏ lùng trong ruộng cho chúng con nghe”. (37) Người đáp: “kẻ gieo hạt giống tốt là Con Người. (38) Ruộng là thế gian. Hạt giống tốt, đó là con cái Nước Trời. Cỏ lùng là con cái ác thần. (39) Kẻ thù đã gieo cỏ lùng là ma quỷ. Mùa gặt là ngày tận thế. Thợ gặt là các thiên thần. (40) vậy, như người ta nhặt cỏ lùng rồi lấy lửa đốt đi thế nào, thì đến ngày tận thế cũng sẽ xảy ra như vậy. (41) Con Người sẽ sai các thiên thần của Người tập trung mọi kẻ làm gương mù gương xấu, và mọi kẻ làm điều gian ác, mà tống ra khỏi Nước của Người. (42) Rồi quăng chúng vào lò lửa. Ở đó, chúng sẽ phải khóc lóc nghiến răng. (43) Bấy giờ người công chính sẽ chói lọi như mặt trời, trong Nước của Cha họ. Ai có tai thì nghe”.
2. Ý CHÍNH: BA DỤ NGÔN VỀ PHẨM CHẤT NƯỚC TRỜI
Bài Tin Mừng hôm nay nối tiếp tư tưởng của tuần trước, nhằm trình bày về Nước Trời do Đức Giê-su thiết lập như sau:
Trong Nước Trời có người tốt sống chung với kẻ xấu, giống như trong ruộng lúa tốt lại có cỏ lùng xen lẫn (24-30): Sở dĩ Thiên Chúa chưa loại trừ kẻ xấu ngay vì muốn họ có thời gian để hồi tâm sám hối hầu được sống đời đời (x. 2 Pr 3,15).
Sự tăng trưởng của Nước Trời ví như sự tăng triển của hạt cải (31-32), lúc đầu Nước Trời nhỏ bé nhưng về sau sẽ phát triển to lớn có thể đón nhận được nhiều dân tộc.
Sức mạnh của Nước Trời ví như nắm men được hòa lẫn trong khối bột (33-34): Hội Thánh cũng có sứ mạng biến nhân loại từ tình trạng ích kỷ bất công nên vị tha nhân ái.
3. CHÚ THÍCH:
- C 24-25: + Nước Trời ví như chuyện: Ở đây không cố ý so sánh Nước Trời với người gieo giống, nhưng muốn qua công việc của người nông dân đi cấy lúa để diễn tả ý nghĩa thiêng liêng của mầu nhiệm Nước Trời. Trong Nước Trời hiện nay người lành đang phải sống chung với kẻ ác. Nhưng đến ngày tận thế, Thiên Chúa sẽ phân thành hai loại chiên với dê, và sẽ thưởng người lành phạt kẻ dữ. + Người kia gieo giống tốt trong ruộng mình: Những gì Thiên Chúa thực hiện đều tốt đẹp, như tác giả sách Sáng Thế viết: “Thiên Chúa thấy thế là tốt đẹp” (x. St 1, 10.12.18.21.25.31).+ Khi mọi người đang ngủ: Ngủ là lúc người ta dễ mất cảnh giác, và kẻ thù là ma quỷ sẽ thừa cơ gieo cỏ lùng xen lẫn với lúa tốt. Cỏ lùng là thứ cỏ dại, rất dễ mọc và rễ của nó có thể làm hại cây lúa. Ma quỷ xảo quyệt chuyên đi cám dỗ loài người. Chúng gieo vào đầu óc người ta những tư tưởng hoài nghi và xúi giục họ bất tuân phục Thiên Chúa, như xưa chúng đã cám dỗ nguyên tổ loài người phạm tội (x. St 3, 1-7). + Rồi đi mất: ma quỷ vốn là thiên thần vô hình chuyên làm việc trong âm thầm. Chúng hành động mà không để lại dấu vết nào, khiến nhiều người không phát hiện ra sự hiện diện của chúng để cảnh giác đề phòng.
- C 26-28: + Khi lúa mọc lên và trổ bông, thì cỏ lùng cũng xuất hiện: Trong Hội Thánh người tốt kẻ xấu luôn sống đan xen, nên rất khó phân biệt ai tốt ai xấu. + Đầy tớ: ám chỉ những người thi hành sứ mạng rao giảng Tin Mừng. + Thưa ông, không phải ông đã gieo giống tốt trong ruộng ông sao? Thế thì cỏ lùng ở đâu mà ra vậy?: Đầy tớ phát hiện ra có cỏ lùng xen lẫn với lúa tốt, nên thắc mắc tại sao cỏ lùng lại xuất hiện trong ruộng? + “Kẻ thù đã làm đó”: Ông chủ là hình ảnh của Thiên Chúa luôn tỏ ra bình tĩnh trước các hoạt động của ma quỷ chuyên cám dỗ con người hận thù ganh ghét nhau. + “Vậy ông có muốn chúng tôi ra đi gom lại không?”: một số người công chính muốn tiêu diệt những kẻ làm ác ngay.
- C 29-30: + Đừng, sợ rằng khi gom cỏ lùng, các anh làm bật luôn rễ lúa: Ông chủ Thiên Chúa luôn kiên nhẫn và muốn cho kẻ ác hồi tâm sám hối (x. Lc 13,8-9). Thực tế đã có nhiều tội nhân nhất thời làm điều ác, nhưng bản chất vốn lương thiện, nên khi có điều kiện đã hồi tâm trở về, như đứa con hoang đàng trong dụ ngôn người cha nhân hậu đã thành tâm trở về xin lỗi để làm hòa với cha mình (x. Lc 15,17-20). + Mùa gặt: Trong Thánh Kinh, mùa gặt là hình ảnh diễn tả ngày tận thế, khi Thiên Chúa sẽ cho các thiên thần thu gom lúa tốt là những người lương thiện vào Thiên Đàng và loại bỏ rơm rạ là các kẻ gian ác phải vào hỏa ngục chịu phạt muôn đời chung với ma quỷ (x. Is 17,5 ; Kh 14,14-20). Ngoài ra, Thiên Chúa để người tốt sống chung với kẻ xấu còn để thử thách đức tin của những người công chính. + Hãy gom cỏ lùng lại, bó thành bó mà đốt đi, còn lúa thì hãy thu vào kho lẫm cho tôi: Sở dĩ Thiên Chúa phải đợi đến ngày tận thế mới xét xử là để kẻ dữ có thêm thời gian hồi tâm sám hối.
- C 31-32: + Nước Trời cũng giống như chuyện hạt cải: Hạt cải là một thứ hạt được dùng làm gia vị (moutarde). + loại nhỏ nhất trong tất cả các hạt giống: Người Do thái có câu ví von như sau: “nhỏ như hạt cải”. Hạt cải tuy nhỏ, nhưng lại có sức sống dồi dào, và sẽ trở thành cây rau cải to lớn, đến nỗi chim trời có thể bay đến làm tổ trên cành của nó. Dụ ngôn này nhằm nói lên sự tương phản giữa hai tình trạng của Nước Trời: Lúc khởi đầu Nước Trời chỉ là một nhóm nhỏ 12 môn đệ, nhưng đến ngày tận thế sẽ phát triển thành cây cải to lớn vững mạnh. + Chim trời tới làm tổ trên cành được: Cựu Ước thường dùng hình ảnh một cây to lớn có chim trời đến đậu, để chỉ một vương quốc hùng mạnh, có khả năng che chở con dân của mình (x. Ed 31, 5-7; Đn 4,18). Hình ảnh này ám chỉ Hội Thánh sau này sẽ giống như một cây cải to lớn, có thể thu nhận chim trời là các dân ngoại gia nhập.
- C 33: + Nước Trời cũng giống như chuyện nắm men: Men là một chất bột phụ gia, có sức biến đổi cả khối bột trộn chung với nó. + Ba đấu bột: Một khối lượng khá lớn khoảng trên 39 lít tức khoảng 60-70 kí-lô. Con số ba thúng bột này có lẽ lấy từ câu chuyện của tổ phụ Áp-ra-ham đã dùng ba thùng tinh bột làm bánh để đãi Đức Chúa, khi Người hiện ra với ông tại cụm sồi Mam-rê (x. St 18,6). + cho đến khi tất cả bột dậy men: Dụ ngôn này không so sánh Nước Trời với “Men”, nhưng muốn đề cao sức mạnh thánh hóa của Nước Trời: tuy chỉ có số lượng ít oi như một nắm men, nhưng lại có sức biến đổi cả nhân loại với số lượng lớn lao gấp hằng triệu lần. Tin Mừng được rao giảng đến đâu thì sẽ có sức cảm hóa, biến đổi người ta từ gian ác nên hiền hòa, từ tội lỗi nên thánh thiện. Ngoài ra, dụ ngôn cũng gián tiếp đề cập đến Bữa Tiệc Cánh Chung vào ngày tận thế cúa Đức Chúa (x. Is 25, 6-8).
- C 34-35: + Người không nói gì với họ mà không dùng dụ ngôn: Thực ra nhiều lần Đức Giê-su đã giảng mà không dùng dụ ngôn. Do đó câu này chỉ nhắm đề cập đến các bài giảng của Đức Giê-su về mầu nhiệm Nước Trời. Vì Đức Giê-su muốn tránh cho người nghe khỏi hiểu sai Nước Trời do Người thiết lập với một Nước mang tính thế tục, do ảnh hưởng của Thiên Sai chủ nghĩa mà dân Do Thái đang trông mong. + Hầu ứng nghiệm lời sấm của ngôn sứ: Thực ra đây là lời Thánh vịnh do A-saph viết. Sở dĩ Tin Mừng Mát-thêu gọi lời trích dẫn trên là lời ngôn sứ, có lẽ vì ông coi A-saph là ngôn sứ. Thánh vịnh cũng là Lời Chúa và có giá trị ngang hàng với sấm ngôn của các ngôn sứ.
- C 36-43: + Xin Thầy giải nghĩa dụ ngôn cỏ lùng trong ruộng cho chúng con nghe: Đức Giê-su đã giải thich ý nghĩa từng câu từng chữ của dụ ngôn cỏ lùng trong bài Tin Mừng. Ở đây, chỉ xin nêu ra mấy điều cần biết thêm như sau: + Con cái Nước Trời… con cái ác thần: Cách phân chia nhân loại thành hai loại người đối lập nhau rất thông dụng trong Do Thái giáo. Người ta thường đọc thấy lời phân chia đó trong các văn bản được khai quật ở Cum-ran (Qumrân). chỉ khác một điều là: đối với Cum-ran thì mọi người lành đều ở trong giáo phái này, phân biệt với những kẻ gian ác ở ngoài giáo phái. Còn trong Tin Mừng hôm nay, cả kẻ lành và người dữ đều sống lẫn lộn chung trong Hội Thánh mà các môn đệ không được tách kẻ xấu ra khỏi người tốt trước thời hạn tân thế. + Như người ta nhặt cỏ lùng rồi lấy lửa đốt đi thế nào…: Trong dụ ngôn Cỏ Lùng (24-30), Đức Giê-su nhấn mạnh đến sự sống chung hiện tại giữa người lành và kẻ dữ, còn trong phần giải nghĩa dụ ngôn (36-43) Đức Giê-su lại nói nhiều đến ngày phán xét và sự thưởng phạt, nghĩa là nói đến tương lai. Có lẽ Mát-thêu khai triển thêm điều này là để nhắn nhủ các tín hữu đương thời đừng tự phụ vì mình đã được vào Hội Thánh. Nhưng họ phải luôn sống tốt để khỏi bị hình phạt hỏa ngục trong ngày tận thế. + Rồi quăng chúng vào lò lửa: Sách Đa-ni-en cho thấy có một sự trừng phạt kẻ ác bằng cách họ sẽ bị ném vào lửa đang cháy phừng phực (x. Đn 3,5-6). Đức Giê-su cũng dùng hình ảnh “lò lửa”, là nơi các kẻ gian ác sẽ bị trừng trị. + Ở đó, chúng sẽ phải khóc lóc nghiến răng: Đây là hình ảnh sự đau đớn về thể xác ở đời này để qua đó diễn tả hình phạt thiêng liêng trong hỏa ngục muôn đời trong thế giới mai hậu. Kiểu nói “Bị quăng ra chỗ tối tăm bên ngoài, ở đó người ta sẽ phải khóc lóc nghiến răng” được sử dụng nhiều lần trong Tin Mừng Mát-thêu (x. Mt 8,12; 22,13; 24,51; 25,30). “khóc lóc nghiến răng” ám chỉ tình trạng những người bị giam trong hỏa ngục. Họ sẽ chịu đau khổ, thể hiện qua sự khóc lóc, và lòng thù hận Thiên Chúa qua sự nghiến răng. + Người công chính sẽ chói lọi như mặt trời, trong Nước của cha họ: Kiểu so sánh này nhiều lần được dùng trong Thánh kinh. Chẳng hạn: “Các hiền sĩ sẽ chói lọi như bầu trời rực rỡ. Những ai làm cho người ta nên công chính sẽ chiếu sáng muôn đời như những vì sao” (Đn 12,3; x. 1 Cr 15,42-44).
4. CÂU HỎI:
1) Ba dụ ngôn trình bày về Nước Trời trong Tin Mừng hôm nay là những dụ ngôn nào? 2) Tại sao trong Hội Thánh vẫn luôn có người tốt kẻ xấu sống chung xen lẫn? 3) Ma quỷ làm gì để loài người phạm tội hầu bị phạt giống như chúng? 4) Tại sao Thiên Chúa không tiêu diệt kẻ xấu ngay lúc họ phạm tội và đến khi nào Ngài mới trừng phạt họ?
II. SỐNG LỜI CHÚA
1. LỜI CHÚA: “Cứ để cả hai cùng lớn lên cho tới mùa gặt. Đến ngày mùa, tôi sẽ bảo thợ gặt: Hãy thu gom cỏ lùng lại, bó thành bó mà đốt đi. Còn lúa, thì hãy thu vào kho lẫm cho tôi” (Mt 13,30).
2. CÂU CHUYỆN: Sự ác đang hoành hành và gây đau khổ cho con người:
Mới đây bên Hoa Kỳ, một học sinh 15 tuổi đã mang súng tiểu liên cưa nòng vào nhà trường, bắn bừa bãi vào các thầy cô và các học sinh khác làm chết và bị thương nhiều người. Ở sở thú ĐI-TROI (Detroit) người ta phải thuê thêm 4 nhân viên để bảo vệ các thú vật khỏi bị khách tham quan quậy phá. Một con Kan-gu-ru Úc còn nhỏ bị lạc mất mẹ, đã bị đám con nít trêu chọc và ném đá đến chết. Tại hồ nuôi cá sấu, nhiều người lớn đã ném những mẩu điếu thuốc xì gà còn cháy dở vào những chú cá sấu đang nằm tắm nắng và thích thú reo hò khi thấy tro lửa làm cháy phỏng da khiến loài bò sát này quằn quại đau đớn. Tại gia đình, có những em nhỏ khi thấy con chó hay con mèo đang nằm ngủ trên sàn, đã đá mạnh vào bụng, khiến chúng kêu rú lên và các em cười lên khóai trá... Những điều điên rồ đáng kinh tởm đó khiến chúng ta phải tự hỏi : Tại sao sau hơn hai mưoi thế kỷ rao giảng Tin Mừng mà tội ác vẫn còn hiện diện khắp nơi như vậy? Chúng ta có thể và phải làm gì để loại trừ các tội ác ấy ra khỏi môi trường mình đang sống? Trong Tin Mừng hôm nay, Đức Giê-su đã gián tiếp trả lời cho các thắc mắc này qua ba dụ ngôn về Nước Trời là cỏ lùng, hạt cải và men trong hũ bột.
3. SUY NIỆM:
1) Dụ ngôn cỏ lùng: Thực trạng kẻ tốt người xấu sống đan xen
Ngày nay trong xã hội vẫn còn nhiều kẻ gian ác sống lẫn lộn với người lương thiện. Trong lòng Hội Thánh cũng có tình trạng tương tự: Trong cộng đoàn giáo xứ, hội đoàn hay dòng tu, luôn có các người tốt xấu sống chung lẫn lộn và người tốt luôn bị kẻ xấu ức hiếp hãm hại. Ngay trong hàng ngũ các mục tử chăn dắt đoàn chiên, ngoài đại đa số là các mục tử nhân hậu, đã tận hiến cuộc đời để phục vụ đoàn chiên, vẫn không thiếu những kẻ chăn thuê ích kỷ vụ lợi, chỉ lo tìm lợi bằng việc xén lông chiên, uống sữa chiên và ăn thịt chiên nhưng lại không tha thiết đến số phận của đoàn chiên, biểu hiện qua thái độ làm khó con chiên và chạy trốn khi thấy sói rừng, bỏ mặc đoàn chiên cho sói mặc sức cắn xé giết hại… Tin Mừng hôm nay cũng cho thấy ma quỷ là kẻ thù của Thiên Chúa chính là tác nhân gieo rắc sự gian ác vào lòng con người, cám dỗ họ chống lại Thiên Chúa và gây đau khổ cho tha nhân. Vậy làm thế nào để phân biệt ai là lúa tốt ai là cỏ lùng? Phải đối xử thế nào với những kẻ xấu xa gian ác thành viên của Hội Thánh?
a) Phân biệt xấu tốt theo tiêu chuẩn của Thiên Chúa: Thông thường thật khó phân biệt được người tốt và kẻ xấu vì lòng người khó biết được như người xưa đã dạy: “Sông sâu còn có người dò. Lòng người nham hiểm ai đo cho cùng! ”. Các nhà tu đức cũng diễn tả về thực trạng này như sau: người thánh thiện thực sự thì không có dáng vẻ đạo đức, còn kẻ thánh thiện giả lại luôn mang bộ mặt thánh thiện (“Sanctus est sed non videtur, videtur sed non est”). Chẳng hạn: bọn Pha-ri-sêu giả hình “Làm mọi việc cốt để cho thiên hạ thấy… đeo những hộp kinh thật lớn mang những tua áo thật dài… (Mt 23,5) thì được mọi người kính trọng và khen là đạo đức, còn Đức Giê-su là “Đấng Thánh của Thiên Chúa” lại có lối sống chan hòa bình dị như người thường, thì lại bị thiên hạ đánh giá là “tay ăn nhậu, bạn bè với quân thu thuế và phường tội lỗi” (Mt 11,19). Tuy nhiên Đức Giê-su đã vạch mặt bọn người Pha-ri-sêu giả hình như sau: “Khốn cho các ngươi, hỡi các kinh sư và người Pha-ri-sêu giả hình!... bên ngoài thì có vẻ công chính trước mặt thiên hạ, nhưng bên trong toàn là giả hình và gian ác !” (Mt 23,27-28). Về việc xét đoán người tốt kẻ xấu, cần nghe theo lời dạy của Đức Chúa với Sa-mu-en: “Thiên Chúa không nhìn theo kiểu người phàm: Người phàm chỉ thấy điều mắt thấy, còn Đức Chúa thì thấy tận đáy lòng” (1 Sm 16,7).
b) Người đạo đức sẽ tránh thói giả hình và làm mọi việc với lòng mến: Đức Giê-su đã dạy môn đệ phải tránh thói giả hình khi làm các việc đạo đức: “Vậy khi bố thí, đừng có khua chiêng đánh trống, như bọn đạo đức giả thường biểu diễn trong hội đường và ngoài phố xá, cốt để người ta khen. Thầy bảo thật anh em: chúng đã được phần thưởng rồi. Còn anh, khi bố thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm, để việc anh bố thí được kín đáo, và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả công cho anh” (Mt 6,2-4). Thánh Phao-lô còn dạy các tín hữu phải làm mọi việc với lòng mến Chúa yêu người: “Giả như tôi có đem hết gia tài cơ nghiệp mà bố thí, hay nộp cả thân xác tôi để chịu thiêu đốt, mà không có đức mến, thì cũng chẳng ích gì cho tôi” (1 Cr 13,3).
2) Giá trị của đau khổ ?:
Thiên Chúa cho phép sự ác xuất hiện để thử thách và thanh luyện con người. Trong chuyện ông Gióp, Thiên Chúa đã cho ma quỉ được thử thách đức tin của ông (x. G 1,12; 2,6). Như vậy đau khổ thử thách cũng có giá trị vì những lý do sau:
a) Đau khổ giúp ta nên hoàn hảo hơn: Chẳng hạn lần đầu dùng dao, ta đã vụng về nên bị đứt tay, từ đó ta sẽ rút kinh nghiệm để ngày càng sử dụng dao thành thạo hơn.
b) Tội lỗi và đau khổ sẽ giúp ta khiêm tốn và thông cảm với tha nhân hơn: Nhờ đã từng bị đau mắt hay đau răng, bị đau khổ vì người yêu phụ bạc… mà chúng ta sẽ dễ cảm thông với những ai bị đau khổ như vậy, nhờ đó lòng đạo đức nơi ta cũng được gia tang.
c) Chúa có thể rút từ sự dữ ra sự lành: ngụ ngôn Trung Hoa có câu chuyện sau: Một ông già ở gần biên giới có con ngựa rất quí tự nhiên bị mất tích. Một tuần sau, con ngựa ấy quay về trang trại dẫn theo một con ngựa cái khác cũng xinh đẹp và quí hiếm như nó. Từ khi có hai con ngựa quý, cậu con trai ông chủ ngày ngày cùng chúng bạn chơi đua ngựa. Một hôm anh ta bị té gẫy chân. Năm sau, khi quân địch tấn công vào các làng biên giới, mọi trai tráng trong làng đều bị động viên lên đường chiến đấu nơi tiền tuyến, mười người đi thì bị chết chin người. Riêng con trai ông lão vì bị què chân không phải nhập ngũ nên còn sống… Câu chuyện này cho thấy điều dữ có thể là khởi đầu cho điều tốt và ngược lại. Nếu người ta có thể biến một điều xấu thành tốt, thì Thiên Chúa quyền năng nhân hậu cũng có thể rút từ sự dữ ra sự lành. Thánh Phao-lô đã viết như sau: “Thiên Chúa làm cho mọi sự đều sinh lợi ích cho những ai yêu mến Người” (Rm 8,28). Bài “Mừng vui lên” (Exultet) hát trong đêm Phục Sinh đã gọi tội nguyên tổ là “tội hồng phúc”, vì nhờ tội này mà Thiên Chúa đã ban Đấng Cứu Thế cho nhân loại chúng ta.
d) Chấp nhận đau khổ còn là cách chứng tỏ một tình thương thực sự: Trong đời sống thường ngày, đau khổ của người này có thể thành nguyên nhân đem lại hạnh phúc cho người kia. Chẳng hạn: Sự cực khổ của cha mẹ sẽ mang lại hạnh phúc cho con cái. Do đó khi chấp nhận chịu thua thiệt đau khổ để người khác được hạnh phúc là dấu hiệu của một tình yêu thực sự. Đức Giê-su đã thể hiện tình yêu tột cùng khi chịu thiệt rửa chân cho các môn đệ và sau đó đã lập bí tích Thánh Thể để nên của ăn và ở cùng Hội Thánh luôn mãi.
3) Tình thương của Thiên Chúa đối với kẻ gian ác:
a) Cứ để cả hai cùng lớn lên cho tới mùa gặt: Có lẽ chúng ta sẽ làm như các người làm công trong dụ ngôn khi phát hiện kẻ xấu đã đề nghị với ông chủ: “Vậy ông có muốn chúng tôi ra đi gom lại không ?” Nhưng ông chủ đã từ chối với lý do: “Sợ rằng khi gom cỏ lùng, các anh lại làm bật luôn rễ lúa. Cứ để cả hai cùng lớn lên cho tới mùa gặt”. Qua đó cho thấy lòng nhân từ thương xót của Thiên Chúa đối với tội nhân là cho họ có thời gian hồi tâm sám hối. Thực tế có những người hôm nay là tội nhân, nhưng khi được ơn Chúa, đã trở nên thánh thiện, như các thánh: Phê-rô, Phao-lô, Ma-ri-a Ma-đa-lê-na, Au-gút-ti-nô…
b) Dụ ngôn cho thấy ý định của ông chủ là Thiên Chúa như sau: “Đến ngày mùa, tôi sẽ bảo thợ gặt: Hãy gom cỏ lùng lại, bó thành bó mà đốt đi, còn lúa, thì hãy thu vào kho lẫm cho tôi”. Như vậy, ngoài một số ít kẻ gian ác bị trừng phạt nhãn tiền để răn đe, còn nói chung, Thiên Chúa luôn tỏ lòng bao dung, kiên nhẫn chờ đợi kẻ gian ác ăn năn sám hối như Ê-dê-ki-en đã tuyên sấm: “Ta không muốn cho kẻ gian ác phải chết. Nhưng muôn nó ăn năn sám hối và được sống” (Ed 18,28).
c) Về số phận của con người: Số phận mỗi người được quyết định vào giờ chết của mỗi người hay vào ngày tận thế chung cả nhân loại, như Đức Giê-su đã giải thích ý nghĩa của dụ ngôn cỏ lùng: “vậy, như người ta nhặt cỏ lùng rồi lấy lửa đốt đi thế nào, thì đến ngày tận thế cũng sẽ xảy ra như vậy. Con Người sẽ sai các thiên thần của Người tập trung mọi kẻ làm gương mù gương xấu, và mọi kẻ làm điều gian ác, mà tống ra khỏi Nước của Người. Rồi quăng chúng vào lò lửa. Ở đó, chúng sẽ phải khóc lóc nghiến răng. Bấy giờ người công chính sẽ chói lọi như mặt trời trong Nước của Cha họ” (Mt 13,40-43).
4) Chúng ta phải làm gì?
a)Trước hết: Phải ghét ma quỷ và mọi tội lỗi gian ác, nhưng phải thương yêu các tội nhân và giúp họ quay về giao hòa với Thiên Chúa để được hưởng ơn cứu độ. Cần khôn ngoan phân biệt thật giả tốt xấu để làm bạn với người tốt và tránh chơi với kẻ xấu để tránh trở thành kẻ xấu, như người xưa đã dạy: “Ngưu tầm ngưu, mã tầm mã”. Nhưng nếu kẻ có tội là người thân của mình, thì hay vì xa lánh, chúng ta cần kiên nhẫn chịu đựng và khôn ngoan nhủ bảo, hy vọng họ sẽ sớm hồi tâm trở về với Chúa. Nhưng nếu kẻ gian ác cố chấp và ngày càng lún sâu vào tội ác, thì chúng ta cần đoàn kết để chế tài, không cho kẻ ác tiếp tục làm hại người lương thiện.
b)Cũng cần ý thức mặt tích cực của tội lỗi và sự ác: Sự xấu hay điều ác tuy có gây cho chúng ta phải khó chịu, nhưng cũng có mặt tích cực là giúp thanh luyện chúng ta. Do đó nếu phải sống chung với chồng hay vợ là kẻ xấu thì ta cần tìm cách sửa lỗi cho họ. Cần nhẫn nhịn chịu đựng họ và coi họ như phương thế giúp ta được thanh luyện để ngày một nên hoàn thiện hơn. Về vấn đề này, tác giả thư Do thái cũng viết: “Chúa thương ai thì mới sửa dạy kẻ ấy, và có nhận ai làm con thì Người mới cho roi cho vọt” (Dt 12,6).
c)Mỗi ngày hãy quyết tâm làm một việc tốt để cộng tác chống lại sự ác: Chẳng hạn: giúp một người mù chữ biết đọc biết viết, gia nhập vào một hội đoàn tông đồ giáo dân... Mỗi ngày làm một việc thiện giúp ích cho một người kèm theo một lời nguyện tắt để xin Chúa cho một tội nhân được ơn trở lại, noi gương thánh Tê-rê-sa làm mọi việc để cầu nguyện cho một tử tội. Cuối cùng chị đã nhìn thấy hắn tỏ dấu ăn năn trước khi bị hành hình…
4. THẢO LUẬN:
1)Trong những việc làm kể trên thì việc nào bạn thấy hợp với khả năng của bạn và quyết tâm làm trong thời gian sắp tới ? 2) Bạn thích lời nào trong các lời nguyện tắt được ghi trong Tin Mừng: “Lạy Chúa, xin thương xót con là kẻ có tội”, “Lạy Chúa, xin tha cho chúng vì chúng lầm chẳng biết”, “Lạy Chúa, Chúa muốn con làm gì“?… Tại sao bạn thích?
5. NGUYỆN CẦU:
- LẠY CHÚA GIÊ-SU. Xin biến đổi con trở nên một người tốt và nên con hiếu thảo của Chúa Cha noi gương Chúa xưa. Xin hãy biến đổi đôi mắt con khi nhìn thấy lỗi lầm của anh em giống như cái nhìn từ bi bao dung của Chúa đối với tông đồ Phê-rô sau khi ông phạm tội. Xin hãy biến đổi tai con để biết lắng nghe những lời kêu cứu của anh em như Chúa đã nghe thấu lời người mù kêu xin và đã chữa cho anh được sáng mắt. Xin biến đổi lòng trí con để nhận ra thánh ý Chúa Cha như xưa Chúa đã vâng theo ý Chúa Cha trong Vườn Cây Dầu. Xin biến đổi tình cảm của con để mỗi ngày them lòng mến Chúa yêu người. Mỗi lần rước lễ, xin hãy thánh hóa môi miệng con, biến đổi tâm tư tình cảm và toàn thể con người con, để con trở thành người mang Chúa là tình thương đến chia sẻ với mọi người.
- LẠY CHÚA GIÊ-SU. Thế giới hôm nay không cần những Ki-tô hữu buồn chán thất vọng. Xin Chúa hãy biến đổi khuôn mặt của con nên ngời sáng giống như tổ phụ Mô-sê sau khi được gặp Đức Chúa trên núi. Xin giúp nụ cười của con luôn rạng ngời nét hồn nhiên vui vẻ và hiền hòa của Chúa. Xin cho lời nói của con luôn chân thật, khiêm nhu và dịu dàng dễ thương, nhất là những khi con giúp anh em sửa lỗi. Ước chi người đời khi thấy con là thấy Chúa đang hiện diện trong con. Ước chi con luôn can đảm vác thập giá đời mình mà bước theo chân Chúa. Vì con biết rằng khi con cùng chết, con cũng sẽ cùng được sống lại với Chúa sau này.
X) HIỆP CÙNG MẸ MA-RI-A.- Đ) XIN CHÚA NHẬM LỜI CHÚNG CON.
TMSS st
0 Nhận xét