Sống ơn gọi Giảng Thuyết theo gương thánh Martinô

Khi nói đến thánh Martinnô de Porres, người ta nghĩ ngay đến cụm từ “ông thánh có tấm lòng vàng”, hoặc “ông thánh hay làm phép lạ”; “cha của những kẻ khó nghèo, đau yếu”, nhiều người còn gọi thánh nhân bằng một tên gọi thân thiện, gần gủi hơn, đó là “ông thánh da đen”… Tất cả những cụm từ trên đây chỉ về thánh Martinô đều không sai, nhưng có lẽ bấy nhiêu vẫn chưa đủ và sẽ không đủ khi nói về thánh nhân mà không nhắc đến Người là một tu sĩ dòng Anh Em Giảng Thuyết.

Chính trong môi trường của Dòng Giảng Thuyết, hấp thụ đời sống tu trì, thấm nhuần tinh thần Đaminh, Martinnô de Porres đã trở thành một vị hiển thánh lừng danh cho Giáo Hội bởi tinh thần “bác ái yêu thương, nhiệt tâm phụng sự Chúa và phục vụ tha nhân”. Chính vì thế, đời sống thánh nhân đã trở thành một “kiểu mẫu” cho con người trong mọi thời đại, đặc biệt đối với người tu sĩ Giảng Thuyết, cách riêng với anh em Trợ sĩ Đaminh.

Nếu như đời sống của cha thánh Tổ phụ Đaminh được gói gọn trong câu châm ngôn “Nói với Chúa và nói về Chúa”, thì thánh Martinnô de Porres cũng đã thấm nhuần đời sống ấy trong tinh thần “xả kỷ hy sinh, tận tình bác ái”. Đời sống của thánh nhân đã trở thành bài giảng thuyết lừng danh có sức thuyết phục và cảm hóa được nhiều người không chỉ trong thưở bình sinh của Người mà cả trong nhiều thời đại về sau. Trong tâm tình ấy, người viết xin được chia sẻ đời sống của tu sĩ Martinnô de Porres qua ba nét chính: sống với Chúa, nói với Chúa và nói về Chúa. Ba điều cốt lõi đó đã làm nên con người Martinnô de Porres với tinh thần “xả kỷ hy sinh, tận tình bác ái” và đã trở nên mẫu mực cho người tu sĩ Đaminh.

Sống với Chúa trong mọi hoàn cảnh

Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng thấu hiểu phần nào về hoàn cảnh bi đát và đời sống thương tâm của thánh Martinô từ thuở thiếu thời. Thánh nhân là kết quả của một mối tình “vụng trộm” giữa một chàng da trắng thuộc hàng quí phái và một người dân da đen nô lệ mới được phóng thích tại thành Lima, thủ đô nước Peru, cuối thế kỷ XVI. Thế nhưng, ngay từ lúc mới cất tiếng khóc chào đời, thánh nhân đã bị chính cha ruột của mình từ khước bởi vì nước gia “bánh mật” của Người[1]. 

Thánh Martinô xuất thân từ một hoàn cảnh vô cùng bi đát và đắng cay. Bối cảnh của cậu bé Martinô buổi thiếu thời thật khốn khổ. Hẳn như bao người khốn khổ khác, người ta sẽ “trả thù đời,” bất mãn, và sống lê lết quậy phá cho vui hết đoạn “đường đời bất công và khốn kiếp này”. Nhưng Martin đã không làm thế. Từ nỗi oan nghiệt đó, thánh Martinô đã tìm được một nơi nương tựa an toàn, một người Cha nhân ái là chính Thiên Chúa. Tìm đến với Chúa, người Cha nhân lành, thánh Martinô đã cảm nếm được lời thánh vịnh: “Dầu cha mẹ có bỏ con đi nữa,thì hãy còn có Chúa đón nhận con.”[2]

 

Số phận hẩm hiu bất hạnh, bị khinh dể bỏ rơi, đã không đẩy người rơi vào hố sâu của tuyệt vọng, của cuộc sống “giang hồ”, nhưng đã khơi lên cái ý thức, mối trăn trở là chia sẻ, cảm thông và nâng đỡ cho những anh chị em đau khổ, bệnh tật, kém may mắn. Trong bàn tay quan phòng của Thiên Chúa, biết bao lớp người đã tìm thấy được ở nơi thánh Martinô bác ái, những lời ủi an, những sự giúp đỡ, những cứu chữa tận tâm về cả phần hồn lẫn phần xác. Nhất là tìm thấy lại được sự bình an cho tâm hồn. 

Trong khi bị đời ruồng rẫy khinh chê, thánh Martinô không oán hận hay than thân trách phận, nhưng Người đã tìm đến với Chúa Giêsu Thánh Thể và làm bạn với Chúa trong nhà chầu, tâm sự, chuyện trò với Chúa và kín múc nơi Chúa nguồn mạch sức sống, niềm an ủi và hạnh phúc được làm con cái Thiên Chúa. Từ đó, thánh nhân đã thấu hiểu ý nghĩa và giá trị của cuộc đời. Thánh nhân đã kết hiệp những khổ đau trong cuộc đời, những thiếu thốn, những vất vả trong đời sống hằng ngày với thập giá Chúa Giêsu làm thành hy lễ tiến dâng Thiên Chúa.

Khi lớn lên, thánh Martinô theo học và hành nghề y tá. Thánh Martinô lấy làm sung sướng vì được theo học một nghề hợp với sở thích của mình. Hy vọng độc nhất của thánh nhân là với nghề y tá, Người sẽ có phương tiện “cứu nhân độ thế”. Thánh nhân cảm thấy vui vì nhờ công việc này mà Người có cơ hội phục vụ Chúa qua những người nghèo khổ, bệnh nạn tật nguyền và những người bị bỏ rơi trong xã hội. Thánh nhân ý thức rằng, phục vụ và yêu thương những con người khốn khổ đó chính là phục vụ Chúa vậy.[3] Mặc dầu công việc bận rộn và vất vả, nhưng không vì thế mà thánh Martinnô sao nhãng việc sống với Chúa, người luôn thánh hóa đời sống hàng ngày bằng cách làm mọi việc vì Chúa cho sáng danh Chúa. “Trong những giờ rãnh rỗi, Martinô thường tâm giao với Chúa: Than thở, cầu nguyện, ban đêm, cậu có thói quen bớt giờ ngủ để nguyện gẫm. Nhiều lần cậu quên cả ngủ để thức khuya cầu nguyện”[4]. 

Nhờ đời sống thân tình với Chúa như thế, thánh Martinô đã nhận ra tiếng Chúa gọi mời sống đời dâng hiến trong dòng Đaminh. Khi nhận ra tiếng Chúa, thánh nhân đã từ bỏ mọi sự và dấn thân trong nhà Chúa với những công việc tầm thường của một “người giúp việc”. Thế nhưng, thánh nhân đã biến những công việc tầm thường ấy thành những công việc phi thường. Từ ngày vào sống trong Tu viện, thánh Martinô càng cảm nhận tình thương của Thiên Chúa và càng sống thân mật với Chúa hơn qua các công việc bổn phận hằng ngày. “Kể từ nay, Martinô có mặt khắp nơi trong tu viện, từ nhà nguyện cho đến nhà bếp, phòng ăn hoặc vườn rau. Tất cả mọi việc các cha các thầy nhờ đến, Martinô luôn vui tươi phục vụ không hề gian khổ.”[5]

 

Sở dĩ thánh Martinô có được động lực và sức mạnh để hành động như thế là vì thánh nhân nhờ đời sống kết hiệp mật thiết với Chúa trong mọi khoảnh khắc cuộc sống, nhất là khi chiêm ngắm mầu nhiệm tình yêu cứu độ của Chúa Giêsu, được tình yêu Chúa Giêsu, Đấng đã vì yêu chết trên Thập giá thúc đẩy. Bởi lẽ, “Thiên Chúa hiện diện trong linh hồn Martinô, làm cậu nên sức mạnh và đầy nhiệt huyết giúp đỡ tha nhân và những người cần đến.”[6] Từ đó thánh nhân thấm nhuần tinh thần của Chúa Giêsu trong sự khiêm nhu hiền hậu. Hay nói cách khác, thánh nhân đã đáp lại lời gọi mời yêu thương của Chúa: “Anh em hãy mang lấy ách của tôi, và hãy học với tôi, vì tôi có lòng hiền hậu và khiêm nhường. Tâm hồn anh em sẽ được nghỉ ngơi bồi dưỡng.”[7]

Một khi đã được Thiên Chúa bồi dưỡng và đỡ nâng, thánh nhân càng có đủ sức mạnh và nghị lực để sống và sống hết tình với anh em trong sự khiêm nhu chân thành. Đó là một cuộc đời âm thầm lặng lẽ, không hám danh, tham lợi, không quyền cao chức trọng, và tưởng chừng như một kẻ “vô danh tiểu tốt” trong tu viện. Nhưng chính trong sự lặng lẽ ấy, thánh nhân đã làm nên “chuyện lớn” không chỉ trong tu viện mà cho cả thành phố Lima thời bấy giờ. “Quả thật một cuộc đời âm thầm, bình dị chính là một cuộc đời chìm khuất, nhưng đó là chìm khuất để ươm mầm cho sự sống thật. Hơn nữa, một đời sống chìm sâu trong ánh sáng của Chúa; đó lại chính là ươm mầm đời sống trong mảnh đất ân huệ để trổ sinh bông hạt là ý nghĩa chân chính cho đời sống con người cách phong phú hơn hết.”[8]

Chính vì thế, thánh nhân đã trở thành một “kiểu mẫu” người tu sĩ trong mọi thời đại. Qua đó, thánh Martinô mời gọi mỗi chúng ta quý trọng đời sống chiêm niệm để kín múc nơi Chúa nguồn mạch sức sống làm chất liệu cho lời giảng thuyết của ta, để đời tu có ý nghĩa giữa một thế giới huyên náo hôm nay. Điều kiện cốt yếu nhất để người tu sĩ hoàn thành tốt trọng trách của mình giữa trần thế hôm nay như sứ mệnh và mục đích của Dòng đòi buộc là lấy đời sống chiêm niệm làm căn bản. Nhờ đời sống cầu nguyện, chúng ta để đạt tới sự hiểu biết, yêu mến và hiến thân trọn vẹn cho Chúa Giêsu Kitô, nhiệt tâm phục vụ tha nhân. Và như thế, thánh Martinnô không chỉ có sống trọn vẹn cho Chúa mà là một mẫu gương cho người tu sĩ nói với Chúa.

Tá Đương OP

---

[1] Xc. Nguyễn Tri Ân, OP, Tấm lòng Vàng. Nxb. Tp. HCM, 1997, trg. 08.

[2] Tv 26,10.

[3] Xc. Mt 25, 31-46.

[4] Xc. Nguyễn Tri Ân, OP, Tấm lòng Vàng. Nxb. Tp. HCM, 1997, trg. 16.

[5] Đào Trung Hiệu, Chân dung Thánh Martinô, Tu viện thánh Alberto, 2011, tr. 16.

[6] Mary Fabyan Windeatt, Matrinô, Bác sĩ tí hon thành Lima, Học viên Alberto, 2011, tr. 60.

[7] Mt 11,29.

[8] Giuse Nguyễn Trọng Viễn OP, Những trang tin mừng mở ra trên cuộc đời thánh Martinô.

Xem thêm…

Kiên  Nhẫn Với Cuộc Đời

Tin mừng Chúa Giê-su Kitô  theo thánh Luca

₁ Đức Giê-su kể cho các môn đệ dụ ngôn sau đây, để dạy các ông phải cầu nguyện luôn, không được nản chí.₂ Người nói: "Trong thành kia, có một ông quan toà. Ông ta chẳng kính sợ Thiên Chúa, mà cũng chẳng coi ai ra gì.₃ Trong thành đó, cũng có một bà goá. Bà này đã nhiều lần đến thưa với ông: "Đối phương tôi hại tôi, xin ngài minh xét cho.₄ Một thời gian khá lâu, ông không chịu. Nhưng cuối cùng, ông ta nghĩ bụng: "Dầu rằng ta chẳng kính sợ Thiên Chúa, mà cũng chẳng coi ai ra gì,₅ nhưng mụ goá này quấy rầy mãi, thì ta xét xử cho rồi, kẻo mụ ấy cứ đến hoài, làm ta nhức đầu nhức óc."

₆ Rồi Chúa nói: "Anh em nghe quan toà bất chính ấy nói đó!₇ Vậy chẳng lẽ Thiên Chúa lại không minh xét cho những kẻ Người đã tuyển chọn, ngày đêm hằng kêu cứu với Người sao? Lẽ nào Người bắt họ chờ đợi mãi? ₈Thầy nói cho anh em biết, Người sẽ mau chóng minh xét cho họ. Nhưng khi Con Người ngự đến, liệu Người còn thấy lòng tin trên mặt đất nữa chăng? "

Suy niệm

Câu chuyện Tin mừng hôm nay thuật lại chuyện một bà góa kiên nhẫn trong việc khiếu kiện. Chắc hẳn bà cũng chẳng tin gì ở ông quan tòa bất chỉnh nhưng tin rằng: kiến tha lau cũng đầy tổ, mình cứ lì ra đấy khiếu kiện chắc chắn quan tòa sẽ giải quyết và bà đã được như ý.

Câu chuyện  ấy được Đức Giê-su chọn để dạy các môn đệ một bài học về cầu nguyện. Cầu nguyện không còn phải là lải nhải nói này nói kia nhưng là  kiên nhẫn chờ đợi vì mọi sự sẽ đến lúc. Kinh nghiệm này, chính cha ông chúng ta cũng truyền lại: Cố công mài sắt có ngày nên kim là gì? Kiên nhẫn có thể giúp ta làm được những chuyện tưởng như không thể nhưng lại có thể.

Một nghiên cứu khoa học gần đây cho thấy: khi 4000 thiền sư  về cùng hành thiền tại thủ đô của nước Mỹ thì con số tội phạm ở đây cũng giảm đi 20%. Con số tội phạm này tăng lên khi số thiền sư giảm đi. Đó là điều khiến chúng ta phải suy nghĩ về đời sống cầu nguyện.

Cầu nguyện  đòi buộc ta phải kiên nhẫn để không những chuyển cầu cho người này người kia nhưng còn là liên kết với mọi người để cùng cầu nguyện. Theo bản tính tự nhiên của con người, ai cũng muốn hơn, ngay cả trong việc đạo đức, vậy nên thích cầu nguyện một mình và làm nổi mình hơn là liên kết với người khác. Chính việc này đòi buộc ta phải kiên nhẫn với chính mình để mình có thể mở lòng ra đối với người khác và để người khác mở lòng ra đối với mình như bà góa trên đây. Bf đã sẵn sàng trải lòng mình ra đối với quan tòa, và vì thế, dù thế nào, cuối cùng quan tòa cũng mở lòng mình ra. Đó là một bài học và một kinh nghiệm cho chúng ta trong vấn đề cầu nguyện và trong thái độ của chúng ta đối với cuộc đời.

Có được thái độ kiên nhẫn đó hẳn trong ta sẽ luôn tràn trề niềm hy vọng bởi: con người có khả  năng thay đổi và tình yêu Thiên Chúa thật vô bờ  bến. Chúng ta kiên nhẫn không vì mình giỏi, mình hay nhưng kiên nhẫn vì Thiên Chúa đã yêu thương chúng ta, đã kiên nhẫn và sẵn sàng tha thứ cho chúng ta dù ta đã bao lần lỗi phạm. Vì vậy, Thiên Chúa yêu thương ta tha thiết thể nào thì chính ta cũng được mời gọi hãy ôm lấy cuộc đời đầy bợn nhơ, đầy hôi thối, đầy mùi xú uế này vào trong con người mình, vào trong trái tim của mình. Để cùng với Giê-su, chúng ta kiên nhẫn với cuộc đời và cùng với Người và với nhau chúng ta hy vọng thế giới này sẽ tốt đẹp hơn. Đó là điều thánh Martino đã làm được khi đã ôm ấp và kiên nhẫn với bao người. cho đến tận bây giờ, ngài vẫn thế, vẫn kiên nhẫn lắng nghe và chuyển cầu cho chúng ta trước tòa Chúa chí tôn 

Lạy Chúa, xã hội Việt Nam đang đầy dẫy nhưng bất ổn, ngấm ngầm hay hiển hiện qua những vụ kiện tụng và đình công. Xin Chúa thương bạn cho đất nước chúng con được bình an, mỗi người có công ăn việc làm ổn định để có của nuôi thân, vun đắp cho gia đình và giúp đỡ người khác. Xin cho chúng con luôn biết kiên nhẫn mà cầu nguyện cho đất nước mình, đất nước thân yêu của chúng con.

Xin Chúa thương nhìn đến các gai đình Việt Nam đầy dẫy những bất ổn. Xin cho vợ chồng, cha mẹ con cái, anh chị em biết kiên nhẫn với nhau để giả quyết những bất hòa cũng như xây dựng một gia đình vững bền. Xin cho mỗi gia đình thực sự trở nên tổ ấm để mỗi thành viên luôn muốn quay về và nghỉ ngơi.

Và với mỗi người trẻ hôm nay, nhiều khi người lớn cảm thấy như bất lực trước sự thay đổi nhanh chóng. Xin cho chúng con cũng biết kiên nhẫn và đồng hành với người trẻ trong việc tìm kiến chân lý khoa học và đức tin. Xin Chúa thương đồng hành và giúp các bạn kiên nhẫn với chính mình và với cha mẹ để xây dựng một thế giới ngập tràn yêu thương và tin tưởng.

Xin Chúa cũng thương các bệnh nhân và những người đau khổ, nhất là những người đang hiện diện nơi đây. Xin cho mỗi người thể hiện sự kiên nhẫn ấy ra bên ngoài bằng niềm hy vọng, vững tin và yêu mến cuộc đời này. Xin cho họ luôn thấy rằng: đời vẫn đáng sống.

Chúng con xin dâng trao tất cả cho Chúa nhờ  lời chuyển cầu của thánh Martino. Xin Chúa thương nhận lời. Amen.

Xem thêm…

Thiên Chúa Làm Việc Và Con Người Cũng Làm Việc

Tin mừng Chúa Giêsu Kitô theo thánh Gioan (5, 14-17)

₁₄ Khi ấy, Đức Giê-su gặp người đau ốm đã được người chữa bệnh trong Đền Thờ và nói: "Này, anh đã được khỏi bệnh. Đừng phạm tội nữa, kẻo lại phải khốn hơn trước! "₁₅ Anh ta đi nói với người Do-thái: Đức Giê-su là người đã chữa anh khỏi bệnh.₁₆ Do đó, người Do-thái chống đối Đức Giê-su, vì Người hay chữa bệnh ngày sa-bát.₁₇ Nhưng Đức Giê-su đáp lại: "Cho đến nay, Cha tôi vẫn làm việc, thì tôi cũng làm việc."

Suy niệm

Việc làm là điều cần thiết trong xã hội loài người vì  nó giúp con người làm ra của cải để nuôi sống bản thân cũng như kiến tạo thế giới mỗi ngày thêm tươi đẹp. Chính lao động làm cho cuộc sống con người trở nên có ý nghĩa và sự tồn tại của họ trở nên có giá trị. Lao động vốn cao quý là thế dưới con mắt thường ngày thì lại càng cao quý hơn dưới con mắt đức tin vì Hội thánh dạy rằng: chính khi lao động, con người thực thi quyền làm chủ địa cầu và tham gia cách trực tiếp vào công trình sáng tạo của Thiên Chúa. Chính khi lao động, con người đang thực thi vai trò làm con Thiên Chúa như Đức Giêsu vì Thiên Chúa Cha vẫn luôn làm việc. Đó là điều chúng ta có thể mạnh dạn thưa lên: Thiên Chúa làm việc luôn và tôi cũng làm việc luôn vì Đức Giêsu đã cùng chung chia thân phận con người của chúng ta. Đây là một điều hết sức quan trọng chúng ta cùng suy niệm về thân phận con người trong một thế giới đang phát triển như vũ bão này.

Có lẽ  ý thức được điều này nên thánh Martino đã hết sức cần mẫn làm việc không ngừng nghỉ. Ngài  đã không ngừng làm việc để chu toàn công việc trong nhà dòng nhưng còn làm thêm những công việc ngoài  nhằm giúp cho người khác có được đời sống bình an và hạnh phúc hơn. Chính bởi thế, thánh nhân đã không ngừng học hỏi để có thể hành nghề y cách tốt đẹp nhất để cứu giúp con người. Đó là một tình yêu mời gọi ngài đáp trả lại tình yêu của Chúa dành cho mình để rồi ra đi đến với người khác. Đó là một trải nghiệm việc Thiên Chúa đón nhận mình trong thân phận một người da đen vốn bị coi là thấp kém là nô lệ nên ngài đã đón nhận tất cả mọi người, kể cả những kẻ bị xã hội lên án. Chúng ta có thể thấy hành động yêu thương ấy trong việc ngài trồng một vườn cây để cho mọi người tự do tới hái ăn.

Chính hành động xem ra tầm thường ấy đã làm cho nạn trộm cắp trái cây trong vùng mất đi và nhưng khu vường xanh tốt tạo thêm khí sống cho đời đã không ngừng phát triển. Tất cả nói lên một điều: Martino đã không ngừng dùng con tim khối óc của mình để lao động, cống hiến và phục vụ con người. Đó chính là điều làm nên giá trị của ngài, điều làm cho ngài được mọi người nhớ đến và chạy đến với ngài, một cuộc đời cống hiến và phục vụ được khơi nguồn từ chính tình yêu Thiên Chúa. Tình yêu đã làm cho công việc trở nên vô giá. Đó là điều chúng ta học hỏi nơi Martin và xin người dạy chúng ta cũng biết không ngừng lao động trong yêu thương. Một trong những hành động yêu thương đó chúng ta có thể thực hiện ngay lúc này là hiệp ý cẩu khẩn cùng Thiên Chúa yêu thương cho những người đã đến nơi đây nhờ thánh Martino chuyển cầu trong thời gian qua, cho những người thân yêu của chúng ta và cho chính bản thân chúng ta nữa. 

Chúa  đã giao vũ trụ này để con người cai quản và làm cho nó hoàn thiện hơn mỗi ngày theo ý  Chúa. xin cho mọi người ý thức được trách nhiệm  đó mà biết sử dụng lao động cách xứng hợp  để làm cho thế giới này mỗi ngày một tốt đẹp hơn, xứng đáng là nơi cho con người và muôn loài cư ngụ.

Trong năm qua, cả thế giới đang chao đảo vì nền kinh tế suy thoái, nhiều người mất việc hoặc không có công ăn việc làm. Xin Chúa thương giúp các nhà  lãnh đạo quốc gia để trong suốt năm Nhâm Thìn này, họ tìm ra con đường đẹp ý Chúa mà tạo thêm nhiều việc làm mới ngõ hầu mọi người có điều kiện làm việc để nuôi sống bản thân và giúp đỡ mọi người.

Nhàn cư vi bất thiện. Xin cho mỗi người chúng con ý thức được giá trị của lao động mà biết bắt tay vào làm việc để cổ võ cho sự sống và tình tương thân tương ái giữa con người.

Và lạy Chúa, chúng con xin dâng những dự tính và công việc của chúng con lên Chúa. Xin Chúa thương thánh hóa, chúc lành và cho mọi việc làm của chúng con sinh ích cho chính mình và mưu ích cho phần rỗi của con người.

Xin Chúa thương chấp nhận lời cầu khẩn của chúng con nhờ lời thánh Martino chuyển cầu. Amen.

Xem thêm…